Ankilozan Spondilit nasıl bir hastalıktır?

AS, ağrılı ve coğunlukla ilerleyici olan bir romatizmal hastalıktır. Omurga ve leğen kemiğindeki eklemlerin bazılarının ya da tumunun birbiri ile kaynaşması durumudur. “Ankiloz” kemiklerin birleşmesi, birbirine yapışması demektir. Spondilit ise vertebraların (omurga kemiklerinin) iltihabını tanımlar. Soz konusu iltihap mikrobik ve bulaşıcı bir iltihap değildir. Hastaların coğunda bu yapışma kısmidir, uzun zaman sonra bile ağır hareket kısıtlılığı nadirdir. Sıklıkla omurga kemiklerini etkilemekle birlikte, ozellikle erken yaşlarda başladığında kalca, omuz ve ayak bilek eklemlerini, kasları kemiklere bağlayan tendon ve bağları da etkileyebilmektedir. Seyir sırasında genellikle tek gozde, tekrarlayıcı uveit (ağrı, bulanık gorme ve kızarıklık ile), aralıklarla tekrarlayan ishallerle kendini gosteren barsak tutulumu ve uzun sureli bazı ağır hastalarda da akciğerler ve kalp hastalıktan etkilenebilir. Ancak AS hemen hemen hicbir zaman hayatı tehdit eden bir hastalık değildir.

Ankilozan Spondilit nasıl gelişir ve ilerler?

Bağışıklık sisteminin yarattığı inflamasyon (iltihabi durum), bağ ya da tendonların kemiğe yapıştığı noktalarda ortaya cıkar. Bunu, kemiğin yapışma yerinde ortaya cıkan hasar (erozyon) izler. Zaman icinde iyileşme sureci inflamasyonun yerini alır ve inflamasyon yerlerinde yeni kemik oluşur. Eklem, bağ ya da tendonların yerini kemik doku aldıkca, eklemde hareket kısıtlılığı başlar.

Bu iltihabi surecin surekli olarak tekrarlanmasıyla daha fazla kemik oluşumu gercekleşir ve ozellikle ağır hastalarda (hastaların %20-30 ’unda) omurga kemikleri belden boyuna kadar birbiriyle tamamen kaynaşır. İlk olarak leğen kemiği (pelvis) eklemleri etkilenir.


Ankilozan Spondilit kimlerde ve neden ortaya cıkar?

Yaklaşık olarak her 200 erişkin bireyden birinde gorulen AS, tipik olarak ergenlik cağının sonunda ve yirmili yaşlarda ortaya cıkar. Ancak belirtiler yaşamın diğer donemlerinde de başlayabilir. AS, erkeklerde kadınlara gore yaklaşık 3 kat daha sık gorulmektedir ve erkek, kadın ve cocukları farklı bicimlerde etkiler. Erkeklerde en sık leğen kemiği ve iskelet, daha seyrek olarak da goğus duvarı, kalca, omuz ve ayaklar etkilenir. Kadınlarda iskelet tutulumu erkeklere gore daha hafiftir. En sık leğen kemiği, kalca, diz, dirsek ve bilekler tutulur. 11 yaşın altındaki cocuklarda AS belirtilerinin ortaya cıkması nadir bir durumdur. Cocuklarda tipik olarak etkilenen eklemler; diz, bilek, ayak ve kalca eklemleridir. Nadiren sırt ağrısı bulunur.

AS ’nin oluşma nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlığın hastalığın gelişme surecinde etkili olduğu duşunulmektedir. Bu hastalığın gorulduğu bireylerin cok buyuk bir kısmının kanında HLA-B27 adı verilen genetik bir belirtec bulunmaktadır.

Normalde zararsız olan bazı mikropların HLA-B27 ile etkileşerek bağışıklık sistemini yanıltması ile vucudun kendi dokularına karşı gelişen iltihabın hastalığa yatkınlık sağlaması mumkun olabilmektedir. Ancak bu geni taşıyan herkeste AS gelişmemektedir. Yani AS gelişimi, genetik ve cevresel etkenlerin birlikte veya tek tek etkilerine bağlı olabilir.

Diğer genlerin de AS oluşumuna katkısı olabileceği duşunulmektedir. AS ’ye genetik olarak yatkın kişilerde bakteriyel infeksiyon (orneğin bir mide-barsak infeksiyonu) gibi cevresel bir faktorun etkisiyle bağışıklık sisteminin aşırı miktarda calışması ve vucudun kendisine zarar vermesi sonucunda hastalık ortaya cıkabilmektedir.


Ankilozan Spondilit ’in belirtileri nelerdir?

Temel belirtisi 3 aydan daha uzun zamandır istiharat sonrası ortaya cıkan (istirahat ile artan) bel ağrısıdır. Sabahları yataktan bel ağrısı ve tutukluğu ile uyanılması tipiktir. Bu ağrı ve tutulma gun icerisinde hareketle azalır ya da kaybolur. Yavaş ya da dereceli olarak başlayan sırt ağrısı ve katılık (saatler ya da gunler icinde değil, haftalar ya da aylar icinde) ortaya cıkar Omuz, diz ve bilek eklemlerinde ağrı ve şişme gorulur. Boyun ağrısı ve tutulmalar sıktır. Ozellikle bel bolgesinde gun ilerledikce egzersizle azalan veya kaybolan sabah sertliği ya da ağrısı bulunabilir. Bu belirtiler uc aydan daha uzun sure devam eder. Ancak bel ağrısı ve tutukluğun belli donemlerde kendiliğinden yatışıp, kısa sure sonra tekrarlaması hastalığa ozgudur. Ozellikle erken donemlerde olmak uzere kilo kaybı. Halsizlik. Gozlerde kalıcı hasara neden olabilecek iltihap (uveit, gozde ağrı, kızarıklık ve birkac gun suren bulanık gorme ile).
Ankilozan Spondilit ne sıklıkta gorulur?

Tum dunyada ankilozan spondilit gorulme sıklığı, etnik gruplara ve coğrafi bolgelere gore değişmekle birlikte %0,55 ile %1,4 arasındadır.

Avrupa ’da gorulme sıklığı ceşitli ulkelere gore farklılık gostermektedir. Yapılan calışmalara gore Avrupa ’da en sık Norveclilerde (%1,1-1,8), en duşuk ise Fransızlarda (%0,08) bulunmuştur. Almanya, Portekiz ve İtalya ’daki sıklık ulkemizdekine benzerdir.

Turkiye ’de ankilozan spondilit gorulme sıklığı ise yapılan bir calışmada %0,5 bulunmuştur

Kaynak:bel ağrılarınızı sorgulayın