Aşı nedir?

İnsan ve hayvanlarda hastalık yapan virus, bakteri vs. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak yada etkisini ortadan kaldırarak sağlam kişilere verilen maddelere aşı denir. Aşı, kişileri hastalıklardan ve onun kotu sonuclarından koruyabilmektedir. Aşılardan tam sonuc alınması icin uygun yaşlarda ve uygun aralıklarda yapılması gerekir.

İdeal aşı nasıl olmalıdır?

Aşılar icerdikleri zayıf yada olu mikroorganizmalarla immun sistemi uyaranlı veya sıvısal bağışıklık yanıtını oluşturmaktadırlar. Boylece hastalık oluşmadan o hastalığa karşı direnc meydana gelmektedir. Ancak hicbir aşının hastalığı geciktirmek kadar etkili cevap oluşturmadığını unutmamalıyız. Bu nedenle kalıcı yada uzun sureli bir immun yanıt icin aşıların belli aralıklarla tekrarı gerekmektedir. İdeal bir aşı hastalık belirtisine yol acmadan, en az hastalığı gecirmekle edinilecek kadar bağışıklık sağlayan aşıdır. Her aşı en iyi bağışıklık yanıtı sağlayan sıvılarla ve uygun olan vucut bolgesine uygulanır. Kimi aşılar ağızdan ( cocuk felci) ya da kasa ( Karma vb.) verilebilir Bazı aşıları tek sefer uygulamak yeterliyken bazılarını yinelenmesi gerekmektedir. Ancak usulune uygun şekilde ve şemalar dahilinde ve tam olarak yapıldığında başarılı bir koruma sağlanabilir.. Aşılamadaki ana hedefler ; 1 yaşındaki cocukların en azından %90′ ının aşılanması, yenidoğan tetanozun ortadan kaldırılması, kızamık vakalarının ve bu hastalığa bağlı olumlerin azaltılması, cocuk felcinin yeryuzunden silinmesidir. Her anne baba cocuklarını hangi hastalıklara karşı nerde, ne kac kez aşılatması gerektiğini bilmelidir. Aşılama calışmaları halk sağlığı alanında gercekleştirilen onemli bir atılımlıdır. Bu calışmaların başarılı olabilmesi icin bağışıklama toplum sağlığı yonunde taşıdığı onem geniş kitlelere anlatılmalı ve ailelerde aşılatma isteği uyandırılmalıdır.
Buyuk cocuklara aşı yapılmadan once cocuğa bu hastalıklar hakkında bilgi verilmesi ve aşı ile bu hastalığa yakalanmayacağı anlatılmalı ve cocuğa guven duygusu sağlanmalıdır.

Hepatit B: Doğumda, 1. ay ve 6- 7. ayda 3 doz yapılır.

Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Cocuk Felci ve Hib (Menenjit): 2 . ay , 4.ay ve 6.ayda 3 doz . 18. ay ve 4-6 yaşta 2 doz Rapel uygulanmaktadır.

Pnomokok: 2. ay , 4. ay ve 6. ayda 3 doz , 1 yaşından sonra 1 doz Rapel uygulanmaktadır.

BCG: 2. veya 3. ayda uygulanır.

Rotavirus: 2.aydan sonra 2 veya 3 doz olarak uygulanır.

Kızamık, Kızamıkcık, Kabakulak: 15. ayda ve 4- 6. yaşta 2 doz uygulanır.

Suciceği: 12. aydan sonra ve 4-6 yaşta 2 doz uygulanır.

Hepatit A: 1. yaşından sonra 6 ay ara ile 2 doz yapılır. (Cocuğun sosyal durumuna gore daha ileri bir yaşa ertelenebilir.)

Grip Aşısı: Belli risk gruplarına yapılmaktadır.

Yan Etkiler:

Genellikle aşıyı takiben gorulen yan etkilerin coğu yaşamı tehdit etmeyen, kısa sureli yan etkilerdir.

5-12. gunlerinde başlayan, 1-2 gun suren ateş ve dokuntu oluşmaktadır. Kızamıkcık aşısına bağlı %0,5 oranında genellikle kucuk eklemlerde gorulen eklem ağrısı gorulur.

DBT aşısı sonrası kızarıklık ve şişlik gibi lokal yan etkisi sıktır. Nadiren de enjeksiyon yerinde bir nodul oluşur ve birkac hafta devam edebilir. Ateş genellikle 12-24 saatte ortaya cıkar. Uyku hali, iştahsızlık, kusma gibi hafif sistemik yan etkiler sıktır. Cocukların %50′ sinde ateş 38,2 oC ’ nin uzerindedir. Yuksek ateş (>40,5 oC) ve inatcı durdurulmayan ağlamalar nadiren gorulur.
Hepatit B aşısından sonra %3 enjeksiyon yerinde hassasiyet, %1 ateş gorulmektedir. Hepatit A aşısında yan etkileri Hepatit B aşısına benzemektedir.

Suciceği aşısı yapılan cocukların %7′ sinde aşıdan sonraki 1 ay icinde hastalığın dokuntusune benzer 2-5 adet dokuntu gorulur. Grip aşısından 12-24 saat sonra lokal olarak kızarıklık, şişlik, hassasiyet gorulebilir. Halsizlik, ateş ve kas ağrısı da olabilir.

Aşılara bağlı bu yan etkiler, hastalığın neden olduğu komplikasyonlarla karşılaştırılamayacak kadar azdır.