Huzursuz bacak sendromu ve oneriler
Ozellikle kadınlarda gorulen “huzursuz bacak sendromu” uykuya dalmayı engelleyerek yaşam kalitesinin duşmesine neden oluyor. Ancak bu huzursuzluktan kurtulmak ilac tedavisiyle mumkun.

Huzursuz bacaklar sendromu, hastanın bacaklarında hissettiği, ancak tam olarak tarif edemediği, rahatsız edici, garip bir his ve bunun sonucu olarak uykuya dalamama ile şekillenen bir sendromdur. İstirahat halinde hissedilen bu garip hissi hastalar, yakınlarına ve hekimlerine anlatamamaktan yakınırlar. Ağrı olarak adlandırılamayan bu his zaman zaman bazı hastalar tarafından karıncalanma, uyuşma, bacakta cekilme olarak tarif edilir. Bazı hastalar da bu hissi “bacaklarım sıkılıyor” diye tarif ederler. Hastalar bu histen ancak bacaklarını hareket ettirerek kurtulurlar. Hareket sonrasında bir muddet rahatlayan hasta, en fazla birkac dakika sonra tekrar aynı hissi yaşar.




Romatizmal hastalıklarla karıştırılmamalı
Bu hastalığa, toplumda yuzde 5 gibi oldukca sık denebilecek bir oranda rastlanır. Hastalar bacak ağrıları nedeniyle daha cok romatizmal hastalıklar ve fizik tedavi uzmanlarına başvururlar. Huzursuz bacak sendromunun romatizmayla karıştırılmaması gerekir. Cunku romatizma gece gunduz yaşanan bir sorunken huzursuz bacak sendromu sadece belirli saatlerde yaşanır. Akşam saatlerinde başlar ve yattığınız zaman daha cok artar. Bacaklarla birlikte daha cok kolları ve nadiren vucudun diğer bolgelerini tutar; sabaha karşı da gecer. Romatizmalar hareketle artıp istirahatla gecerken huzursuz bacağın bir başka tipik ozelliği var ki sadece istirahat halinde ortaya cıkar. Hasta kalkıp dolaştığı andan itibaren rahatlar.

İlk kez hamilelik sırasında karşılaşılıyor
Turkiye ’de en az 2 milyon insan huzursuz bacaklar nedeniyle uyuyamıyor ve bu sendrom kadınlarda daha cok goruluyor. Ozellikle hamilelik donemi cok onemli; hemen hemen kadın hastaların coğu bu huzursuzluk hissiyle ilk kez hamilelik sırasında karşılaşıyor. Hamilelik ilerledikce daha sık olmaya başlıyor ve nerdeyse her uc kadından biri hamilelik doneminde bu sorunu yaşıyor. Sendrom, yaşın ilerlemesiyle daha sık oranda gorulmeye başlar, şiddeti de gittikce artar. Huzursuz bacak sendromunun demirle de cok ilişkisi var. Dolayısıyla hamilelikte ortaya cıkması bazı vitamin eksikliklerinden kaynaklanıyor. Ama cift yonlu etkiler de var; hatta huzursuz bacak sendromunun demir eksikliğine neden olduğunu iddia edenler de var. Yani demir eksikliği bir sebep değil bir faktor. Sadece demiri tedavi etmekle de coğu zaman başarılı olunmuyor.
Sebebi belirsiz, genetik bir hastalık
Huzursuz bacak sendromu yuzde 95 sebebi belirsiz, genetik bir hastalık. Tanı konmuş olsun olmasın aile bireylerinden mutlaka birinde goruluyor. Hastaların ailelerinde genellikle benzer şikayetleri olan yakınlarının olması sendromun genetik gecişinin de olabileceğini duşundurmekte. Yapılan araştırmalarda demir eksikliği, uremi, diyabet gibi hastalıklar saptansa da sendrom, yuzde 50-60 oranında idiyopatik (sebebi belirsiz) bir bicimde ortaya cıkar. Buyuk bir coğunlukla bacaklarda gorulen sendromun, seyrek de olsa kolları da etkileyebileceğinin ortaya konmasının ardından sendromun ismi, huzursuz kol ve bacaklar sendromu olarak değiştirildi. Hastalığın kesin bir tedavisi de var ve bizim icin cok onemli. Cunku bunu ilk kez keşfedip dunyaya duyuran, hocamız Prof. Dr. Şevket Akpınar. Huzursuz bacak sendromuyla ilgili bir kitabı da bulunuyor. Cok kesin bir tedavi; yani aldığınız geceden itibaren duzeliyor ama tedaviyi surdurmek gerekiyor.

Uykuya dalmakta gucluk cekiliyor
Hastalar, bacaklarındaki huzursuzluk nedeniyle akşamları televizyon seyredemez, arkadaş ziyaretlerine gidemez ve en onemlisi yatağa gittiklerinde bu garip hissin hastayı surekli hareket etmek zorunda bırakması nedeniyle uzun sure uykuya dalamazlar. Bircok hasta uykuya dalamadığı icin yataktan cıkıp dolaşmak zorunda kalır. Hastalar aynı hissi gece yarısı uyandıklarında da yaşarlar ve tekrar uykuya dalmakta gucluk cekerler. Huzursuz bacaklar sendromu olan hastalar sinema, tiyatro, uzun seyahatler gibi hareketin kısıtlandığı ortamlardan cok rahatsız olurlar. Buralarda bacaklarını hareket ettirebilmek amacıyla genellikle koridor kenarlarını tercih ederler. Ayrıca sıkan bir şeyler giymişlerse de rahatsız olurlar. Dolayısıyla psikolojik bir yonu de var. Ama psikolojik yon derken ille de canının bir şeye sıkılması gerekmiyor; kemeri sıksa, ayakkabısı sıksa, corabı sıksa da rahatsızlık tetiklenebiliyor. Cok değişken bir durum; her gun olmuyor ya da aynı şiddette olmuyor; bazen de daha şiddetli oluyor.



Uykuda periyodik bacak hareketi
Huzursuz bacak sendromu uykuya dalmayı engelliyor. Bir de bunun kardeşi var; “uykuda periyodik bacak hareketi”. Huzursuz bacak sendromu varsa uykuda periyodik hareket de vardır. Hasta uyuduktan sonra hareketler devam eder. Ama huzursuz bacak sendromu olmadan da uykuda periyodik bacak hareketi olabilir. Huzursuz bacak yuzde 3-5 sıklığında goruluyor ama uykuda periyodik bacak hareketi yuzde 15 sıklığında goruluyor. Yani huzursuz bacak sendromuna gore uc misli daha fazla goruluyor. Ama bu sorunu yaşayan hastaların şikayeti yoksa onları tedavi etmiyoruz.



Bir uyku bozukluğu sorunu olan hastanın başka bir uyku bozukluğu olma ihtimali yuzde 30-60 arasındadır. Yani huzursuz bacak sendromu varsa başka uyku hastalıkları da olabilir. Ya da başka bir uyku hastalığını teşhis ettiyseniz yanında huzursuz bacak sendromu da olabilir. Birbirleriyle etkileşimleri soz konusu. Diğer uyku hastalıklarından cok farklı, cunku uykuya dalamamaya sebep oluyor, hasta butun gece huysuz ve huzursuz olduğu halde, kotu bir uyku uyumasına rağmen ertesi gun o kadar uykulu olmuyor. Halbuki bircok uyku hastalığı ertesi gun uykulu olmaya sebep oluyor. Yani huzursuz bacak sendromu uyanıklığa eğilim olan bir hastalık.




Hipertansiyon ve obeziteye de neden oluyor
Huzursuz bacak sendromu sadece uykuyu bozmakla kalmıyor hipertansiyon ve obeziteye sebep olabiliyor. Bir insanın bir uyku hastalığı olmasa ve onu geceleyin eşik altı uyaranlarla sık sık uyandırsak, uykusunu derinleştirmesini engellesek; bu bile bir sure sonra şeker hastalığına bir eğilim yapıyor. Dolayısıyla bu da kiloya sebep oluyor. Daha az uyuyan toplumların daha şişman olduğu gozleniyor. Mesela İtalyanlar hem oğlen uyuyorlar hem gece uyuyorlar; ne kadar cok yeseler de Avrupa ’daki en zayıf toplum. Halbuki Amerikalılar hep sabah uykularından kesiyorlar ve en şişman toplum olarak karşımıza cıkıyorlar. Almanlar da uyku kısıtlaması yaşayan bir toplum ve onlar da kilolular. Uykunun suresiyle boyle bir toplumsal ilişki var. Cocuklarda da boyle; yetersiz uyuyan, sabahları erken kalkıp okula gitmek zorunda olan ya da bir solunum bozukluğu yaşayıp az uyuyan cocuklar da aynı sorunu yaşıyorlar.

Sağlıklı bir uyku icin oneriler
Sağlıklı uyku icin oncelikle bir uyku hastalığına sahip olmamak gerekiyor. Ardından da uyku hijyeni kullarına uyulması gerekiyor. Uyumakta gucluk ceken insanlar, iyi uykunun kurallarına uyduklarında bile zaman zaman uyku problemleri yaşamaya devam ederler. Uyku problemlerini butunuyle ortadan kaldırmasa bile en aza indirmeyi sağlamak icin dikkat edilebilecek bazı kurallar var.

· Uyku saatlerine ve suresine dikkat edin.
· Uykunuza gunduzden hazırlanın.
· Yiyecek ve iceceklerinize dikkat edin.
· Uyku ortamının fiziksel şartlarına dikkat edin.
· Yatak odasını oturma odası gibi kullanmayın.

Kaynak: doktor sitesi​