Alopesi areata (Latince: Alopecia areata) ya da halk arasındaki adıyla sackıran ya da kılkıran hastalığı, saclı deri, sakal bolgesi, kaşlar, kirpikler ve diğer vucut kıllarının, belli bir belirti olmaksızın, tum vucuda yayılmış bir bicimde dokulmesiyle kendini gosteren bir hastalıktır.

Hastalığın sık yinelemesi ve nasıl seyredeceğinin bilinmemesi nedeniyle hastaların yaşam kalitelerini etkilemesi olasıdır. Hastalığın nedenleri olarak genetik, psikolojik stresler, hucresel ve humoral bağışıklık, endokrin, bulaşıcı ve sinirsel etkenlerin rolu olduğu one surulmekle birlikte, altta yatan neden tam olarak bilinmemektedir.

Gorunum sıklığı

Tum dunyada sıklıkla gorulen bir hastalıktır. Normal nufusta %0.1 oranında gozlenirken, dermatoloji polikliniğine başvuran hastaların yaklaşık %1-2'sinde gorulur. Kadın ve erkekte eşit oranda gorulebilir. Irk, cins ve yaş ayırımı yapmadan herkeste gorulebilir. Ancak hastalar coğunlukla genc erişkinlerdir. Hastaların %60'ı ilk atağı 20 yaş altında gecirirler.

Nedenleri

Hastalıkta saclar dokulur, cunku etkilenen bireylerin kıl folikulleri, bağışıklık sistemi tarafından hastanın kendisinin olarak tanınmaz ve yabancı olarak algılanarak reddedilir (ozbağışıklık). Bunun neden olduğu, neden yalnızca belli bolgelerin etkilendiği ve kılların yeniden neden buyuduğu bilinmemektedir.

Alopesi areatalı bir hastada tiroid hastalığı, şeker hastalığı, vitiligo (deride beyaz yamalar), ve Addison hastalığı gibi obur ozbağışıklık hastalıklarının gelişimi sağlıklı birine gore daha yuksek orandadır.

Hastalık bulaşıcı değildir, vitamin eksikliği ile ya da beslenme alışkanlıklarıyla ilgili değildir. Gerilim, stres, ozellikle matem, ayrılma ve kazalar gibi olaylar bazen hastalık icin tetikleyici olabilir

Tedavisi

Alopesi areataída tedavinin planlanmasında her hasta icin uygun tedavinin saptanması, oncelikli olarak soz konusu bu hastalığa ait ozgecmişinin, hastalığın tedavili veya tedavisiz olarak nasıl bir seyir gostermekte olduğunun ve ozellikle tiroid hastalığı, atopik yapı ve doğumsal anomaliler (Down sendromu) gibi olumsuz prognostik parametrelerin eşlik edip etmediğinin dikkate alınmasıyla mumkundur. İkinci aşamada en uygun semptomatik uygulamanın secilmesi soz konusudur ki burada klinik kaybın niteliği (alopecia areata reticularis, diffusa, ve niceliğinin saclı derinin %50'sinden az veya fazla kayıp olması) saptanmasıyla hastalığın evresinin histopatolojik olarak değerlendirilmesi yer alır. Hastalığın hafif derecede seyrettiği erken donemdeki hastalarda tedaviye gerek yoktur, onların sacları herhangi bir şey yapmadan tekrar geri gelir.

Hastalığın seyrini değiştiremese de bazı tedaviler sac buyumesini artırabilir. Hastalığın kendisi fiziksel sağlığı kotu yonde etkilemezken ciddi riskler taşıyan tedavilerden kacınılmalıdır.

Uygulanan tedavi yontemleri şunlardır

* Steroid kremler ve saclı deri uygulamaları: Kel alanlara, genellikle gunde iki kez, sınırlı bir sure icin surulerek uygulanır.
* Lokal steroid enjeksiyonları: Kafa derisinde ve kaşlarda uygulanır ve sac kaybının kucuk yamalar şeklinde olanlarında en etkili tedavi yaklaşımı olduğu soylenmektedir.
* Steroid tabletler: Steroid tabletlerinin yuksek dozu sacların yeniden buyumesini sağlayabilir, fakat tedavi sonlandırıldığında alopesi coğu kez tekrarlar.
* Ditranol krem: Bu krem psoriasis olarak adlandırılan başka bir deri hastalığının tedavisinde kullanılır, derinin irritasyonuna sebep olur ve bazen kel alanlara uygulandığında sac buyumesini uyarır.
* Kontakt duyarlandırıcı tedavisi: Hastada kimyasal bir madde ile alerji oluşturmayı kapsar (genellikle difensipron olarak adlandırılan bir kimyasal) ve kel alana bu kimyasalın cok duşuk konsantrasyonu uygulanır, genellikle haftada bir kez uygulama hafif derecede inflamasyonu devam ettirmeye yeter.
* Ultraviyole ışık tedavisi: Burada alınan bir tablet veya uygulanan bir krem ile deri ışığa hassas hale getirilir, sonra kel alanlar haftada iki veya uc kez, birkac ay boyunca ultraviyole ışığa maruz bırakılır.
* Minoksidil losyon: Kel alanlara uygulama sac buyumesine kozmetik olarak faydalı olmakla beraber bazı hastalara yardımcı olabilir.

Alıntı