KOAH nedir?

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH), amfizem ve kronik bronşiti kapsayan bir hastalık grubudur. KOAH'ın en sık gorulen ozelliği, akciğerlerinize giren ve akciğerlerinizden cıkan havayı nefes darlığına neden olacak derecede kısıtlayabilmesidir.

Amfizem

Amfizem, alveollerdeki hava boşluklarında, alveol duvarlarının yıkımıyla oluşan anormal ve kalıcı genişlemedir. Klasik semptomu nefes darlığıdır.

Kronik Bronşit

Kronik bronşit, fazla miktarda mukusun oluştuğu surekli oksuruk durumudur. Kronik oksuruk art arda iki yıl icinde, yılda en az 3 ay gorulur.

KOAH'ın neden olduğu akciğer tahribatını hicbir şey geri donduremez. KOAH'ın ilk evrelerinde, sadece hafif bir nefes darlığı ve ara sıra oksuruk krizleri gorulebilir. İlk başlarda, coğu kişi KOAH hastalığına yakalandığının farkında olmaz. İlk bulgular genel bir hastalık hissi, artan sıklıkta nefes darlığı, oksuruk ve hırıltılı solunumdur. Ancak, hastalık ilerledikce şikayetler ağırlaşır.

Sigara, KOAH'ın en onde gelen nedenidir ve bildirilen tum vakaların %90'ından sorumludur. Sigara icen her 5 kişiden biri, yaşamı esnasında KOAH geliştirme riskiyle karşı karşıyadır. Ancak, KOAH riski taşıyanlar yalnızca sigara icenler değildir. Daha once sigara icmiş olanlar ve surekli sigara dumanına maruz kalanlar (pasif iciciler) da KOAH icin potansiyel adaylardır. Sigarayı bırakmak, akciğer fonksiyonlarının KOAH'a bağlı olarak gerilemesini yavaşlatabilir.

KOAH Gercekleri

KOAH coğunlukla iki farklı hastalıktan oluşan karmaşık bir sağlık durumudur. Bu iki hastalık hava yollarının engellenmesi ile ilgili kronik bronşit ve amfizemdir.

Akciğerleriniz cok uzun sure rahatsız veya iltihaplı kaldığında kronik bronşit oluşur. Rahatsız olan akciğerleriniz yuzunden oksuruk yakanızı bırakmaz. Bronşit cok uzarsa, akciğerlerinizde hasar ve berelenmeye yol acar. Mukoza ve berelenmiş doku, akciğerlerinizin hava alıp verme fonksiyonunu sekteye uğratır ve nefes darlığına neden olur.
Amfizem akciğerlerinizde donuşu olmayan bir hasara yol acar. Amfizem, akciğerlerinizde alveoli adı verilen kucuk hava keseciklerini etkiler. Bu kesecikler, havadan kana oksijen gecmesini ve karbondioksidin vucuttan atılmasını sağlar. Hava girip cıktıkca, alveoli genişler ve daralır. Amfizemde ise, aynı eski bir lastik bantta olduğu gibi, akciğerler esnekliğini kaybeder. Boylece, alveoller genişler ve nefes almayı zorlaştırır. İleri duzey amfizemde, akciğerlerde geniş boşluklar meydana gelir. Alveoller kana oksijen transfer edebilse de, boşluklar aynı işi yapamaz - amfizem hastaları bundan dolayı nefes darlığı ceker.

Nefes darlığı, kronik oksuruk ve yoğun balgam KOAH ’da en sık gorulen şikayetlerdir.

Gerek kronik bronşit, gerekse amfizemin sigarayla yoğun ilişkisi vardır. Sigara icen KOAH hastaları, akciğerlerini daha fazla hasara uğratırlar; sonuc olarak, oksijen almakta daha cok zorlanırlar.

KOAH tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birincisi yakınmaları azaltmak, ikincisi de hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak. Şu an icin KOAH'ı ortadan kaldıran bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, sigaradan uzak durarak bu hastalık cok buyuk olcude onlenebilir. Sigarayı bırakmak KOAH semptomlarını azaltır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Hastalığı ilerledikce kişinin hayat kalitesi de duşer. Hastalığın ilk evrelerinde az miktarda nefes darlığı gorunur. İleri evrelere erişmiş KOAH vakalarında ise hastalar harici oksijene ve mekanik nefes alma cihazlarına ihtiyac duyabilir.

Hastalığın derecesine gore, tedavi ciğerlere giden hava miktarını arttırmayı sağlayan bronkodilatorleri gerektirebilir. Bunlar duzenli olarak alınması gereken tiotropium, formoterol gibi "bakım ilacları" ve salbutamol, terbutalin vb. gibi kuvvetli semptomların ve krizlerin ustesinden gelmek icin alınan rahatlatıcı ilaclar" olmak uzere ikiye ayrılırlar.
KOAH'ı kontrol altına almak ve daha sağlıklı bir yaşam icin anahtarlar doğru beslenme, doktor ve fizyoterapist konrolunde yapılacak duzenli bir solunum egzersiz programı, duzenli uyku ve sigaradan uzak ortamlardır.

Astımdan farkı nedir?

Astımda da benzer şikayetler olur. Ancak astım genellikle cocukluk ve genc erişkinlik yaşlarında ortaya cıkarken KOAH ileri yaşlarda (50-60 yaşlarında) gorulur. KOAH hemen hemen daima sigara icenlerde gorulurken astımda boyle bir ilişki yoktur. Ağır olgular haric, astımda şikayetler devamlı olmayıp zaman zaman ataklar halinde gorulup, hasta kriz dışında kendini tamamen sağlıklı hissederken; KOAH ’ ta yakınmalar devamlıdır. Astımda hastalık tablosu yıllar icerisinde iyileşme-kotuleşme şeklinde dalgalanmalar gosterirken, KOAH ’ ta hastalık yaşla birlikte giderek kotuleşme gosterir. Astımda hastalık tedaviyle veya kendiliğinden iyileşirken KOAH ’ ta akciğerde oluşan hasar geriye donuşlu değildir. Astımın allerjiyle ilişkisi KOAH ’ a gore daha belirgin olup, allerjik goz ve burun nezlesi gibi diğer allerjik hastalıklar astımlılarda sıklıkla beraber bulunur.

Kaynak: doktor sitesi