(Part1-1979 Yılına Kadarki Donemi icermektedir)
Tarihin en derin acilarin yasandigi, kentlerin yerle bir edildigi, on milyonlarca insanin hayatini kaybettigi 2. dunya savasi sonrası, Faşist Mussolini italyasi ve Nazi Almanyasina karşi zafer elde eden iki ulke olan Kapitalist Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dunyanin egemenliğine oynayan iki dev guc olarak ortaya cıkmişti.
Yaşanabilir yeni bir dunya hayalli, geride kalan tum insanları etkisi altına almisti. Savas sonrası dogan cocuklar, 1960lara gelindiginde ergenlik yasini geride birakmis, temelde aile kurumunun baskici kutsalligina karsi isyanla ortaya cikan ozgurluk savunucusu birer genc olmuslardi.
Oldukca ferah gecen ve sivil tarihinin en renkli donemi 1960larin estirdigi ruzgar, dunyanin her yerini etkisi altina almişti.Beat Kuşagi boyle bir donemde ortaya cikmiş ve tarihin akişina damgasını vurmuştu.Savaşma- Seviş yaşam felsefesiyle ayaga kalkan gencler, daha fazla ozgurluk, daha fazla adalet istiyordu. 1960larin bu Beat Kuşagi, 60 sonrası genclik hareketinde oldugu gibi hiphop kulturunun ortaya cikmasinı tetikledi
Ote yandan Amerikan Kuzey-Guney ic savaşı sonrası kolelikten kurtulan siyahiler, daha ozgurluklerinin tadini bile cikarmadan sanayi devriminin işgucunu oluşturmak icin kuzey kentlerine goc etmişler; hayatta kalma mucadelesi sonrasi, temel insan haklarindan ancak 1960lardan itibaren soz etmeye başlamişlardi.
Her turlu siyah sivil hareketlerin polis tarafindan bastirildigi 60li yillarda; 1964te Harlemde bir siyah ayaklanma olmuş ve tum ulkeye yayilmişti. 1965te ise Los Angeles te cikan ayaklanma ise kanli sonuclanmiş, 34 kişi olmuş, 900 yakin kişi yaralanmişti. 1966 yilina gelindiğinde ise California - Oakland da siyah bir cocugun otomobil altında kalarak can vermesiyle yukselen protestoyu da polis yine copla dagitmiş; pek cok kişi yaralanmişti. işte The Black Panter Party (Kara Panter Partisi) hareketi burada, polisle catişip kanlı bir maglubiyete ugrayarak dogdu. The Black Panter Party, donemin militan lideri Malkom-X in duşunceleriyle, Marx, Lenin ve Mao nun teorilerini sentezleyip Halkla iktidar sloganıyla ozetliyordu. Siyah Ozgurluk Hareketinin liderlerinden Martin Luther King ve Malcolm X-in onculugunde siyah bilinc gelişmiş Black Power adiyla buyuk bir halk hareketine donuşmuştu.
FBI tarafından Public Enemy Number One(Bir Numaralı Halk Duşmani) ilan edilmişti. Bu radikal yasadişi orgut, ileride hiphop tarihinin gelmiş gecmiş en sert grubu olarak kabul edilen Public Enemyi ortaya cikmasina temel kaynak oluşturacakti.
Hiphopi doguran en onemli hareketlerden biri de, siyahilerin bu ozgurluk hareketiyle birlikte yayilan Siyah Guzeldir anlayisiydi. Rap muziğinin buyuk babası olarak kabul edilen Funk muziğinin oncu isimlerinden olan James Brown, Soyle ona yuksek sesle. Ben Siyahim; gururluyum şarkisiyla meydan okuyordu beyaz şovenizmine. Siyah guzeldir soylemi Muhammet Alinin başarisiyla geniş taban buldu kendine. Bu taban hiphop kulturunu yaratacak genclere buyuk bir pozitiv enerji verecekti. 1970li yıllara gelindiginde Siyah Ozgurluk Hareketinin cok onemli kazanimlari bulunmaktaydi.
Kolelikten kurtulmuş, bazı temel kazanimlar elde etmiş olan siyahiler, eglenmeyi, dans etmeyi, kafayı bulmayi, ozgurce seks yapmayi, istedigi gibi giyinip suslenmeyi yaşamin merkezine koyan bir ruh haliyle yaşiyordu. işte, disko muzigi bu iyimserlik icinde patladi. Disko muziginin onculerinden Chicin Goog Times (Guzel Zamanlar) bu donemin ruhunu oldukca başarili bir şekilde dillendirdigi icin buyuk bir başarı elde etmişti.
Yine, 2. dunya savaşı sonrası Jamaikada ustlenen Amerikan askerlerin oraya goturdugu plaklar sayesinde Jamaika sokaklarında r&b, soul ve caz yayilmaya başlamişti. 30 40 hoporlorden oluşan ve ses sistemi adi verilen acikhava diskolarından, djler davul ve bas-in balyoz gibi vurduğu beatlerin uzerine yayilan reggae melodileriyle derin bir saund yakalamişlardi.
Duzenlenen bu Jamlerde icra edilen Dub, zamanla deneysel olarak bu muziginin ustune, siyahilerin yaşaminin neredeyse her alaninda kullandigi uyakli soz soyleme sanati olan rhymenin etkisiyle, mikrofonu alan djler, hayattan, aşktan, kendinden bahsetmeye, belirli bir uslup dahilinde masallar, efsaneler anlatmaya şiir okumaya başladilar. Dubin akişina yon veren bu sozel mudahale ile yeni bir mecra yaratacak; bu mecra Dj Kool Herc gibi djler aracıligiyla New Yorka akarak rapi dogumuna onemli katkilarda bulunacaki.
Yine 1960larda The Last Poests ve The Watts gibi şiir gruplari rap şiiri ortaya koymuş; Shirley Ellis gibi vokalistler, konuşur gibi caz, soul, rhythim&blues yapmişlardi. Radyolarda bile parca başlarinda rhyme yapan djler bu tavrini gunluk hayata taşımişti. Ama bu parcanın icine serpiştirilmiş bir şekildeydi.
(bakınız: insan, hayat, zaman, baba, guzel, cocuk, dunya, savaş, yara, ayna)
blueeye
20.7.2005 17:07
1974lere gelindiginde bu iyimserlik ve pozitif atmosfer icinde, New Yorkda, Dj Afrika Bambaata ve The Soulsonic Force adındaki diskjokey ekibi, break danscılar ve writerlerle beraber, en yoksul işci sinifi semti olan Bronxta bir lisede toplanarak, şiddet karşiti Zulu Nationi kurarak semtlerindeki ceteleri bariştirmak icin her hafta sonu sokaklarda, illegal acik hava partileri duzenlemeye başlarlar. Zamanla, hemen her hafta sonu oluşturdukları bu yeni yaşam alanlarinda, Zulu Nation uyesi olan buyuk coğunluğu Bronxlu yoksul siyahi genclerin duzenlemeye başladikları bu Block Party adini verdikleri partiler hiphop kulturunun oluşumuna en onemli kaynaklık oluşturdu.
Yine ayni yillarda Dj Kool Herc (Clive Campbell) adli Jamaika gocmeni genc, orada dub djligi hakkinda ogrendigi bilgilerle kendi imkanlariyla geliştirdigi ses tesisatlariyla, işci sınifinin yaşadigi toplu konut blokları ve parklarda duzenlenen partilerde calmaya başladi. Yaygin olan disko muzigine karşin, farklı plaklardan aldigi sample ile Jamaikan tarzi mixleyerek yeni bir tarz yaratmaya başlamakla kalmamiş, kendi ilkel mixerini da yaparak gunumuz diskjokey tez tezgahini da ilk kez kurmuştu.
Hiphopin onculerinden bir başka isim olan, Bronxlu Dj Grandmaster Flas (Joseph Saddler) , ve ekibi 5 mcden oluşan ekibi Furious Five ise 1977de hiphop camiasındaki yerini aldi. Flas, hiphopın temel unsurlarindan biri olan scratching yontemini bularak ve ritmi metronoma oturtmayı icat ederek muzikal bir devrim yapmişti.
Bu uc onemli dj, rock ve popun yanında yukselen 3. buyuk gucu haline gelen funky muziginin sevilen şarkilarini calarak kitleleri coşturmaya, eglendirmeye calişiyor; son derece kisitli imkanlarla, ticari funky ve klup muziğinin bazi elementlerini odunc alip, iki pikap ile yaptikları mixler eşliginde elektronik underground bir saundla harmanliyorlardi.
Ozellikle kitleleri en cok coşturan break beat - davul ritimleri- uzerine yapılan anonslar ve soylenen kafiyeli sozler ile rap muziği yavaş yavaş şekillenmeye başlamişti. Zamanla bu partilerde, electric boogie eşliginde yeni yeni isimler ortaya cikarak yeteneklerini geniş kesimlere sergileyecekti.
1979 Ağustosunda, The Fatback Band adindaki saygin funk grubu, tarihin ilk funk/rap parcasi olan King Tim 3u kaydeder. Eglenceli sozleriyle bu sira dışı şarki, insanlarin dikkatlerini cekerek şaşirtir.
Hemen ardindan, 1979 Ekiminde, Master Gee, Big Bank Hank ve Wonder Mike'dan oluşan ve New Jerseyden cikan Sugar Hill Gang, Rappers Delight adli 45liğini yayinlar. Sugar Hill Gang, disko muziğinin oncu ismi olan Chicin meşhur hiti Good Timedan alinan break ritmin ustune, yaptigi bu Rappers Delight ile ilk kez, bir parcanin ustune baştan aşagi rap yapan grup oldu.
Rappers Delight ile birlikte 1979 yilinda, New York City banliyolerinde, dj, rap, break dance, graffitiden oluşan hiphop kulturu dogmuş oldu.
Donemin bikkinlik veren disko muziğine karşi, endustriyel muzik sektorunun dişinda, kendine ozgu ic işleyişi olan, iki pikap ile bir mikrofon yardimiyla kaydedilen, kendi iclerinden cikan, kendilerine ait ve kendilerini yansitan ve elden ele dolaşan kaset kayıtlariyla her yere yayilan bu yeni muzik turunun oluştugu yeni yaşam alanlari, yeni bir sosyal ilişkiler, yeni degerler nedeniyle kendi barişcil, urban alt kulturunu de yaratir.
Tabanda, Afrika Bambaata ve Zulu Nation, Newyorkun dort bir anini turlayarak hiphop kulturunu her elementiyle yayginlaştirmaya calişirken; pop kulvarında ise, Sugar Hill Gangin plaklari, Kurtis Blow ve Brooklyin ilk rap grubu Whodininin muzik sektorune cikişlari; Dj Grandmaster Flasin 1979'daki 'Super Rappin' adini taşıyan hiti; 1982 yilinda ise, hiphopın kimliğini bulduğu bu sosyal boyutlu şarkinin, The Messagenin yayinlanişi, geri donulmez bir boyuta taşidi hiphop-i. Artık Hiphop New Yorkun tum gettolarindaydi.
1980den sonra ise, Ranould Reagen iktidarı ve paranin para getirdigi, işsizligin hat safhaya ulaşacagi sancili neo-liberalizmin donemi başlayacak; Hiphop doguğu ulkeye ve Reagen iktidarina karşi verdigi mucadeleyle guclenecekti. Yazan:JONTURK
__________________