Tek tip rejimler sağlığı tehdit ediyor!

Kısa surede kilo vermek isteyenlerin gozdesi haline gelen, 'Tek Tip Rejimler'in, insan sağlığım ciddi boyutlarda tehdit ettiğini biliyor muydunuz? Araştırmalar, tek tip besin veya besin değerine dayalı diyetlerin sabıkalı olduğunu ortaya cıkardı. Montignac Diyeti'nden, ısvec Diyeti'ne, Prenses Diyeti'nden Dr. Atkins Diyeti'ne kadar, uzmanlar pek cok unlu diyeti mercek altına aldı .

Tum dunyada olduğu gibi toplumumuzda da yerleşik bir değer haline gelen ‘ince olan guzeldir' kavramı, kadınları; kaynağı belli olmayan farklı formullerle incelme yarışma itti. Buyuk bir coğunluk 'hayatinin hergunu diyetteyken!, diğerleri '3 gun sonra diyete giriyorum' saplantılarıyla rejim yapmayı zorunluluk addetti. Kısa zamanda kesin cozum verdiğine inanılan diyet formulleri, encok ara*nan ve tercih edilen diyetler oldu. Şimdilerde 'Hızlı incelme' trendinin yarattığı tek tip rejim salgını herke*si sarmış durumda. Bu salgın oyle bir noktaya geldi ki, guzelllik uğruna sıhhatimizi tehlikeye attıgımızı farkedemedik.

Faturası cok ağır

Ne yazık ki, 'bilincsiz incelme'nin sağlık uzerine cıkardığı fatura bu kez oldukca kabarık. Cunku hızlı sonuc verdiği icin son zamanlarda oldukca fazla rağbet goren tek tip rejimler'in, ciddi sağlık sorunları yarattığı ortaya cıktı. Bugune kadar 'diyet cılgınlığı'yla başa cıkmaya calışan beslenme uzmanları, hangi tep tip diyetle*rin, hangi sağlık sorunlarım ya*rattığım araş*tırmalarla orta*ya koydular. Şimdi ise 'tek tip diyetlerin yarattığı sağlık sorunlarıyla nasıl mucadele edileceği tartışılıyor.

Kısa bir sure once Hacettepe Universitesi tarafından yapılan bir araş*tırma, tek tip besine dayalı ve cok du*şuk kalorili diyetlerin insan sağlığında oluşturduğu tahribatları ortaya koydu.

Araştırma bulguları hakkında bilgi veren Diyabetik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Perihan Arslan, 'Her şeye katlanıp bu yasaklı diyetleri yaşam boyu surdurenler var. Bu kişiler zihin*sel, ruhsal ve bedensel sağlıklarım tehlikeye attıklarını ne zaman anlayacaklar acaba?" diyor. Belirli bir besin oğesinin veya bir besinin tuketilmesine dayalı diyetler olarak tanımlanan 'tek tip diyetler' yıllardır cok yaygın uygulanıyor ve son zaman*larda da oldukca revacta. Tek tip diyetlerin neden bu kadar populer olduğuna gelince...

Fazla kiloları kısa zamanda kaybetme isteği ve bu isteğe salt ticari kaygılarla cevap vermeye calışanlar, birbirinden bes*lenen sektorel bir kısır dongu yaratıyor. Sağlık ve beslenme ilişkisi sorgulamadan, işin ehli ol*mayan kişilerce onerilen diyetler uygulanıyor ve sonunda, ciddi sağlık problem*leriyle karşı karşıya kalınıyor. Tabii, medyanın da bu gelişmede onemli bir payı var. Diyet konusundaki yazıların, uzman goruşleri alınmadan hazırlanması ve gerekli bir bilimsel on araş*tırma yapılmaması, yanlış yonlendirmelerin onemli bir kaynağı.

Yağ hucreleri yerine kas kaybı oluyor

Prof.Dr. Perihan Arslan, tek tip beslenmeye dayalı rejimlerin metabolizmada telafi edilemeyecek yavaşlamalara yol actığım ifade ediyor. Soz konuşu yavaşlama diyet sonrasında daha suratli kilo almaya neden oluyor. Arslan'a gore diyet sırasında haftalık kilo kaybı 2 - 3 kg.'a cıktığı zaman, vucuttaki kas - yağ dengesi kas aleyhine tahrip oluyor.

Bu tur diyetleri uygulayanlar da yağ hucrelerinden ziyade kas kaybına uğruyorlar.

"Diyet denince sadece zayıflama diyeti duşunulmemeli." diyor VKV Amerikan Hastanesi'nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilara Kocak. Diyet ozelliği olan beslenme şekli anlamına geliyor aslında. Yani kişilerin diyete olan bağımlılıklarının farklı nedenleri var. Zayıflama amaclı yapılan diyet gibi, şişmanlama amacıyla yapılan veya diyabetiklere, sporculara gore hazırlanan diyetler de var.

Doğru diyet hangisi?

Hacettepe Universitesi Diyabetik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Perihan Arslan'a gore sağlıklı diyetin ozellikleri şunlar olmalı:

• Sağlıklı zayıflama diyeti, haftada ortalama 1-1.5 kilo verdirmeli.

» Vucut ağırlığının kişinin ideal ağırlık duzeyine indirmeli.

• Yeterli ve dengeli (protein, karbonhidrat/ yağ/ vitamin ve mineraller birlikte) olmalı.

• Yeniden kilo alımınım onlemeye ve vucut ağırlığını korumaya yonelik olmalı.



Kişiye ozel diyet şart!

Acıbadem Caroussel Hastanesi Beslenme Uzmanı Hacer Kaya da, tek tip diyetlerde dengesiz beslenmeye bağlı olarak bir besin oğesinin fazla alınırken, diğerlerinin eksik kaldığına dikkat cekiyor ve bunların onemli sağlık sorunları yarattığım belirtiyor,

En buyuk hataların kilo verme amaclı diyetlerde yapıldığı da, yapılan araştırmaların ortaya koyduğu bir gercek. Beslenme Uzmanı Hacer Kaya; bireyin yaş, cinsiyet, boy, varsa hastalıkları, sosyo - ekonomik durumu ve beslenme alışkanlıklarının goz onunde bulundurulması gerektiğine dikkat cekiyor.

Başka bir deyişle kişinin sahip olduğu hastalık, (diyabet gibi) diyetin niteliğini değiştirmesin! gerektiriyor. Ayrıca kişilere beslenme eğitimiyle yeterli ve dengeli beslenme alışkanlı*ğı kazandırmak ve uzun donemde verilen kilonun korunması hedeflenmesi gerekiyor.

Yapılması Gereken testler

Yaşanabilecek riskler, bu işin bir beslenme uzmanının kontrolunde yapılmasını zorunlu kılıyor. Diyete başlayacak olan kişinin oncelikle bir beslenme uzmanına giderek bazı testler den gecmesi gerekiyor. Bir endokronoloji ve bir metabolizma uzmanınır ortak kontrolunden gectikten sonra yapılacak testler şoyle sıralanıyor:

Aclık kan şekeri, total kolesterol, trigliserid, urik asit, SGPT SG01 (karacier enzimlerini gormek icin)

Beslenme uzmanı Hacer Kaya, gelen hastaları iki grup halinde değerlendirdiklerini anlatıyor:

"Birinci grup, sağlık ve beslenme konusunda yeterli bılgiye sahip olan ve sağlıklı bir şekilde zayıflamak iste*yenlerden oluşuyor.

îkincisi ise, kendi başına veya bu konuda uzman olduğunu belirten kişilerin kontrolunde sağlıksız diyetler uygulayarak kilo veren ve tabii yine kilo alan insanlar. Bu grubun da biz lere geliş amacı, bu kez sağlıklı bil zayıflama programı ve en onemlis beslenme eğitimi almak.'

Ornek bir diyet nasıl olur?

Diyetisyen Kocak ise, dengeli bir besin dağılımı yapıldıktan sonra, bir zayıflama diyetinde hamburgerin bile olabileceğini belirtiyor. 5 - 6 kg. fa-lası olanlar icin Kocak, kolay uygulanabilir ,gunluk bir diyet programı da oneriyor:

SABAH: 2 dilim beyaz peynir veya l dilim az yağlı kaşar, domates - salatalık (serbest), 2 dilim kepekli ekmek veya l galeta, 5 adet zeytin ve cay (şekersiz)

OĞLE: Yeşil salata yarımda l tost/ l adet mayonezsiz hamburger veya 2 yumurtalı omlet île 2 dilim ekmek ve ayran

ARA: 1 meyve veya 2 - 3 kraker île l bardak sut veya yoğurt

AKŞAM: Izgara balık/ tavuk/ 3 - 4 adet kofte, pirzola, veya biftek (birini secin), yeşil salata, 6 kaşık haşlama sebze i le l kase yoğurt

GECE: 1 meyve

Calışanlara pratik oneriler

Ozellikle calışanlar icin bu denli duzenli programları yurutmek elbette cok zor. Ama en azından şunlara dik*kat etmenizde yarar var:

- Alkollu iceceklerden ve hazır meyve sularından uzak durmak

- Cayı şekersiz ve acık icmek

- Haftada bir kac kez (en az 4), en az 45 dakika olması kaydıyla yuruyuş yapmak

- Gunde en az 12 bardak su icmek

- Gunde en fazla 2 - fincan kahve tu*ketmek

- Gunde l kutu soda tuketmek



Hangi rejimler tehlikeli?

Ozellike tek tip besin ve besin değerine bağlı olan diyetler tehlikeli di*yetler listesi ne giriyor.

Prof.Dr. Perihan Arslan, tek tip diyetlerin niteliklerini şoyle sıralıyor:

• Genellikle meyve ve corba gi*bi besinleri iceriyorlar

• Enerji değerleri duşuk.

• Karbonhidrat iceriği yuksek (yuzde 95), protein iceriği du*şuk (yuzde 5), yağ icermiyorlar.
• Pek cok vitamin (B6 ve B12 gibi) ile kalsiyum, cinko, demir, magnezyum ve fosfor gibi mine*raller yonunden yetersiz

Tek Tip Rejimlerin Yolacabileceği Sağlık sorunları;

Uzmanlara gore/ tek tip rejimler uzun sureli surdurulduğunde bircok ciddi hastalığa davetiye cıkarıyorlar. Bunları kısaca şoyle ozetleyebiliriz:

osteoporoz/

safra taşları,

bobrek hastalıkları

kardiyovaskuler hastalıklar

Bazal mitaboiizma hızı duşuyor (Vucudun calışma hızı)

Kansızlık

Dikkat azalması

Uyuşukluk

Sac dokulmesi

Yorgunluk

Bulantı ve kusma