BRONŞEKTAZİ

Bronşların doğuştan ya da sonradan donuşsuz bicimde genişlemesidir. Kronik bronşit bu gelişmenin başlıca sorumluları arasında yer alır.

Bronşektazi, yani bronş genişlemesi ceşitli bicimlerde ve bronş ağacında değişen yaygınlıkta gorulebilir. Doğumsal olduğu kadar, bronşlara yerleşen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen bir bozukluktur. Hastalık uzun sure belirti vermez. Ama iltihaplanma ilerlediğinde ilk kez iltihaba bağlı belirtilerle fark edilebilir.

NEDENLERİ

Bebekken ortaya cıkan bronş genişlemeleri doğumsaldır. Bronş duvarının esnekliğini ve desteğini sağlayan etkenlerin yetersizliği sonucu, bronşlar doğumdan başlayarak surekli geniş kalır. Aslında edinilmiş bronşektaziler de aynı yetersizlik sonucu gelişir.

Edinilmiş bronşektazilerde bircok bozukluk birlikte rol oynar. Kronik bronş iltihapları sırasında gelişen olaylar bronşun esnekliğini ve direncini bozarak sağlıklı yapısını kolayca değiştirebilir. İnatcı bir oksuruk ya da guclu soluk verirken karşılaşılan bir engel sonucunda bronş icindeki basıncın artması, bronş duvarının cokmesini kolaylaştırır. Bronş cevresindeki dokularda ya da bağdoku artışıyla birlikte gelişen surecler de bronş duvarını cevreye doğru cekerek bronşun genişlemesine neden olur.

Bronş genişlemesi salgı birikimini kolaylaştırır. Bu da iltihap yapıcı mikropların barınmasına son derece uygun bir ortam oluşturur. Boylece bronş genişlemesi iltihaplanmaya ve bronş duvarında direncin azalmasına neden olur.

BELİRTİLERİ

Bronş genişlemesi uzun sure klinik belirti vermeden sessizce ilerler. Hastalık başka nedenle cektirilen bir akciğer filminde rastlantı sonucu saptanabilir. Ama genişleme yaygınsa ya da ozellikle iltihap varsa erken belirtiler gorulur.

Bronş genişlemesinin yaygınlaşmasıyla akciğerin işlevsel dokusunda eksilme olacağından solunum zorlaşır. Başlıca belirtiler oksuruk ve balgamdır. Bunlar hemen her zaman birlikte gorulur. Oksuruğun kuru olmasına cok seyrek rastlanır. Hasta daha cok sabahları uyanır uyanmaz oksuruk nobetine yakalanır ve bunun sonucunda aşırı miktarlara oluşabilen balgam, cıkarır. Cıkarılan balgam gece boyunca genişlemiş bronşlarda biriken salgılardır. Oksuruk nobetiyle birlikte balgam cıkarma vucudun konum değiştirdiği sırada da gorulur. Hasta sonunda bronş ağacını oksurerek temizlemek icin en uygun olan duruş bicimini oğrenir.

Yaygın ve buyuk bronş genişlemelerinde oldukca fazlalaşan balgam bir cam kaba alındığında uc bolume ayrıldığı gorulur: Ustte mukustan oluşan bir katman, arada seruma benzer bir sıvının bulunduğu orta katman, bunların alanda daha yoğun atık maddelerden oluşan irinli bir cokelti. Aynı durum akciğer apsesinde cıkarılan balgamda da gorulebilir. Bronş genişlemesinde balgam kanlı olabilir. Ender durumlarda oksurukle kan gelebilir. Aynca balgamda oksijensiz ortamda ureyen bakterilerin bulunması cok kotu bir kokunun yayılmasına yol acar.

İltihap cok şiddetli ve genişlemiş bronşun boşaltılması bazı engeller nedeniyle guc ise, solunum yollarında salgılar birikmeye başlar. Bu durumda duzensiz, fazla yuksek olmayan ateş ve bazen de irinleşmeyle birlikte yuksek ateş gorulebilir, iltihaplanmanın yuksek ateşle birlikte uzun surmesi, hastanın genel durumunu, beslenmesini ve kan değerlerini onemli olcude bozabilir.

Nefes darlığı genellikle one cıkmaz. Belirgin olması, bronş genişlemesinin yaygınlığına ya da bu durumla birlikte akciğer amfizeminin gelişmesine bağlıdır. Bazen akciğerlerde bronş genişlemesi ortaya cıktığından sağlam bronşlar daralarak nefes darlığı yaratabilir.

Hastalığın ağır ve uzun surmesi durumunda aşırı beslenme bozukluğuna ve kansızlığa da bağlı olarak hipertrofik pulmoner osteoartropati denen kemik hastalığının ortaya cıkabileceği unutulmamalıdır. Bu hastalıkta parmak ucları uzayıp kalınlaşırken tırnaklar da duzleşip saat camını andırır. Bunun nedeni bronşun genişlediği bolgelerde atar ve toplar damarlar arasında ağızlaşmaların yol actığı kısa devreler sonucunda gelişen dolaşım bozukluğudur.

GİDİŞİ

Bronş genişlemeleri, bronşlarda gelişen geriye donuşsuz ozellikte yapı bozukluklardır. Koşullar aynı bicimde surerse bu genişleme cok daha yaygınlaşır. Daha once de acıklandığı gibi belirtiler itihaplanmayla ortaya cıkar. Duzensiz aralıklarla gorulen, bu belirtiler her keresinde biraz daha uzayıp sıklaşırken genel durum giderek bozulur. İtihaplanmanın yayılması, bronş ağacında enfeksiyonun ilerlemesine, hastalığın her atağa kalkışında daha geniş bir akciğer doku bolgesinin yıkımına yol acar. Sonucta solunum işlevleri giderek bozulur ve solunum yetmezliği gelişir.

TANI

Kucuk bir bolgeyle sınırlı kalan iltihaplanmamış bronş genişlemelerinin tanısı yalnız radyolojik incelemeyle konabilir. Burada kullanılan başlıca radyolojik inceleme yontemi bronkografîdir. Bronş genişlemesine iltihaplanma eklenirse tanı kolaylaşır. Balgamın bol olması, ozellikleri ve en kolay atıldığı duruş bicimleri ya da iltihabın akciğer filmlerinde değişmeden hep aynı bolgede kalması tanıyı yonlendirir.

Ama kesin tanıya bronkografiyle varılır. Bu yontemde, bronş ağacını rontgen ışınları altında gorunur kılan kontrast bir madde verilir. Bu kontrast maddeyle dolarak genişlemiş bronşlar rontgende muz hevengi ya da tespih tanesine benzeyen tipik goruntuler verir. Bronş genişlemesinin buyuk dallara da yayılma durumunda, tanıya varmak icin bronkoskopiden de yararlanılır.

BEKLENEN GİDİŞİ (PROGNOZ)

Bronş genişlemeleri daha once de belirtildiği gibi yapısal olarak geriye donuşsuz bozukluklardır. Bu durumun belli bir bolgeyle sınırlı kaldığı olgular cerrahi girişimle tedavi edilebilir. Cerrahi girişim yapılamıyorsa hastalığın ilerleyici ozelliği ve komşu dokuları da yıkıma uğratabileceği dikkate alınarak duzenli ilac tedavisi uygulanır, îlac tedavisinde amac hastalığın ilerlemesini durdurmak ve sağlıklı dokuları korumaktır. Bu tedavi bicimiyle hastalık belirtilerinde uzun sureli gerilemeler sağlanabilir.

TEDAVİ

Bronş genişlemesi dar bir alanda ya da akciğerin bir lobunda ise bu bolge cerrahi girişimle alınabilir. Cerrahi girişim dışında salgıların boşaltılması ve enfeksiyon odaklarının antibiyotikle kurutulması yoluna gidilir. Dolan bronşları boşaltmak icin once akciğer filminde hangi bronşların genişlediği saptanır. Daha sonra hastaya bu bolgeyi en rahat boşaltacak duruş bicimi verilir. Aynca balgam sokturucu ve balgam yumuşatıcı ilaclar da kullanılır. İcilerek kullanılanların yanı sıra aerosol biciminde puskurtulerek ya da bir sonda aracılığıyla doğrudan bronşlara gonderilen antibiyotikler enfeksiyon odaklarına karşı yaygın bicimde kullanılmaktadır. Uzun sure kullanılması gereken antibiyotiklerin, gerekli balgam incelemesi yapılıp varılacak sonuclara gore secilmesi daha doğrudur.


Arkadaşlar;

Ben de bir bronşektazi hastasıyım. Aynı dertten muzdarip olan herkesi buraya paylaşmaya bekliyorum. Yakınınızda da olabilir bu rahatsızlık. Neticede burası bir paylaşım platformu. Sormak istediğiniz herşeye elimden geldiğince ivedilikle cevap verebilirim. Sevgiler...