En Etkin Faktor: Cevresel Nedenler

Bir bireyin şişmanlamasının altında yatan neden bir yere kadar acıklanabilse de, toplumsal kilo artışının sebebi halen aydınlatılamamıştır. Cevresel faktorlerin, obezite uzerinde en az biyolojik faktorler kadar etkin olduğu bilinmektedir. Toplumdaki obezite insidansındaki artışı acıklamak icin hayatımızdaki bir cok faktor incelenmiştir.

Fiziksel aktivite azlığı:

Obez bireylerin diğerlerine gore daha az aktif olduğu gozlemlenmiştir. Bu inaktivite bireyin obez olmasından kaynaklanmadığı araştırmalarda gosterilmiştir. Ornek olarak zayıf bir birey kilo aldığında fiziksel aktivitesi azalmamasına rağmen obez bireylerde kilo kaybından sonra anlamlı aktivite artışı gozlemlenmemiştir. Yapılan araştırmalarda kilo değişimi, fiziksel aktivite yoğunluğunu arttırmadığı gibi fiziksel aktivitedeki azalma kilo artışına neden olmaktadır.

Rafine Besin Maddelerine Kolay Erişim :

Tarım teknikleri ve gıda işleme teknolojilerindeki gelişmeye paralel olarak şeker ve benzeri yuksek glisemik indekse sahip az lifli işlenmiş gıdaların hayatımızdaki artışı ve gıda tuketim alışkanlıklarındaki değişim Avrupa ve Amerikadaki obezitenin primer sorumlularından olarak gosterilmektedir.

Kontrolsuz Pazarlama:

1980 lerden itibaren Fast Food, Şeker, Cikolata, Tatlı ve Şekerli iceceklerin agresif reklam ve pazarlaması sonucunda tuketim patlaması yaşanmış ve gunluk hayatımızda bu urunler ayrılmaz olarak yer almıştır. Cocukluk cağında zihnine işlenen urunler ileride bireyin gunluk diyetinin bir parcası olmaktadır.

Fast Food:

1980 lerin ortasından itibaren giderek artan fast food kulturu kişilere ucuz, hızlı, giderek buyuyen porsiyonlarda ve yuksek kalorili gıdalar sunmaktadır. Orneğin; McDonalds restoranlarında ilk acıldığı zamanlarda sunulan Patates kızarması yaklaşık 200 kalori iken bugun buyuk boy Patates Kızartması tek başına 600 kalori enerji sağlamaktadır. ıştah tetikleyici doğal katkı ve şiddetli pazarlama teknikleri nedeniyle fast food gunluk hayatımızda tehlikeli bir bicimde yer edinmiştir.

Hatalı Egzersiz ve Diyet:
Yapılan toplumsal araştırmalara gore ilginc bulgular elde edilmiştir. 1980 lerin ortasından itibaren egzersiz ve diyet yapan kişilerin oranındaki artıştan sonra 1990 larda obezite insidansı giderek artmıştır. Bazı akademisyenler bu sonucları değerlendirerek bu egzersiz ve diyet trendinin obezite gelişimini arttırdığını iddia etmişlerdir.

Neredeyse diyetlerin tamamı, diyet yapanlar kilo verdikten sonra onceki yaşam bicimine devam ettikleri ve yeme alışkanlıklarını kalıcı olarak değiştiremedikleri hatta "binge eating" yeme bozukluğu diyet sonrasında geliştiği icin başarısız olmaktadır. Diyet tekrar edildiğinde aynı dongu oluşmakta kilo kaybını kilo alımı takip etmekte ve uzun donemde vucut ağırlığında anlamlı artış olmaktadır. Aynı şekilde egzersiz yapmaya başlayanlar incelendiğinde; birey spor yapmayı bıraktığında hic spor yapmamış kişilerden daha fazla vucut ağırlığına sahip olmaktadır.

Kolay Ulaşım:

Toplumdaki ozel arac kullanımın artması ve toplu taşım araclarının kullanımındaki azalma, merdiven yerine elektrikli merdiven ve asansor kullanımı bireylerin hareket kapasitesini ciddi anlamda azaltmıştır.

Değişen Calışma Şartları:

Gunumuzde işyerlerinde masa başı işlerin artması bilgisayar başında gecirilen zaman ve iş saatleri icinde sağlıklı yemek yerine yuksek kalorili yuksel glisemik indekse sahip rafine gıdaların tuketimi artmıştır.

Ailede Calışan Kişi Sayısı:

Ailede kadın ve erkeğin bir işte calışıyor olması ve gelirdeki artış, restoran ve dışarıda yeme sıklığını ve miktarını arttırmış, ailelerin beslenme alışkanlıklarında uzun donemde değişimlere neden olmuştur.


Yukarıdaki nedenlerin hangilerinin diğerinden daha etkili olduğu halen aydınlatılamamıştır. Ancak bilinen gercek şu ki; altta yatan bir hastalık yok ise, cevresel etken ve faktorlerdeki duzenleme ile eğer birey bu değişikliği uzun yıllar devam ettirirse vucut ağırlığı azalmaktadır.

Esas problem ise hastaların yanlızca %2'sinin bu yaşam tarzı değişikliğini uzun donem surdurebilmesidir, ceşitli tedavi yontemlerinin başarısızlığının altında yatan en onemli neden budur.