Okmeydanı SSK Endokrinoloji Bolum Şefi Prof. Dr. Ziya Mocan, genclerin ve cocukların nasıl kilo vermesi gerektiğine dair soruları yanıtladı:

* Genclerin ve cocukların kilo vermesi daha mı zor?
Hayır, genclerin kilo vermesi daha kolay cunku genclerin metabolizması daha hızlı. Kilo vermede bu cok onemli bir faktor. Gencler daha hareketli olduklarından, spor programlarını daha rahat uygularlar. Ayrıca, dış gorunuşlerine yaşlılardan daha fazla dikkat ettiklerinden, diyet konusunda daha kolay motive olabiliyorlar.

* Genc obezlerde metabolizma hızının yavaşlığına sık rastlıyor musunuz?
Cok fazla goruyoruz. Buna ozellikle gizli hipotiroit (tiroit bezinin az calışması) neden oluyor. Diyete başladıktan sonra ozellikle ilk 15 gun, bir ay icinde bazı metabolik şikayetleri oluyor; yorgun ve halsiz oluyorlar. Doktor kontrolunde duzeliyorlar.

* Metabolizma hızı nasıl belirlenir?
Metabolizma hızı; bazı aletlerle, kan tahlilleriyle, hormon duzeyleriyle olculebilir. Klinikteki hastaların metabolizmalarının yavaş olduğunu bir şekilde anlıyorsunuz. Belirgin şikayetleri oluyor. Hareketsiz ve halsiz oluyorlar, hareket ederken zorlanıyorlar. Sacları dokuluyor, kabızlık sorunu yaşıyorlar.

* Metabolizma nasıl hızlandırılır?
Uc şekilde hızlandırılıyor. Ucunu birden uyguluyoruz. Birincisi, metabolizmayı hızlandırıcı tiroit hormonları. İkincisi, bitkisel orijinli metabolizma hızlandırıcılar. Ucuncusu, metabolizmayı hızlandırıcı yiyecekler. Mesela, narenciye grubundan limon ve greyfurt. Yemek aralarında bir tane greyfurt tavsiye ediyoruz. Bir de eğer midelerinde problem yoksa, taze limon suyu oneriyoruz. Limon yemek zor oluyor ama soda ile oneriyorum. Sabahları soğuk duş almak, metabolizmayı hızlandırır. Sabahları erken kalkmalarını ve sabah sporu tavsiye ediyoruz. Bunların hepsi gun icinde metabolizma hızlandırır. Akşam erken yatılacak; uyuyamayan biri zayıflayamaz. Ayrıca ac kalmak metabolizmayı zayıflatır; az az, sık sık yemelerini istiyoruz.

* Cocukların gelişme geriliği yaşamadan diyet yapması mumkun mu?
Biz buna diyet değil, 'sağlıklı beslenme' diyoruz. Cocukluğunda cok fazla beslenen cocuklar, sonradan obeziteye yatkın oluyorlar. Cocuklar, bebeklik cağından itibaren dikkatli beslenmeli. Cocuğun kilosu vucut kitle indeksinin uzerinde cıkarsa, o zaman diyet programı başlamalı. Her yaşta diyet yapılabilir.

* Genclerin performansları duşmeden diyet yapmaları mumkun mu?
İlk şart; ac kalmayacaklar. İkincisi; besleyici unsurları mutlaka alacaklar. Amino asitlerden, proteinlerden zengin gıdalar alacaklar. Yumurta beyazı, proteindan cok zengindir. 18 yaşında bir genc, iki yumurta beyazı rahatlıkla yemeli. Ucuncusu; vitamin zengini besinler tuketecekler. Taze yeşil yiyecekleri tercih etmeliler. Konserveler ve ozellikle yapay iceceklerden uzak durmaları gerekiyor.

* Genclerdeki obezitenin kaynağı ne?
Birinci neden; yanlış beslenme. Bebeklikte, cocuklukta ya da sonradan ortaya cıkabilir. İkinci neden; gizli hipotiroit. Yuzde 95'i boyle bir sorunu olduğunu bilmiyor. Kan testlerinden sonra ortaya cıkıyor. Ucuncu sırada ise genetik yapı geliyor.

* Genclere diyet sırasında neleri yasaklıyorsunuz?
Yağlı yiyeceklerden, yapay iceceklerden uzak durmaları şart. Yemek saatlerini duzenlemeleri, gece yarısı atıştırmalarına son vermeleri gerekiyor.

* İdeal kilo icin hangi yeni alışkanlıkları geliştirmeleri gerekiyor?
Mutlaka kahvaltı yapılacak, ara oğun şeklinde bir meyve mutlaka yenecek. Coğu istatistiklerde goruluyor ki; obezlerin yuzde 50'sinden fazlası bilgisayar başında cok oturan insanlar. Bilgisayar cağının bize hediye ettiği en kotu şey; obezite. Yarım saat bilgisayar başında oturanlara 10 dakika yurumelerini oneriyorum. Cocukları bilgisayardan uzaklaştırıp, spora ya da oyuna itmek gerekiyor.

* Genc biri diyet yapıyorsa ayda kac kilo vermeli?
Normal şartlarda, haftada bir ile en fazla bir bucuk kilo verdiği zaman cok iyi diyoruz. İdeal bir diyet, ayda yaklaşık 6 kilo verilmesini sağlar.

* Gencler arasında moda olan sıfır beden kadar obezlik de artıyor. Neden?
Ozellikle modaya uyma ve kişilik problemleri var. Kişilikleri cok mukemmeliyetci olanlarda, obsesif olanlarda; ya aşırı kiloya ya da aşırı zayıflığa rastlıyoruz. Duşuk kilo ya da fazla kiloluların hepsi bir şekilde cok hassaslar. Bu hassasiyet, psikolojik olarak hastalık seviyesine kadar ilerleyebiliyor.

* Diyetten sonra verdikleri kiloları almamaları icin neler yapmaları gerekiyor?
Diyetten sonra kilo almamaları icin o kiloda ne kadar sıkıntı cektiklerini devamlı hatırlamaları gerekli. Eski resimlerini, eski kıyafetlerini saklamalarını istiyorum. Zayıflayınca cok mutlu oluyorlar, bedenleri tekrar ortaya cıkıyor. Bazıları bunun hep boyle gideceğini zannediyor. Ama dikkat etmezlerse cok kolay kilo alabileceklerini unutmamalılar. Her an dikkatli olmaları gerektiğini soyluyorum. 2-3 seneye kadar yağ hucreleri kaybolmuyor, miktarları azalıyor ve en ufak bir tekrarda eski haline donuyor. O acıdan diğer insanların gosterdikleri hassasiyetin 2-3 mislini gostermeleri gerekiyor.

(Sabah)