Yuksek tansiyondan depresyona, kısırlıktan kansere kadar pek cok hastalıktan koruyan domatesi istediğiniz kadar tuketebilirsiniz. İşte domatesin faydaları...

Sizce neden aslında bir meyve olan domatese, sebze diyoruz? Bunun cevabını almak icin bundan cok oncesine, 1887 senesine gitmek gerekir. Amerika Birleşik Devletleri, 1880'li yılların sonlarında meyve ve sebzelerin vergi oranlarını belirlemek icin bir calışma başlatmışlar ve sebze sınıfındaki besin maddelerine yuzde 10 oranında vergi yuklerken, meyveleri bundan muaf tutmaya karar vermişler. Sıra domatese geldiğinde kararsız kalan gorevliler, hem ciğ olarak, hem de pişirilerek tuketilebilmesi sebebiyle domatesin sebze olduğuna karar vermişler. Uzman botanikciler ise olgunlaşması sırasında diğer meyveler gibi once cicek actığından, domatesin aslında meyve olduğunu soyluyorlar. Domatesin oldukca uzun yıllara dayanan bir gecmişi var. Domatesin mucizevi faydalarını keşfettiğimiz bugunlere gelmek cok da kolay olmamış. Bundan yaklaşık 200 yıl kadar once bazı kulturlerde domates, zehirli sanılarak uzak durulan bir meyveymiş. Domatesin patlıcangillerden oluşu, onunla henuz karşılaşan donem insanlarını korkutarak, tedbirli davranmaya itmiş. Tam olarak bilinmese de domatese adını, Meksikalı bir Kızılderili kabilesi olan Aztec'ler vermiş. Kabile halkı, kendi dillerinde şişmek-şişmiş meyve anlamına gelen tomatl kelimesini, bu kırmızı meyveye vermeyi uygun gormuşler. Avrupalılar, domatesi 1500'lu yıllardan sonra İspanyollar sayesinde gormuş ve tanımışlar. İtalyanlar, bu lezzetli meyveye 'altın elma', Fransızlar ise kırmızı rengi dolayısıyla 'aşk elması' demişler.





ORTA DOĞU'DAN İTALYA'YA KULLANILIR
Ortadoğu mutfağı, domatesin bolca kullanıldığı tarifler barındıran bir beslenmeye dayanıyor. Domates kullanımı acısından Ortadoğu'nun ardından, İtalyan mutfağı geliyor. Guney yarım kure mutfakları da domatesten zengin tariflerle dolu. Kolombiya, Ekvator, Peru, Şili ve Bolivya oncelikli sayılabilecekler arasında yer alıyor. Kırmızı renge sahip tum meyvelerde olduğu gibi domateste de bol miktarda likopen bulunur. Meyveler kırmızı rengi, insan sağlığına ciddi faydalar sağlayan bu maddelerden alırlar. Likopenin sayısız faydası olmasına rağmen, en onemlilerinden detaylarıyla bahsetmek istiyorum.

YUKSEK TANSİYONU DUŞURUYOR
Dunyanın her yerinde salata ve yemeklerin ana malzemesi olan domatesin faydaları saymakla bitmez. Yapılan araştırmalara gore, yaklaşık 120 gram ağırlığında yani orta boy bir domates, sadece 22 kaloridir ve 5 gram karbonhidrat barındırırken hic yağ icermez! Domates aynı zamanda, A ve C vitamini, alfa-lipoik asit, likopen ve insan sağlığına son derece yararlı anti-oksidan dizileri icerir. Eminim bircoğunuz, alfalipoik asidin, vucutta glikozu enerjiye cevirmede kullanıldığını biliyorsunuzdur. Bu sebeple yemeklerden sonra yenen bir adet domates, kandaki glikoz seviyesinin duzenlenmesinde sisteme destek verir. Domatesin faydalarını araştıran bilim adamları, kan damarlarını genişletme etkisi sebebiyle yuksek tansiyonun kontrolunde son derece faydalı olduğunu gosterdiler. Yapılan benzer araştırmaların sonuclarına gore domates, beyin dokusunun korunmasında da ciddi destek sağlıyor. Likopen, diğer kırmızı meyvelere olduğu gibi domatese de rengini veren maddedir. Bu sebeple kırmızı meyvelerin bircoğunda likopen bulunur. Ancak neredeyse hic birinde gunluk ihtiyacınızın yaklaşık yuzde 80'ini karşılayacak oranda likopene rastlayamazsınız; domates haric! Likopenin, anti-oksidan ozelliği en kuvvetli karotenoid olduğu duşunulmekte. Anti-oksidan maddeler, hucre zarını kuvvetlendirirken, korunması icin gerekli kalınlığa ve esnekliğe ulaşmasına da yardımcı olur. Hucre zarını kuvvetlendirmek, gec yaşlanmaya sebep olurken, hucrelerimizi de zararlı toksinlerden korur.





PROSTAT KANSERİNE YAKALANMAKTAN KORUYOR
Cağımızınen sık karşılaşılan hastalıklarından bir olan kanseri onlemek amacıyla yapılan araştırmalar da domatesi işaret ediyor! Araştırmalardan biri, domates ve brokolinin beraber tuketilmesi halinde ortaya cıkan etkileşimin prostat kanserine yakalanma riskini azalttığını ortaya cıkarmış! Kanada'da yapılan bir başka araştırma da benzer bir bulgunun elde edilmesiyle son bulmuş. Kanadalı bilim adamları, bol miktarda ve sıkca domates yiyenlerin (likopenden zengin beslenenlerin) prostat kanserine yakalanma risklerinin yuzde 31 oranında duştuğunu ispatlamışlar!






FAZLASININ HİCBİR ZARARI OLMADIĞI KANITLANDI
Yapılanaraştırma sonuclarına gore likopen, damarlarda plak oluşumuna sebep olan LDL (kotu kolesterol) oksidasyonunu (serbest radikallerle başlatılan zincirleme bir reaksiyon) durdurma yeteneğine sahiptir. Genellikle şeker hastalarının başına gelen yaşa bağlı cilt lekelenmelerini onlemede de likopenin son derece faydalı olduğu ispatlandı. Katarakt, cilt yaşlanmaları ve kemik erimesi gibi hastalıklarda da likopenin fayda sağladığı, araştırma sonuclarında rastlanan bilgiler arasında yer alıyor.

KISIRLIKTAN DA KORUYOR
Erkek kısırlığı uzerinde yapılan araştırmalar, likopenin sperm sayısında ciddi artışa neden olduğunu belirtiyor. Yapılan sayısız araştırma bulgularının en onemlisi de, beslenme yoluyla likopen almanın hicbir yan etkisi olmadığının ispat edilmiş olması. Yani likopen zengini domatesi gonul rahatlığıyla tuketebilirsiniz!






DEPRESYONA VE UYKU DUZENİNE İYİ GELİYOR
Domatesinsaymakla bitiremeyeceğim faydalarında biri de depresyon uzerindeki olumlu etkisi. Yapılan araştırmalar, domatesin ihtiva ettiği folik asidin, seratonin ve dopamin gibi ruh sağlığını duzenleyen maddelere olumsuz etki eden homosistein adlı maddenin kandaki oranında ciddi azalmaya sebep olduğunu gosterdi. Seratonin ve dopamin gibi maddeler, ruh halinizi doğrudan etkilemezler ancak uyku ve iştahınız acısından son derece onemlidirler. Duzenli uyku ve beslenme de ruh sağlığınız icin son derece onemlidir. Yine domateste bulunan kolin adlı madde; uyku duzeni, kas sistemi, oğrenme yetisi ve hafıza uzerinde oldukca faydalıdır. Ayrıca domatesle beraber zeytinyağı tuketildiğinde, karotenoid emilimi yaklaşık 2-15 kat artıyor!


Kaynak:sabah​