Goğus boşluğunun sağ ve sol tarafında yer alan akciğerler, biri goğus duvarının ic yuzeyini orten diğeri ise akciğerlerin dış yuzeyini kaplayan cok ince 2 kılıfla sarılmışlardır. Akciğer zarı yada plevra adı verilen bu 2 kılıf arasında normalde hava bulunmaz ve bu alandaki basınc negatif değerlerdedir. Akciğer dokusu normalde aynı bir balon gibi buzulme ve sonme eğiliminde olmasına rağmen plevra boşluğundaki bu negatif basınc sayesinde şişkin kalmakta ve nefes alma sırasında solunum kasları ile goğus boşluğu daha fazla genişletildiğinde iceriye bir miktar hava girmekte, nefes verme ile alınan hava dışarı atılmaktadır. Ancak en zorlu nefes verme sonunda bile akciğerlerde belirli bir miktar hava daima kalmaktadır yani akciğer tamamen sonmemektedir. Akciğeri cevreleyen ve aslında gercek bir boşluk olmayan bu sanal boşlukta cok az miktarda kaygan bir sıvı bulunur ve bu sayede soluk alıp verme esnasında akciğerler hareket edebilir.

Goğus duvarı yaralanmalarında olduğu gibi dışarıdan veya akciğer hastalıklarına bağlı olarak akciğer dokusunun yırtılması sonucu iceriden plevra boşluğuna hava girmesi halinde bu boşluktaki basınc negatif değerlerden notr yada pozitif değerlere yukselir ki bu durumda akciğer kendisini acık tutacak bir guc kalmadığından aynı bir balon gibi soner. Pnomotoraks adı verilen bu durumda sonen akciğer kısmen yada tamamen solunum işlevini yerine getiremez hale gelir.

Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı gibi pnomotoraks başlıca 2 grupta sınıflandırılır. Travmatik pnomotoraksta goğus duvarını delerek plevra boşluğuna hava girmesine neden olan bir yaralanma soz konusu iken, spontan (kendiliğinden) pnomotoraksta ise akciğer dokusunun yırtılması ile havayollarımızdan plevra boşluğuna kacak olması tabloya neden olmaktadır. Spontan pnomotoraks bazen KOAH, akciğer tuberkulozu, astım, akciğer kanseri, bronşektazi, akciğer absesi gibi altta yatan hastalığının akciğer dokusunda yaptığı tahribat ve yırtılma sonucunda bazen de hicbir akciğer hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde ortaya cıkabilir.

Pnomotoraksın belirti ve bulguları nelerdir ?
Altta yatan hicbir hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde meydana gelen pnomotoraks istirahat halinde yada egzersiz sırasında ortaya cıkabilir. Bu hastaların solunum kapasileri normal olduğundan genellikle cok ciddi belirtiler ortaya cıkmaz ve hasta bu nedenle bazen hekime başvurmakta gecikebilir. Ancak bunun tersine olarak altta yatan akciğer hastalığı nedeniyle solunum kapasiteleri zaten sınırlı olan hastalarda ortaya cıkan pnomotoraks ise daha gurultulu bir klinik tabloya neden olur ve coğu kez hastayı hemen acil servise başvurmaya zorlar.

Pnomotoraksın ana belirtileri ani başlayan goğus ağrısı ve nefes darlığıdır. Bu belirtilerin şiddeti hastadan hastaya değişebilir. Onceden KOAH, astım gibi obstruktif havayolu hastalığı olanlarda zaten varolan nefes darlığı pnomotoraks sonrası şiddetlenebilir ve hastada siyanoz, solunum yetersizliği gibi ciddi, hayatı tehtid eden klinik tablolar ortaya cıkabilir.

Tanı
Ani goğus ağrısı ve nefes darlığı yakınması ile hekime başvuran hastanın fizik muayenesinde pnomotoraks olan tarafta solunum sesleri azalmış yada kaybolmuştur. Hastada tablonun ciddiyetine gore taşikardi, solunum sayısında artma, siyanoz gibi bulgular saptanabilir. Kesin tanı akciğer grafisinde hasta taraf akciğerinin sonduğunun gorulmesi ile konulur. Akciğer grafisinde ayrıca altta yatan akciğer hastalığına ait bulgularda saptanır.Akciğer grafisinde pnomotoraksa neden olacak bir hastalık gorulmuyorsa bilgisayarlı tomografi ile daha detaylı bir inceleme yapılması gerekir.

ALINTIDIR