Yumuşak pijamalarınızı giymişsiniz, ayaklarınızda pofidik terlikler, ustunuzde sıcacık bir battaniye, dışarıda romantik bir yağmur yağıyor, hatta belki de pamuk pamuk kar atıştırıyor.

Sonra sokakta bir ses yankılanıyor. "Bozaaaaaaaaaaaa!" Burnunuza tarcın kokusu ve yeni kavrulmuş leblebi kokusu geliyor bir anda. Bir anda iciniz ısınmaya başlıyor. İşte kışın geldiğini tam o anda anlıyorsunuz.

Taa Osmanlı doneminden bugune gelen geleneksel bir icecek boza. Temel olarak mısır, buğday, arpa, darı, pirinc ve yulaftan oluşan boza icimiyle keyif vermesinin yanı sıra icerdiği demir, fosfor, A, B1, B2 ve E vitaminleri sayesinde sağlığa da cok faydalı.





Boza nedir? Faydaları nelerdir?
Eskiden soğuk kış gunlerinde mahalle aralarında “bozaaa, bozacı geldi, bozaaaa!” diye cığırarak bozacılar dolaşırdı. Boza, en cok tuketilen iceceklerdendi…

Şimdilerde mahalleleri dolaşıp boza satan pek yoksa da boza hala kış gunlerinin vazgecilmez iceceklerinden. Ortaya ilk cıkışı 8-9 bin yıl once Mezopotamya ’ya dayanan boza, Turklerin gocleriyle dunyaya yayılmıştır, bu nedenle de Turk iceceği olarak bilinmektedir. Turkler tarafından ilk olarak Orta Asya ’da yapılmaya başlanan boza, Akdenizli tuccar gemiciler aracılığıyla Mısır ve Kuzey Afrika sahillerine, Volga Nehri kıyısından Balkanlar ’a yayılmıştır.




Boza, darı irmiği, su ve şekerden uretilen alkolsuz, hafif mayalı bir icecektir. Bozanın yoğun olarak icildiği mevsim Eylul – Mayıs ayları arasıdır. Uygun şartlarda (+4°C ’de) muhafaza edilirse 365 gun 4 mevsim icilebilen bozanın icilebilecek kıvamını koruduğu sure ise asgari 15 gundur. Boza bozulmaz ama hicbir katkı maddesi kullanılmadığı icin gun be gun ekşir.

Bozanın yapıldığı tahıl turune gore ceşitleri bulunur. Yabancı ulkelerde yapıldığı yerin başlıca urunune gore mısır, arpa, cavdar, yulaf, buğday, karabuğday, Arnavut darısı gibi tahılların unu mayalandırılarak yapılır.

Boza Nasıl Yapılır?

Karbonhidrat ve proteinin yanı sıra bircok besin oğesini icerdiğinden besleyici ozelliği nedeniyle “sıvı ekmek” olarak anılan bozayı yapabilmek icin ilk olarak darı bitkisi değirmende oğutulerek kepek elde edilir. Elde edilen darı kepeği geniş bir kazanda su ile birlikte koyu kıvama gelinceye kadar kavrulur. Kavrulduktan sonra elekten gecirilerek oz haline getirilir. Bu hale gelen boza, eski boza veya hamur mayası ile mayalandırılarak serin bir yere bırakılır. Mayalandıktan sonra en belirgin ozelliği olan ekşimsi tadı alabilmesi icin şeker ilave edilir.

Bozanın saklama koşulları nasıl olmalı?

Hammade olarak bakırdan elde edilen bardaklar, tabaklar ve kazanlarda saklanmamalıdır. Mermer kupler veya cam surahilerde bekletilmeli ve cam bardaklar ile servis edilmelidir. 4 mevsim icilebilen boza, uygun şartlarda +4°C ’ de muhafaza edilirse en az 15 gun kıvamını korur.





Bozanın faydaları neler?

Boza, keyifli iciminin yanı sıra icerdiği aktif mayalar sayesinde probiyotik etkisi de bulunan bir icecektir ve bu sayede hem bağırsak faaliyetlerini duzenler hem de hazmı kolaylaştırır. Peki, probiyotik nedir? Yiyeceklerde bulunan canlı, belli biyolojik yapıları yeterli sayıda iceren, insan bağırsağına adapte olan ve kureyerek mikroflorayı değiştiren ve kişinin sağlığı icin yararlı etki gosteren oluşumlardır. Diğer basit bir tanımlamayla da probiyotikler; yeterli miktarda verildiğinde insanda sağlıkla ilgili yararlı etkiler ortaya cıkaran canlı organizmalardır.

- İcerdiği aktif mayalar sayesinde emziren annelerde sut yapımını artırır.
- Nitrozamin gibi kanserojen maddelerin vucuttaki oluşumunun onlenmesine yardımcı olur.
- İcerdiği aktif mayalar ve faydalı bakteriler sayesinde probiyotik etkisi vardır.
- Gribal enfeksiyon gibi, bircok enfeksiyona karşı bunye direncini artırır.
- Zengin protein ve B vitamini iceriği nedeniyle enerji ihtiyacı fazla olan kişiler, gebeler ve sporcular icin cok faydalıdır.
- Bozanın mayalanması sırasında oluşan laktik asit, hazmı kolaylaştırmada cok yardımcıdır.
- İcerdiği laktik asit nedeniyle bağırsak florasını duzenleyici role sahiptir.
- Mide bezlerinin faaliyetlerini olumlu yonde etkiler.
- B kompleksi icerdiğinden beslenmede onemli role sahiptir.
- Zihin acıcı ve sinirleri dinlendirici etkisi vardır.





Evde boza nasıl yapılır?

Malzemeler :
2 bardak bulgur
21 bardak su
2 corba kaşığı un
1/2 bardak yoğurt
1/2 tatlı kaşığı kuru maya
2,5 corba kaşığı şeker
1/2 corba kaşığı vanilya
2 corba kaşığı tarcın

Hazırlanışı :
Bulguru buyuk bir tencereye koyup 12 bardak su ile uzeri kapalı olarak oda sıcaklığında 1 gece bekletin. Kısık ateşte 2 saat pişirin. Mutfak robotuna koyup cekin ve suzgecten gecirin. Karışımı buzdolabına koyun. Suzgecin uzerinde kalan bulguru yeniden tencereye koyun ve 8 bardak su ilave edip kısık ateşte 1 saat daha pişirin. Suzgecten gecirip buzdolabına koyun. Unu kucuk bir tencereye koyup uzerine 2/3 bardak su koyun ve kısık ateşte surekli karıştırarak koyulaşıncaya dek pişirin. Ateşten alıp icine 2 corba kaşığı şeker koyup eriyinceye dek karıştırın. Ilıyınca icine yoğurt katın. Mayayı 1/4 bardak ılık suda ezip 5 dakika bekletin ve yoğurt karışımına katın. Ilık ortamda 30 dakika bekletin. Mayalı karışımı ezilmiş bulgura ekleyip oda sıcaklığında yaklaşık 1-2 gun bekletin ve ara sıra karıştırın. Vanilya ve kalan şekeri ekleyip şeker iyice eriyinceye dek karıştırın. Leblebi ve tarcınla servis yapın. Bu karışım buzdolabında 2-3 gun bekletilebilir.

ALINTIDIR...