Cay ve kahve; bu ikili bircoğumuz icin vazgecilmezdir. Bu ikiliye coğu zaman eşlik eden bir şey daha var: Şeker. Biz farkında olmasak da şeker, yediğimiz tatlıların dışında bircok paketli gıdada bulunabiliyor.


Gunumuzde kişi başına ortalama 10 ile 30 cay kaşığı, bir başka deyişle 40-120 gram şeker tuketildiği yapılan calışmalarda ortaya konmuş durumda.

Dunya Sağlık Orgutu ’nun raporuna gore; şekerin gunluk kalori ihtiyacımızın yuzde 10'undan fazlasını oluşturmaması gerekiyor. Cunku fazlasını vucut tolere edemiyor ve zamanla birikim yaparak bircok ciddi sağlık sorununa neden olabiliyor. Amerikan Kalp Cemiyeti'nin yayınladığı rakamlara gore; gunluk olarak alınabilecek şeker miktarı erkekler icin 35 gram (150 kalori), kadınlar icinse 20 gram (100 kalori) olmalı.

Besin oğesi icermiyor

Şeker; şeker pancarından elde edilen, “beyaz şeker” olarak adlandırdığımız ve yarı yarıya fruktoz ile glukozdan oluşan bir bileşik. Protein, yağ, vitamin ve mineral gibi hicbir besin oğesi icermiyor. Posa iceriği de olmayan boş kalori aslında. Bu nedenle rafine edilmiş beyaz şekere vucudun hic ihtiyacı yok. Rafine şeker ve coğu gıdanın icinde bulunan yuksek oranda fruktoz iceren mısır şurupları vucudumuzda karaciğer tarafından metabolize ediliyor. Bu da karaciğerin daha fazla calışması anlamına geliyor.

Bunun aksine gunluk olarak tukettiğimiz ve kaliteli karbonhidrat kaynağı olarak adlandırdığımız tahıllar ile baklagillerden aldığımız şeker ise sadece glukoza donuşerek vucudun her hucresinde kullanılıyor. Dolayısıyla kaliteli karbonhidrat kaynakları, yani tahıllar ile baklagiller rafine şeker veya fruktoz şurupları gibi hem boş enerji kaynağı değil, hem de vucuda zarar vermeden şeker ihtiyacımızı karşılıyor.

Acıbadem Bakırkoy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayca Guleryuz, fazla şeker tuketenlerin karşı karşıya kaldıkları riskleri şoyle sıraladı.




1- Ciltte kırışıklık nedeni

Şeker molekulleri vucutta fazla miktarda bulunduğunda proteinlere bağlanarak proteinin yapısını değiştiriyorlar ve bu olaya da “glikasyon” deniyor. Bu birleşme sonucu cildin en onemli yapıları olan kollajen ve elastin proteinleri zarar gorebiliyor. Cildin elastikliğini ve sıkılığını sağlayan elastin ile kollajenin şeker molekulleri tarafından hasar gormesi de ciltte sarkma, kırışıklık ve yuzeyde bozulmalara sebep olabiliyor.

2- Beynin kuculme riskini artırıyor

Avustralya Ulusal Universitesi ’nde yapılan calışmaya gore; kan şekerinin uzun sure normal değerlerin uzerinde seyretmesi sonucu bu kişilerde beynin kuculme riski normal bireylere gore daha fazla oluyor. Avusturalya Ulusal Universitesi ’nden araştırmanın sahibi Profesor Dr. Nicolas Cherbuin beyinde hafızayı oluşturan kısımlarda oluşan kuculmenin de hafıza sorunlarını ortaya cıkarabileceğini belirtiyor. Fazla tuketim ayrıca dikkat eksikliği ve oğrenme gucluğu de yapabiliyor.





3- Kansere davetiye cıkarıyor

Amerika Diyet Rehberi ’nin 2010 yılı raporlarında, diyetle ilgili 5 kronik hastalığın varlığından soz edilmiş. Bu hastalıkların en onemlilerinden biri ise kanser. Doğal olarak şeker iceren tahıllar, sut ve sut urunleri, kurubaklagiller aynı zamanda kansere koruyucu olarak gorev yapan vitamin, mineral, antioksidan ve fitokimyasallar gibi maddeler iceriyorlar. Bunun aksine sofra şekeri boş kalori olmasının yanı sıra hicbir koruyucu madde icermiyor. Ustelik yuksek şeker alımı insulin direnci ve obeziteyi tetikleyerek indirekt olarak meme kanseri gibi bazı kanserlerin riskini artırıyor. Yapılan calışmalarda besinlerin glisemik yuku ile meme, kolorektal, endometrium ve pankreas kanserleri arasında pozitif ilişki tespit edilmiş.

4- Bağışıklık sistemini zayıflatıyor

Bağışıklık sistemimizin onemli bir parcası olan alyuvar hucreleri, C vitamini ile şeker molekullerinin yarışı arasında kalabiliyor. Şeker ile benzer molekul yapısına sahip olan C vitamini şekerin fazla tuketimi sonucu bağışıklık hucreleri tarafından kullanılamıyor ve bağışıklık sistemini zayıflatmaya sebep oluyor. Bunun sonucunda da hastalıklara yakalanma riski daha da yukselmiş oluyor.

5- Diş curuklerine neden oluyor

Ağzımızda pek cok farklı bakteri yaşıyor. Bunlardan bazıları dişlerimize fayda sağlarken, bazıları ise hasar veriyor. Basit şekerlerle beslenen zararlı bakteriler fırcalama veya tukuruk ile temizlenmezlerse şekeri aside donuşturerek ağzımızın icinde asidik bir ortam oluşmasına yol acıyor. Bu asitlerin diş minesinin en ust tabakasında yer alan ve dişlerimizin korunmasını sağlayan mineralleri cozmesi sonucu da diş curukleri oluşuyor.

6- Obeziteye katkısı buyuk

Gunumuzun onemli hastalıklarından biri olan obezitenin temel nedeni, aşırı şeker tuketmek. Yapılan calışmalar acıkca gosteriyor ki fazla miktarlarda ve devamlı olarak şeker tuketildiğinde karaciğer şekerin bileşeni olan fruktozu yağ olarak depoluyor. Bunun sonucunda da ozellikle bel cevresinde yağlanma hızla artıyor.

7- Karaciğeri yağlandırıyor

Karaciğerde fazla trigliserid birikimi yağlı bir karaciğere sahip olmanıza neden olabiliyor. Yapılan calışmalar da gosteriyor ki fazla fruktoz tuketimi trigliseridlerin yukselmesine yol acarak karaciğer yağlanmasını tetikleyebiliyor. Ayrıca fazla şeker tuketimi sonucu kilo artışı ve bunun sonucunda obezite ile gelen insulin direnci de karaciğer yağlanmasını tetikleyebilen diğer unsuru oluşturuyor.




8- Kalp krizi riskini yukseltiyor

Institute of Medicine ’ın raporuna gore şeker kotu kolesterol olarak bilinen LDL ve trigliseridlerin yukselmelerine neden olarak damar tıkanıklığına yol acabiliyor. Damarların icindeki bu parcacıkların artması da kalp krizi riskini yukseltiyor.

9- Bağımlılık yaratıyor

Şeker, "mutluluk hormonu" olarak bilinen serotonin hormonunun salgılanmasını tetiklediği icin keyif verici ozelliği kişilerde bağımlılık yaratabiliyor. Beyinde bağımlılık yaratan etkisi de icinde şeker olan besinler tuketilmediği zaman mutsuzlukla sonuclanabiliyor. Cunku bağımlılık nedeniyle en ufak bir sorunda gerektiğinden fazla şeker ve tatlı tuketmek zamanla kilo alımına, bu tablo da mutsuzluğa surukluyor.

10- İnsulin direncine sebep oluyor

Vucudumuzdaki en onemli hormonlardan biri olan insulin kan şekerini duzenlemeye yardımcı oluyor. İnsulin direnci; kandaki şekerin hucre icerisine girmesi sonucunda kullanılamaması demek. Yapılan bircok calışma şeker tuketiminin insulin direncine yol actığını gosteriyor. İnsulin direnci oluşan kişilerde de metabolik sendrom, obezite, tip 2 diyabet ile kalp damar hastalıkları riski artıyor.

Kaynak: Posta