Mesane kanseri ile ilgili herşey
Mesane nedir ve ne işe yarar?

İdrar kesesinin tıbbi kullanımda adı olan mesane vucudumuzda idrar yollarında yer alan onemli bir organdır. Mesanenin gorevi temel olarak ve basitce bobreklerden gelen idrarı depolamak ve bu idrarı uygun aralıklarla istemli olacak şekilde boşaltmayı yani idrar yapmayı sağlamaktır.

Mesane kanseri nedir?

Mesane kanseri vucuttaki her organda olabildiği gibi aşırı, kontrolsuz ve organdaki normal hucrelerin yerini alacak şekilde hucre coğalmasının mesanede olmasıyla karakterli bir kanser turudur.

Mesane kanserinin toplum icinde gorulme sıklığı nedir ve kimlerde daha fazla gorulebilir?
Mesane kanseri genitouriner yol dediğimiz idrar yolları sisteminin en sık gorulen 2.kanseridir. Eskiden erkeklerde kadınlardan cok daha yuksek oranlarda gorulmekteyken gunumuzde kadınların sigara icim oranlarının erkeklere yaklaşmasıyla kadında gorulme oranı da artmıştır. Mesane kanserine tanı konulduğu anda ortalama yaş 65 civarında olmakla beraber mesleki maruziyetlerin artmasıyla bu yaş da duşmektedir.

Mesane kanserinin gelişimine neden olabileceği duşunulen etkenler nelerdir?

Mesane kanserinin nedenlerine bakıldığında kanıtlanmış ilk etken hic kuşkusuz sigara kullanımıdır. Sigara kullananlarda mesane kanser gelişiminin 2 kat arttığı tespit edilmiş olup bu gelişime kullanılan sigaranın miktarı ve kullanım suresinin de direkt etkili olduğu bulunmuştur. Sigara kullanımının yanında bazı mesleki maruziyetler de mesane kanseri gelişimine yatkınlık oluşturabilmektedir. Bunlar arasında boya, kaucuk, petrol, deri ve basım işlerinde calışan işciler ilk sırayı almaktadırlar. Bunların haricinde mesane kanserinde genetik temel olabildiği duşunulmektedir ve bu yonde onemli ilerlemeler kaydedilmiş ve hala da kaydedilmektedir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan bir virus olan HPV ’nin de mesane kanseri gelişimine etkisinin olduğu yonunde bulgular vardır.

Mesane kanserinin onemi nedir?

Aslında bir cok kanser turu icin gecerli olan erken tanı olduğunda hastalığın tedavi edilebilir olması hipotezi mesane kanseri icin biraz daha fazla gecerlidir. Mesane kanseri ile ilgili birazdan bahsedilecek olan tedavi protokolleri ile buyuk oranda hastanın tam tedavisi sağlanabilmektedir.

Mesane kanserli hastada ilk belirtiler nelerdir?

Mesane kanserli hastada cok tipik olan ve coğunlukla tek başına olan ilk belirti idrardan ağrısız pıhtılı (hastalar tarafından pelte pelte diye de tarif edilir) kan gelmesidir. Genellikle hastalar icin bu korkutucu bir belirti olduğu icin hastalar bu şikayetle doktora coğunlukla başvururlar. Bunun yanında hastada sık sık idrara cıkma, ağrılı idrar yapma ve acil idrara gitme gibi şikayetler de olabilir. Bunların yanında idrar tahlilinde kan hucresinin gorulmesiyle de veya karına yapılan herhangi bir ultrasonda da tesadufi olarak mesane kanseri tespit edilebilir. Son olarak da hastalık ilerlemiş ve yayılmış durumdaysa kemik ağrıları, oksuruk, balgam gibi akciğer şikayetleri veya boğur ağrısıyla da hastalarda belirti verebilir.

Mesane kanserinden şuphelenildiğinde hangi doktora başvurulur?

Bu şikayetlerden birisi veya birden fazlası olan hastaların ivedilikle bir Uroloji(Bevliye) Uzmanı ’na başvurmaları gerekmektedir. Ozellikle kadın hastalar bu şikayetlerle oncelikle uygun olmayarak kadın doğum uzmanlarına başvurmaktadırlar.

Mesane kanseri şuphesi ile değerlendirilen hastaya uroloji (bevliye) uzmanı hangi değerlendirmeleri yapar ve tanıya yonelik hangi tetkikleri ister? Uroloji(Bevliye) Uzmanı mesane kanseri şuphesi ile gelen hastayı değerlendirirken once ayrıntılı hasta oykusu almalıdır. Hastanın yaşının, cinsiyetinin, sigara icim durumunun, varsa mesleki maruziyetinin, ailedeki diğer bireylerde mesane ve diğer kanserlerinin varlığının sorgulanması onemlidir. Ardından hastaya tam idrar tetkiki denilen basit ama etkili idrar analizi yapılır. Burada idrarda kan hucresinin gorulmesi dikkatle uzerinde durulması gereken bir durumdur. Beraberinde hastaya yapılacak uriner sisteme yonelik ultrasonografik inceleme ve gerekirse intravenoz pyelografi denilen ve halk arasında yağlı bobrek filmi diye bilinen inceleme yapılabilir. Tum bu değerlendirmeler sonucunda idrarda kan gorulebilecek diğer hastalıklar dışlandıktan sonra radyolojik incelemelerde eğer mesanede de dolum defekti denilen ve mesane kanseri icin cok tipik olan belirti varsa hastaya sistoskopi yapılmalıdır.

Sistoskopi nedir ve hangi şartlarda nasıl yapılır?

Sistoskopi basitce idrar kanalından ince bir kamera yardımıyla girilerek idrar kesesinin ayrıntılı incelenmesi metodudur. Sistoskopi şartlar sağlandığında polklinikte de yapılabilen oldukca basit bir işlemdir. Genellikle sterilite şartlarının sağlanması ve hastanın anesteziyle rahatlatılması amacıyla ameliyathane şartlarında yapılmaktadır. Rijit ve Fleksible olarak iki sistoskop turu vardır. Bunlardan fleksible olanı yani bukulebilir bir kamera ve sistoskopa sahip sistem poliklinikler icin cok kullanışlıdır.

Sistoskopik değerlendirme sonucunda ne yapılır?

Sistoskopik değerlendirme sonucunda eğer mesanede kanser varsa ameliyathane şartlarında hastaya transuretral mesane kanseri rezeksiyonu (TUR-TM) yapılır. Bu işlem sonrasında hastaya idrar sondası takılır ve hasta en az bir gece olmak kaydıyla hastanede yatırılarak takip edilir. Bu esnada hastadan cıkarılan tumor materyali incelenmek uzere patolojiye gonderilir. Bundan sonraki tedavi protokolunu patoloji sonucu belirler.

Patoloji sonucuna gore olası tedavi protokolleri nelerdir?

Patoloji sonucu bize oncelikli olarak kanserin turunu ve daha da onemlisi mesanenin cidarındaki kas tabakasına yayılıp yayılmadığı bilgisini verir. Eğer cerrah ameliyat esnasında tumorun duşuk dereceli olduğuna kanaat getirirse patoloji sonucunu beklemeden hastaya ameliyat sonrası 6-24 saat icinde intravezikal kemoterapi denilen uretral kateterden ilac uygulaması tedavisini yapabilir. Cerrahın mesane kanserinin yuzeyel olduğuna duşunmesine sebep olarak kanserin saplı ağac gibi dallanır olması, kucuk olması, az odakta olması ve kesildiğinde fazla derine bağlı olmadığının tespit edilmesi olabilir. Ancak tabi ki nihayi değerlendirme patoloji raporundan sonra yapılacaktır.

Patoloji incelemesinin olası sonucları nelerdir?

Patoloji değerlendirme sonucları en son 2004 yılında guncellenmiş olan mesane kanserinde kas tabakanın tutulup tutulmamasına gore iki ana yol belirlenir.

Mesane kanserinde kas tabakanın tutulmadığı durumda tedavi protokolu nedir?

Kas tabakanın tutulmadığı durumda eğer mesane kanseri cok yuzeyelse sadece once 3 aylık ve daha sonra da giderek de uzayan aralıklarla mesanenin sistoskop ile değerlendirilmesi ve belirli aralıklarla da goruntuleme yontemleriyle uriner sistemin ve tum vucudun değerlendirilmesi protokolu vardır. Ancak mesane kanseri dinamik sık tekrarlayabilen bir kanser turu olduğu icin her sistoskopi sonrası bulgulara gore tedavi şeması değiştirilebilir. Eğer mesane kanseri cok yuzeysel değilse hastanın mesanesinin icine TUR-TM denilen ameliyattan ortalama iki hafta sonra başlanılmak uzere ceşitli ilaclar sonda yardımıyla belirli program dahilinde ve coğunlukla da 6 hafta olmak uzere verilir. Bu tedavi yontemine intravezikal kemoterapi denilmektedir. Bu amacla kullanılan ilaclar arasında zayıflatılmış verem mikrobundan uretilen BCG ve Mitomisin, Epirubisin, Tiyotepa vs gibi ceşitli ajanlar bulunmaktadır. Bu tedavi sonrasında da belirli zamanlarda sistoskopik ve radyolojik değerlendirmeler yapılmalıdır.

Mesane kanserinde kas tabakanın tutulduğu durumda tedavi protokolu nedir?

Burada oncelikle tedavi prokolunun belirlenebilmesi icin hastaya radyolojik değerlendirme yapılır ve vucutta kanser yayılımının olup olmadığı tespit edilir. Eğer yayılım yoksa TUR-TM sonrası en gec 1-1,5 ay icinde hastaya buyuk bir cerrahi girişim olan mesanenin cıkartılması ameliyatı olan radikal sistektomi planlanır ve uygulanılır. Bu ameliyat belirli komplikasyonları yani hastaya olumsuz etkileri olan zor bir ameliyattır ve mutlaka buyuk bir merkezde geniş bir ekip calışması halinde planlanıp yapılmalıdır. Zira ameliyat sonrası hastanın erken donem bakımı cok cok onemlidir. Radikal sistektomi ameliyatı yapılıp hastanın mesanesi cıkartılır ve beraberinde lenf bezeleri hastalığın evrelendirmesinin yapılabilmesi icin cıkartılır. Hastanın entellektuel duzeyine, yaşına, kanserinin yaygınlığına ve ameliyat esnasında frozen denilen patolojik değerlendirmeye gore hastanın idrarını ne şekilde yapacağını belirleyecek olan uriner diversiyon da bu ameliyatın ikinci parcasıdır. Uriner diversiyonla ilgili tarihsel surecte bir cok metod denenmiş olup gunumuzde bazıları one cıkmıştır. Bunları kısaca ozetlemek gerekirse en uygun olarak ileum denilen ince barsak parcasından hastaya mesane gorevi gorecek depo yapılıp bu depo ileostomi denilen metodla hastanın karnının sağ alt tarafına idrarı torbaya cıkacak şekilde ağızlaştırılabilirken, hastanın durumunun uygunluğuna gore ileumdan veya diğer barsak parcalarından hastaya yeni mesane yapılıp bu mesane de yine idrar kanalına ağızlaştırılarak hastanın eski yerinden idrarını yapması sağlanılabilir. Her yontemin kendine gore bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Uriner diversiyon secimi hastaya ozel olarak planlanması gereken ayrıcalıklı bir durumdur.

Mesane kanserinde kas tabakanın tutulduğu ve vucutta yayılımın olduğu durumda tedavi protokolu nedir?
Bu durumda hastanın ek hastalıkları goz onunde bulundurularak hastaya ceşitli kemoterapi rejimleri verilmektedir. Bunlardan en cok kullanılan iki tanesi Gemsitabin & Sisplatin rejimi(GC) ve Metotreksat & Vinblastin & Adriamisin & Sisplatin rejimi (MVAC) ‘dir. Gunumuzde yan etkilerinin azlığı nedeniyle GC daha cok tercih edilmektedir.Hastaların mesane kanserlerinin gidişatını ceşitli faktorlerin dahil edilerek tahmin edebilmesi amacıyla Avrupa Uroloji Birliği(EAU) nomogramlar ve risk tabloları belirlemiş ve bunları hastaların hizmetine internet vasıtasıyla koymuşlardır.

Kaynak: doktor sitesi