Uzmanlar, 3 aydan uzun suren uykusuzluğun "insomnia" hastalığının haberci olduğunu soyledi.


Noroloji Uzmanı Doc. Dr. Ertuğrul Uzar ve Psikiyatri Uzmanı Uz. Psk. Ebru Oztepe Yavaşcı, 'uykusuzluk' hakkında norolojik ve psikolojik değerlendirmelerde bulundu.

Uykusuzluğun (insomnia) cok sık gorulen ve cok ciddi ekonomik kayıplara sebebiyet veren bir rahatsızlık olduğunu ifade eden Uzar, "Uykusuzluk, uykuya dalmada zorluk, uykunun bolunmesi ve tekrar uyuyamama veya istenilenden once uyanma durumudur.
Toplumda hastaların cok buyuk bir kısmı teşhis konmaksızın caresiz halde kalmaktadırlar. Uyku, aşırı endişe ve cokkun duygu durumu gibi bircok ic faktorlere hassastır.

Dış faktorler olarak gecici stresler, hastalık, kaza, evlenme, boşanma, eğitim, meslek edinme, gelir seviyesinde azalma, işsiz kalma, aşırı gurultu, yuksek veya duşuk ısılar, rahatsız yatak, yuksek rakım, 'jet lag', ilac bırakma, alışık olunmayan şartlarda uyuma en sık gorulen sebeplerdir" dedi.

Bazı uykusuzluk problemlerinin psikiyatrik bozukluklar olmaksızın ortaya cıktığını ifade eden Uzar, "Ayrıca, bazı ilaclar, madde kullanımı, huzursuz bacak sendromu, vucudun herhangi bir yerinde ağrı, bilekte sinir sıkışması, sinir damarlarında etkilenme (polinoropati), vardiyalı iş uyku bozukluğu, 'jetlag' uykusuzluğun sebepleri arasındadır.

Keyif amacıyla alınan ilac veya madde kullanımı, alkol ve kafein de uykusuzlukta rol oynayabilir.




Huzursuz bacak hastalığı, kişinin uykuya dalma sırasında ayaklarda huzursuzluk, ağrı, yanma veya anormal hisler sonucu ayaklarını hareket ettirmek ve dolaşmak ister ve bu yuzden uykuya dalamaz. Yetişkinlerin yaklaşık ucte birinde yıl icinde bir veya daha fazla donem uykusuzluk problemi belirlenmiştir.
Toplumda yuzde 10-15 kişide uykusuzluk mevcuttur. Yaşla birlikte uykusuzlukta artış gosterir. Ayrıca ozellikle ileri yaşta gorulen Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi hastalıklarda uykusuzluk sık gorulur. Tedavi edilmeyen uykusuzluk ciddi olarak sosyal ve mesleki problemlere, dikkat dağınıklığı ve hafızada bozulmaya sebep olur.
Bazı depresyon ilacları uykusuzluğun yanı sıra uykuda bacakları hareket ettirme isteği ayaklarda huzursuzluk ve uykuya dalmada gucluk yapabilir. Uykusuzluğu olan kişinin tam bir norolojik muayene ve psikiyatri konsultasyonu yapılmalıdır.




Hastalardan uyku gunluğunu doldurması istenir. Gun ici kısa gunduz uykuları veya değişken yatma/uyanma saatlerinin tespiti icin onemlidir.
Tanı konduktan sonra hastaya davranışlarını duzeltme, altta yatan nedeni ortadan kaldırma ve uygun ilac tedavisi verilir. Hastanın uykuda ayakları hareket ettirme huzursuzluk ayaklarda ağrı varsa uyku testi yapılması gerekir" şeklinde konuştu.
Uzm. Psk. Ebru Oztepe Yavaşcı ise, "Uyku olumun kardeşi olarak biliniyor. Uyku ile yapılan uzun calışmalar sonucunda ilk kez 1978 yılında "Sleep" adıyla dergi cıkarılmış ve 1979 yılında da American Sleep Disorders Association (ASDA) uyku ve uyanıklık bozukluklarının tanı sınıflamasını yayınlamıştır.
Uyku bozukluklarının oldukca geniş bir yelpazesi vardır. Bu yelpazenin bir parcası olan insomnia ve psikiyatrik bozukluklardaki uyku değişiklikleri ruh sağlığında en onem arz eden durumlardır.

İnsomnia, uykuya dalma, uykuyu surdurme ve sonlandırmaya ilişkin, dinlendirici olmayan uyku olarak kabul edilmektedir.
Bu ozelliklerin her biri insomnia tanımı icin yeterli olmakla birlikte, bunların hepsi bir arada da olabilmektedir. Aslında insomnia ile kastedilen şey, kişilerin yeteri sure ve zaman diliminde uyuyamadığı icin dinlenemediği ve yeni bir gune hazır olamadığı durumlar olarak tanımlanabilir.





Burada vurgulanması gereken diğer bir nokta da uyku sorununun işlevselliği bozması ve başka bir nedene bağlı olarak oluşmamasıdır. İnsomnia tanısı koyarken uyku sorununun bir aydır devam etmesi de onemlidir.
İnsanların yuzde 50'si yaşamlarının bir doneminde insomnia sorunu yaşamaktadır. Bunların yarısı uyku sorunlarının ciddi boyutta olduğunu ifade eder. İnsomnia yuzde 10-20 oranda ağır ve kalıcı olur. Turkiye'de ortalama yuzde 22 oranında insomnia varlığı tespit edilmiştir" dedi.

Kaliteli bir uyku icin alınan tedbirlere uyku hijyeni dendiğini ifade eden Yavaşcı, "Uyku hijyeni icin uyku oncesi mutat alışkanlıklar belirlenmeli. Mesela yatmadan 1 saat once duş almak ya da kitap okumak gibi. Yatak, televizyon seyretmek, yemek yeme gibi işler icin kullanılmamalı.

Yatak odası rahat olmalı; oda ısısının azlığı cokluğu, gurultu, ışık gibi. Farklı yerlerde yatmamaya ozen gosterilmeli. Eğer gunduz uyunursa 15-20 dakikadan daha uzun olmamalı. Uyanınca yatakta uzun sure kalınmamalı" diye konuştu.



Kaynak:haberturk