Grip ve soğuk algınlığı farklı hastalıklar olmalarına rağmen cok sık karıştırılmaktadır. Soğuk algınlığı ve grip arasındaki en onemli fark, gorece hafif seyreden soğuk algınlığında yuksek ateş ve genel durum bozukluğunun gorulmemesi, buna karşın, gripte yuksek ateş, genel durum bozukluğu ve tabloya ikincil bakteriyel enfeksiyonların eklenebilmesidir. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğazda yanma hissi ve oksuruk ile başlayan soğuk algınlığı, destekleyici tedavi ile genellikle birkac gun icinde iyileşir. Grip ve soğuk algınlığının nasıl ayırt edilmesi gerektiği ve tedavi secenekleri konularındaki sorularımızı Alman Hastanesi Kulak Burun Boğaz uzmanlarından Op. Dr. Yalcın Varnalı yanıtladı.


Grip nedir?

Grip, influenza adı verilen bir virus tarafından meydana getirilen, 39° C ve uzerinde ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru oksuruk gibi belirtiler ile başlayan bir enfeksiyon hastalığıdır. Tabloya boğaz ağrısı, burun akıntısı, hapşırma, gozlerde akma ve kanlanma gibi belirtiler de eklenebilir. Bazı vakalarda karın ağrısı, bulantı, kusma gorulebilir. Belirtiler yaklaşık bir hafta icinde kaybolmasına rağmen, halsizlik 2 hafta daha surebilir.

Kişi kendisinde grip mi yoksa soğuk algınlığı mı olduğunu nasıl anlar?

Bilinen yerel bir salgında, baş gosteren bulgulardan hareketle, grip tanısı koymak kolaydır.

Grip bulguları:

• Hızla başlayan ateş veya titreme,
• Oksuruk,
• Kas ağrıları,
• Baş ağrısı,
• Boğaz ağrısı,
• Burun tıkanıklığı/akıntısı,
• Yorgunluk/halsizlik ve kırgınlık

Soğuk algınlığı bulguları:

• Burun tıkanıklığı/akıntısı,
• Boğazda dolgunluk hissi ve ağrı
• Kuru oksuruk
• Halsizlik

Grip nasıl bulaşır?

Grip, oksuruk veya hapşırma yolu ile yayılan virus yuklu su damlacıkları ile taşınan cok bulaşıcı bir hastalıktır. Vucuda giren virus partikulleri alt ve ust solunum yollarına yerleşerek hızla coğalır. Kulucka devresi 1-3 gundur. Bu devrede enfekte olmuş insanlar bilmeden başkalarına virusu bulaştırabilirler. Enfeksiyondan 1-2 gun sonra, viral coğalmanın en hızlı olduğu donemde aniden ateş/titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, kırıklık veya oksuruk gibi yakınmalar ortaya cıkar. Enfekte kişi bulguların ortaya cıkmasından sonra 4-6 gun daha virusu yaymaya devam edebilir. Solunum yollarında coğalan virus butun vucudu etkileyerek orta kulak, iskelet kası, kalp, karaciğer, kan ve merkezi sinir sistemine ulaşabilir.

Kimler risk altındadır?

Sağlıklı insanlarda ortalama bir haftada gecmesine rağmen, ozellikle cocuklarda, yaşlılarda, vucut direncini duşuren kalp hastalığı, akciğer hastalığı, bobrek hastalığı, şeker hastalığı gibi kronik hastalığı olan kişilerde cok daha ağır seyrederek olumle sonuclanabilecek hastalıklara yol acabilir. Bu grupta bulunan hastalara "yuksek risk grubundaki kişiler" denir.

Gribin komplikasyonları nelerdir?

Grip potansiyel olarak olumcul komplikasyonlara neden olabilir. Tipik komplikasyonlar arasında tum solunum yollarının (burun, sinusler, boğaz, orta kulak ve akciğerler) ikincil enfeksiyonları sayılabilir. Ozellikle zaturre (pnomoni), sıklıkla gribal enfeksiyonla ilişkilendirilir ve griple bağlantılı olumlerin en sık gorulen nedenidir. Diğer ciddi komplikasyonlar arasında bronşit, sinuzit, orta kulak iltihabı, astım alevlenmeleri ve kronik tıkayıcı akciğer hastalıkları bulunur. Ayrıca, kasları, kalbi ve beyini etkileyen ciddi sorunlar da ortaya cıkabilir.

Gribi onlemek mumkun mudur?

Grip ve soğuk algınlığından korunmak icin bağışıklık sistemini guclendirmek onem taşır. Duzenli uyku, dengeli beslenme ve sigaradan uzak durmak bağışıklık sisteminin guclu kalmasında onemlidir. Bol sıvı alımı, C vitamini ve cinko gibi antioksidanlardan ve minerallerden zengin olan meyve sularını tuketmek korunmada onemlidir. Ayrıca, oksuren ve hapşıran kişilerden uzak durmak ve sık sık elleri yıkamak da etkili yontemlerdir.Grip gunumuzde aşı ile onlenebilen bir hastalıktır. Gelişmiş ulkeler grip aşısını genellikle programlarına almış ve vatandaşlarına ucretsiz olarak sunmaktadır. Ulkemizde grip aşısı rutin olarak yapılmamaktadır, ancak aşı ozellikle risk altındaki gruplara onerilmektedir.

Cocuklar gribe karşı aşılanabilir mi?

Grip aşısı 6 ay ile 3 yaş arasındaki cocuklara yarım doz, 3 yaş ustune ise tam doz olarak uygulanır. 8 yaş altındaki cocuklara ilk kez uygulanacağı zaman bir ay ara ile iki doz şeklinde yapılması onerilmektedir. Takip eden senelerde tek doz uygulanması yeterlidir. 8 yaşından buyuk cocuklara ve erişkinlere ise tek doz şeklinde yapılması onerilmektedir.

Grip aşısı guvenli midir?

Grip aşısı inaktif (olu) bir aşıdır, bu nedenle aşıya bağlı grip gelişme riski yoktur. Ancak, aşı tavuk yumurtasında hazırlandığından, yumurta alerjisi olanlara, aşının iceriğine alerjisi bulunanlara, Guillain-Barré Sendromu adı verilen norolojik bir hastalığı olanlara ve 6 aydan kucuk bebeklere uygulanmamalıdır. Ateşli bir hastalık gecirmekte olanların, aşıyı hastalıkları duzelene kadar ertelemesi onerilmektedir.
Aşıya bağlı olarak, aşı yapılan bolgede ağrı, kızarıklık ya da şişme, kas ağrıları, kırgınlık hissi ve hafif ateş gibi yan etkiler gorulebilir.
Aşının tam teşekkullu sağlık merkezlerinde veya hekim kontrolunde yapılması onerilir. Grip aşısı +2 ila +8 derece arasında buzdolabında saklanmalı ve kesinlikle dondurulmamalıdır.

Grip aşısı ne zaman yapılmalıdır?

Grip aşısının uygulanması icin en uygun zamanlar Eylul-Ekim-Kasım aylarıdır. Ancak salgınlar Mart-Nisan aylarına kadar devam edebildiği icin hastalığı gecirmedikce ve aşı bulunabildiği surece Ocak-Şubat ayları ve sonrasında da aşı uygulanabilmektedir. Grip aşısından sonra kesin koruyuculuğun başlaması icin en az 10-14 gunluk bir sure gerekir.

Her yıl grip aşısı olunmalı mıdır?

Gribe neden olan cok sayıda virus turu olduğu icin, tamamen koruyucu olan cok etkili bir aşı henuz geliştirilememiştir. Surekli yeni grip virusleri meydana geldiği icin her sene en yaygın olması beklenen virus tipleri icin aşı geliştirilir. Bu nedenle aşının koruyuculuğu en fazla %80'e ulaşır ve bulaştığı takdirde hastalığın daha hafif gecirilmesini sağlar. Sonuc olarak, grip aşısının her yıl yenilenmesi onerilmektedir.

Halkı bilinclendirmek adına bu aşıyı ucretsiz olarak sağlık kuruluşlarından temin etmek mumkun mudur, nasıl?
Grip aşısı ulkemizde aşı takviminde bulunmadığından, sağlık kuruluşlarından ucretsiz olarak temin edilmesi mumkun değildir. Aşı uygulamasının onerildiği risk grupları şu şekilde sıralanabilir.

1) Gribin yaşamsal risk oluşturduğu ve tıbbi acıdan mutlaka aşılanması onerilenler:

• 65 yaşından yaşlılar
• Şeker hastaları
• Astım hastaları
• Kronik akciğer hastaları
• Kronik kalp ve damar sistemi hastaları
• Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar, kanser hastaları)
• Huzurevi, bakımevi vb ortamlarda yaşayanlar

2) İkincil risk grupları: 1. risk grubunda yer alanlarla yakın temasta olanlar ve;

• 50-64 yaş arası kişiler
• Huzur evleri ve diğer bakım kuruluşlarında kalan ve kronik tıbbi rahatsızlığı bulunanlar
• Astım dahil akciğer ve kalp damar sistemine ait kronik hastalığı bulunanlar
• Sağlık personeli
• Yukarıda belirtilen risk grupları ile aynı ortamda yaşayanlar
• Huzurevi, bakımevi ve benzeri yerlerde calışan personel

3) Ozel gruplar:

• Hamileler (4 aylıktan itibaren)
• HIV ile enfekte kişiler
• Sık seyahat edenler
•Gribin tıbbi ve ekonomik olumsuz etkilerinden korunmak isteyen kişiler (iş adamları, uretimde calışanlar, sporcular vb)