1) Meme kanseri onlenebilir mi?

Oncelikle anlaşılması gereken; Kanser olarak adlanlandırdığımız hastalıklar butunu, vucudumuzu oluşturan derimiz dahil herhangi bir organımızda yer alan hucrelerin kontrolsuz olarak coğalması durumudur. Bu coğalma pek cok faktorun etkisi altındadır.

İşte bu faktorlerin bir kısmı onlenebilir faktorlerdir. Dolayısıyla tum kanserlerin belli bir kısmı onlenebilir ancak bir bolumu ozellikle genetik kokenli olanları onlemek ne yazık ki imkÂnsızdır. Dolayısıyla bu durumda en onemlisi problemi erkenden tanımak ve ortadan kaldırmaktır.

Orneklemek gerekirse sigara cok ciddi bir kanserojen maddedir. Dunyada tutun kullanımının tamamen ortadan kaldırıldığı varsayılır ise tum kanserlerin %70 oranında azalacağı on gorulmektedir. Diğer taraftan meme kanserlerinin yaklaşık %15 ’i genetik kokenlidir ve bu değiştiremeyeceğimiz bir faktordur. Bu nedenle BRCA 1 ya da BRCA 2 taşıyıcısı kadınların erken yaşta meme kanseri olma riskleri cok yuksektir.

Kanser bizden, bizim hucrelerimizden cıkan, vucudumuza ait bir grup hucrenin terorize olma durumudur. Dolayısıyla meme kanseri de diğer kanserler gibi tamamen onlenemez ama bireysel bağlamda onlenebilir risk faktorlerini ortadan kaldırmak, genetik yatkınlık gibi onleyemeyeceğimiz risk faktorlerimiz var ise bu durumda doktorumuzla goruşup erken tanı icin gerekenleri yapmak en onemli noktadır.

2) Kendi kendimi nasıl muayene edebilirim?

“Kendi kendine meme muayenesi” son yıllarda etkinliği tartışılan bir yontemdir. Doğru uygulanmadığı durumlarda kadında gereksiz strese neden olduğu ileri surulse de tum meme kanserlerinin %40 ’ının kadın tarafından kendi memesini muayene etmesi sırasında yakalandığı duşunulecek olursa (Amerikan Ulusal Meme Kanseri Derneği verisi) kadın tarafından mutlaka oğrenilmesi ve uygulanması gerektiğine inanıyorum.

Kendi kendine meme muayenesi ayda bir kez ve ideal zaman olarak adetin 5 ila 7. gunlerinde yapılması gerekir.





Muayene 5 basamakta yapılır:

1.Basmak: Ayakta iki el belinizdeyken omuzlarınızı one ve arkaya doğru hareket ettirerek meme dokunuzdaki renk değişimlerini, gamzelenme, cokme gibi şekil bozukluklarını, incelemelisiniz.

2.Basamak: Her iki elinizi yukarı kaldırarak aynı problemlerin olup olmadığını tekrar incelemelisiniz.

3.Basamak: Her iki meme ucundan sıktığınızda akıntı, kanama vs. gelip gelmediğine bakmalısınız.

4.Basamak: Sırtustu yatar pozisyonda memenizi muayene etmelisiniz. Bu amacla orneğin sağ memenizi muayene etmek icin sağ omuzunuzun altına bir havlu ya da bir yastık koymalı, sağ elinizi başınızın altına yerleştirmeli ve sol elinizle meme dokunuzun yana kaymamış olmasına dikkat ederek meme muayenenizi yapmalı, aynı şekilde diğer memenize de uygulamalısınız.

Meme muayenesini yaparken parmaklarınızla dairesel bicimde dıştan ice doğru, yukarıdan aşağı doğru ya da dıştan ice meme ucuna dik bicimde dokunarak yapabilirsiniz. Benim onerim sıklıkla dairesel bicimde tum meme dokusunun dıştan ice meme ucuna doğru taranması şeklindedir. Aslında onemli olan hastanın kendine uyan, sevdiği herhangi bir yontem ile meme dokusunu taramasıdır.

5.Basamak: Bircok kadın meme dokusunu ıslak ya da kayganken hissetmenin daha kolay olduğunu ifade ettiği icin, son adımın duşta yapılması onerilmektedir. Duşta ayakta ya da oturarak tum meme dokusu kavranarak 4.basamakta olduğu gibi meme dokusu muayene edilmelidir.


3) Meme kanseri hamilelikte ortaya cıkabilir mi?

Gebelikte ortaya cıkan meme kanseri, gestasyonel meme kanseri olarak adlandırılır. Gestasyonel meme kanseri gebelikte, lohusalıkta ya da emzirme doneminde saptanan meme kanseri hastaları icin kullanılan bir tanımdır.

30 yaş altında meme kanseri olan hastaların %20 ’sinde, 50 yaş altı meme kanseri olan hastaların ise %5 ’inde meme kanseri saptanır.

Sorun gebelikte ve sonrasında meme kanseri tanısı koymanın son derece zor olmasıdır. Diğer taraftan ne yazık ki gebelikte ve lohusalıkta saptanan meme kanserleri sıklıkla ileri evrede saptanırlar. Yonetimleri ise apayrı bir konudur ve gebeliğin haftası, tumorun evresi gibi bir takım bileşenlerin değerlendirilmesi sonrası şekillendirilmelidir.

4) Meme kanseri belirtileri nedir?

Meme kanserinin en onemli belirtisi meme de ele gelen kitledir. Bir konuyu vurgulamak gerek; meme kanseri son derece yavaş ilerleyen bir tumordur. Meme kanserini cok iyi tanıyan ve bu konuya odaklanmış bir cerrahın memedeki kitleyi saptaması icin tumorun en az 1 cm capında olması gerekir. Meme kanseri kitlesinin 1 cm ’e ulaşması ve deneyimli bir cerrah tarafından hissedilebilmesi icin gecen sure ise 8 ila 10 yıldır. Yani elinize gelen cok erken evre bir tumor var ise ortalama 10 yıldır meme kanseri hucresi taşıyor hasta demektir. Bu nedenle bizler kadının her ay kendisini muayene etmesi gerektiğini, duzenli mammografi yaptırması gerektiğini ifade ediyoruz.

Diğer belirtileri ise memede renk değişimi, portakal kabuğu tarzında şekil değişimi, meme başından sıvı gelmesi gibi belirtileri vardır. Ancak bu belirtilerin var olması kadının mutlaka meme kanseri olduğu anlamına gelmez. Ama bu belirtilerin kadın tarafından saptanması en kısa zamanda doktora başvurmasını zorunlu kılar.

5) Mamografi ne zaman ve ne sıklıkta cektirmeliyim? Zararlı mı?

Once yılda bir kez yaptırılan mammografinin asla zararlı olmadığını soylemek gerek. Evet belli oranda radyasyona maruz kalırsınız ancak bu oran artık klasikleşmiş ornekte olduğu gibi New York – İstanbul ucak yolculuğunda maruz kaldığınız radyasyon oranı ile aynıdır.

Ne sıklıkta cektirilmesi gerektiği konusunda bazı fikir ayrılıkları olsa da bu durum riskli olmayan ve 40-50 arası kadınlar icin gecerlidir. Dunyada bazı dernekler 40 yaş sonrası her yıl cekilmesi gerektiğini bazıları ise 40 yaşından sonra 50 yaşa kadar 2 yılda bir cekilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Aslında bu tartışma cok da anlamlı değildir. Sonucta 40-50 yaş arası riski olmayan kadınların en az 2 yılda bir kez mammografi cektirmesi gerekir.





50 yaş sonrası 70 yaşına kadar her yıl mammografi cektirilmelidir. Son 10 yıl icinde mammografi cekildikten sonra meme ultrasonografisinin de yaptırılması rutin uygulama haline gelmiş durumdadır.

Ozellikle 1.derece akrabalarında (anne, kardeş, teyze) meme kanseri olan kadınların 35 yaşında mutlaka mammografi+mme ultrasonografisi yaptırması, problem yok ise 40 yaşına kadar yıllık meme ultrasonografisi cektirmesi, 40 yaşından sonra ise mutlaka her yıl mammografi+meme ultrasonografisini tekrarlamaları şarttır.

6) Meme kanseri olan hasta jinekoloğa gitmeli mi?

Meme kanseri olan hasta, hastalığının tanısı konulduktan sonra mutlaka her 6 ayda bir, bir jinekolog tarafından da değerlendirilmelidir. Bunun nedeni meme kanseri hastalarında yumurtalık ve meme kanseri riski yuksek olması ayrıca yumurtalıkların meme kanserinin sıklıkla sevdiği metastaz yerleri olmasından kaynaklanır.

Bir diğer problem tamoksifen kullanımıdır. Tamoksifen meme kanseri hastalarına sıklıkla verilen ve omru uzattığı kesin olan ilactır. Rutin tedavi sonrası tumorun nuksunu engellmek amacıyla verilmektedir.

Gecmişte 5 yıl ile sınırlı bir surede verilirken son yayınlar sonrasında 10 yıl sure ile verilmektedir. Sorun tamoksifenin rahim ici dokuda, endometriumda, bazı problemlere neden olmasıdır. Bunlardan en kotusu nadir de olsa rahim kanserini tetikleyebilmesidir. Bunun dışında polip gibi iyi huylu ama vaginal kanamaya neden olan problemlere sebep olabilir. Dolayısıyla meme kanseri hastası mutlaka konuya hakim, deneyimli bir jinekolog tarafından da izlenmelidir.



Kaynak: doktor sitesi