​
Butun cocuklar zaman zaman dikkatlerini vermekte zorluk cekerler. Hele de bu surec tam tatil oncesi ya da dikkatlerini derslerden ve odevlerden daha fazla ceken bir şey olursa…

Bu bilinen bir durumdur fakat bazı ebeveynler cocuklarının hedeflerine ulaşmak icin devamlı zorluk cektiklerini ve dikkat genişliğini arttırmak adına cok fazla calıştıklarını fark edebilirler. Bu sorunun evde cozulmesinin bir yolu var ve biraz sorumlulukla gercekleştirmek mumkundur.

1. Cocuğunuzla bir calışma programı yaratın. Duzenlilik olmayınca, hem cocuk hem yetişkinler dağılırlar, neyin yapılması gerektiğini ve ne zaman bitmesi gerektiğini kestiremezler. Bunun sonucunda, gorevlerini ve zaman sınırlarını duşunmekten, bitirilmesi gereken işleri zamanında bitirememenin ve cok az iş yapabilmenin husranına uğrarlar. Eğer siz cocuğunuza takip etmesi gereken bir program hazırlarsanız, o hedeflerine daha kolay odaklanabilir ve tum konsantresini hedeflerini başarmak icin kullanabilir.

2. Belirli aktiviteler icin belirli calışma alanları ayarlayın. Odevler, el sanatları, oyunlar, kitap okuma ve televizyon izleme (atari oyunları dahil) icin belirlenmiş alanlar ayarlamak, cocuğunuzun konsantresini o an ilgilendiği aktiviteye tamamen vermesini sağlayacaktır. Televizyon odasında odev yapması ya da oyun odasında kitap okuması, onun icin dikkatini dağıtacaktır ve kafası karışacaktır.

3. Saate bakın. Cocuğunuza ne yaptırmaya calışıyorsanız calışın, sadece o aktivite icin bir zaman sınırlaması koyun. Programı ayarlarken, her aktivite icin ne kadar zaman gerektiğine karar verin ve bu zaman dilimine sadık kalın. Odevler, piyano calışması, okuma veya herhangi bir şey icin zaman ayarlayabilirsiniz. Cocuğunuz erken bitirse dahi, ona biraz daha devam etmesini teşvik edin ki tahsis edilen zamana ve programa sadık kalmayı oğrensin.

4. Cocuğunuzla beraber hedeflerini belirleyin ve karar verin. Cocuğunuzun dikkat genişliğini arttırmaya calışırken, kendisinin de kayda değer bir şeyler yaptığını hissetmesi ve eğlenmesi onemlidir. Bunu, ona gercekci beklentilerden bahsederek ve onun da kendi duşuncelerini teklife sunmasına izin vererek başarabilirsiniz. Bu takdirde, hedefe ulaşıldığında, ikiniz de kendinizi harika hissedeceksiniz ve cocuğunuzun bir dahaki sefer icin daha motiveli olduğunu goreceksiniz.

5. Cocuğunuzun yemek alışkanlıklarını bir goreve başlamadan değiştirin. Cocuğunuzun ağır oğunler veya icesinde ağır ve hazmı zor besinler yemesine izin vermeyin. Bu enerjisini arttırmak yerine azaltacaktır, kendisini uyuşuk ve yorgun hissetmesini sağlayacaktır. Bunun yerine, ona hafif aperatifler ve besleyici oğunler hazırlayın ki konsantre edebilmesi icin enerji uretebilsin.

6. Hayatınızdaki karmaşıkları yok edin ve hayatınızı yeniden organize edin. Evin derli toplu olması ve ev işlerinin (bulaşık, camaşır, vs.) zamanında yapılıp bitirilmesi, oğrenmeye iletken bir atmosfer sağlayacaktır. Ev ortamında işler karmakarışık olduğunda, stresi arttırır ve o an yapılan bir işe dikkat verme olanağını azaltır.

7. Başarıları ovun, ne kadar kucuk olursa olsunlar. En ufak bir ilerleme icin, cocuğunuza verdiğiniz her olumlu destek onun başarı azmini guclendirecek ve sadece sizi değil kendisini de memnun etme isteği olacak. Ovgulerinize devam edin ki, cocuğunuzun daha ne kadar hedeflerine ulaşması icin dikkat sarf ettiğini goreceksiniz.

Dikkat eksikliği olan cocuklara yardımcı 50 kural

Aşağıdaki 50 kural oğretmenlere dikkat eksikliği olan cocuklara derslerde nasıl yardımcı olabileceklerini gosteriyor.

Bu kuralları anne babalar olarak bizler de okula destek olmak ve cocukların evdeki oğrenme sureclerini hızlandırmak icin kullanabiliriz.

1. Her şeyden once, oğrencinizin yaşadığı sorunun, dikkat eksikliği olduğundan emin olmalısınız. Teşhis koymak doğal olarak oğretmenlerin işi değildir ancak bu konuda anne babayı yonlendirebilirsiniz. Cocuğa iyi ve doğru bir teşhis konulduğundan emin olana kadar da soru sormaya devam etmelisiniz. Butun bu aşamalar sizin sorumluluğunuz değildir: ancak anne babaya destek olabilirsiniz.

2. Size yardımcı olabilecek kaynakları harekete gecirin. Eğer sınıfınızda birden fazla dikkat eksikliği olan cocuk varsa cok yorulursunuz. Okulun ve anne babaların desteğini isteyin. Bir sorun ortaya cıktığında danışabileceğiniz, bu konuda bilgili bir profesyonelle – psikiyatrist, psikolojik danışman, okul psikoloğu, cocuk doktoru – işbirliği yapmalısınız. Bu konuda size yardımcı olacak kişinin unvanı değil, bu konuda ne kadar bilgisi olduğu, dikkat eksikliği olan kac cocukla ilgilendiği ve sade, oz konuşabilmesi onemlidir. Anne baba ile surekli iletişim kurarak onların da aynı hedefler icin calışmasını sağlamalısınız.

3. Kaldırabileceğiniz yukun sınırlarını bilin. Yardım istemekten cekinmeyin. Bir oğretmen olarak bu konuda uzman olmanız beklenemez.

4. Cocuğun kendisine, ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun. Dikkat eksikliği olan cocukların sezgileri genellikle cok gelişmiştir. Eğer nasıl daha iyi oğrenebilecekleri kendilerine sorulursa bunu anlatmaktan cekinmezler; ama bu bilgiyi gonullu olarak anlatmaktan cekinirler cunku anlatacakları yontem genellikle sıra dışıdır. Bu yuzden oğrencinizle baş başa oturun ve nasıl daha iyi oğrenebileceği konusunda onun fikirlerini oğrenin. Bir cocuğun en iyi ve kolay nasıl oğrenebileceği konusundaki en buyuk “uzman” yine kendisidir ama ne yazık ki coğu zaman fikirleri ya duymazdan gelinir ya da hic sorulmaz.

5. Oğrenmenin duygusal yonunu goz ardı etmeyin. Bu cocuklar sınıftaki faaliyetlerin eğlendirici yonunu bulmak, başarısızlık ya da beceriksizlik yerine başarılı olmanın tadına varmak, korku ya da sıkıntı yerine heyecan yaşamak ihtiyacındadırlar. Sınıftayken cocuğun yaşamakta olduğu duyguları gozlem altında tutmak gereklidir.

6. Dikkat eksikliği olan oğrenciler duzenli ortamlara ihtiyac duyarlar. Kendi başlarına ic dunyalarını duzenleyemedikleri icin dış dunyalarının başkaları tarafından duzenlenmiş olmasını gereksinirler. Listeler yapın. Ne yapacaklarını unutan ya da bilemeyen cocuklar bu listeleri cok faydalı bulacaklardır. Onların hatırlatılmaya; prova yapmaya; tekrar yapmaya; yonlendirilmeye; sınırlar konulmasına ve duzene, ihtiyacları vardır.

7. Kuralları yazın ve her dakika goz onunde olacağı bir yere asın. Cocuklar kendilerinden ne beklendiğinden emin olduklarında, cevrelerindeki kişilere daha fazla guven duyacaklardır.

8. İşlerin nasıl yapılması gerektiğini tekrarlayın, yazın, soyleyin, tekrar tekrarlayın. Dikkat eksikliği olan kişiler direktifleri bir kereden fazla duymak ihtiyacındadırlar.

9. Surekli goz goze gelmeye calışın. Dikkat eksikliği olan bir oğrenci ile goz goze gelerek, onu “daldığı alemden” geri getirebilirsiniz. Sık sık tekrarlayın.

10. Dikkat eksikliği olan oğrencinizi size en yakın noktaya oturtun. Boylece dalıp gitmeye meyilli oğrencinizin dikkatini her an uzerinizde tutabilirsiniz.

11. Sınırlar koymaktan cekinmeyin. Sınırlar cocuklara ceza vermek icin değil onları rahatlattığı ve cevrelerine guven duymalarını sağladığı icin konur. Sınır koymayı sık sık, sizden beklediği gibi, vaktinde ve yalın bir bicimde yapmaya calışmalısınız.

12. Onceden belirlenmiş bir programa dakik bir bicimde sadık kalmasını sağlayın. Bu programı tahtaya ya da oğrencinin sırasına yapıştırabilir ve sık sık bakması icin uyarabilirsiniz. Eğer programda bir değişiklik yapmak durumunda kalırsanız ki oğretmenler bundan pek hoşlanırlar; oğrencinizi uyarın ve hazırlayın. Dikkat eksikliği olan cocuklar icin haber verilmemiş bir değişime uymak cok zordur. Değişiklikleri uzun zaman onceden haber vermeyi ihmal etmemelisiniz.

13. Okul sonrasında yapması gerekenleri yazması icin yardımcı olun. Boylece, dikkat eksikliği olan cocukların en buyuk ozelliklerinden birinin onunu alabilirsiniz: ERTELEME.

14. Mumkunse, belli bir zaman icinde bitirilmesi gereken sınavlar yapmayın. Sınavlara zaman koymanın eğitsel bir değeri zaten yoktur ve belirli bir zaman icinde bitirilmesi gereken sınavlar dikkat eksikliği olan cocuklara bildiklerini gosterme fırsatı vermez.

15. Dikkat eksikliği olan oğrencinizin arada bir sınıftan cıkmasını sağlayarak – sınıf dışında bir iş yaratarak- bir emniyet subabı oluşturun: Eğer, bunu sınıfın kuralları icine oturtabilirseniz o zaman cocuğa sınıfta kalıp “kendini kaybetmek” yerine; bir şans vermiş olursunuz ve aynı zamanda da kendini izleme ve kontrol etmeyi oğretirsiniz.

16. Odevleri kontrol ederken, miktardan cok odevin kalitesine bakın. Dikkat eksikliği olan cocuklar genellikle omuzlarına fazla yuk alamazlar. Oğrenmeye devam ettikleri surece buna izin verilmelidir. Diğer cocuklar kadar cok bilgi oğrenebilirler ama kimi zaman onların yapabileceği kadar odev yapamazlar.

17. Cocuğun neler oğrendiğini sık sık kontrol edin. Dikkat eksikliği olan cocuklar icin bu tur kontroller cok yararlıdır; calışmaya devam eder, kendilerinden neler beklendiğini bilir, hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarını gozlemleyebilir ve cesaretlenirler.

18. Buyuk projeleri, kucuk ve bitirilmesi kolay parcalara bolun. Bu kural, Dikkat eksikliği olan cocukların oğrenimlerindeki en hayati kuraldır. Buyuk projeler Dikkat eksikliği olan oğrencileri hemen yıldırır ve “Ben- bunu- bitirmeyi -asla- başaramam” demelerine neden olur. Oysa buyuk bir işi kolayca başarılabilir kucuk parcalara bolmek, onları urkutmeyecektir. Bu cocuklar genellikle sandıklarından daha fazlasını başarabilirler. Oğretmen boylece cocuğa kendini kendine ispatlayabilmesi icin yardımcı olur. Ozellikle kucuk cocuklarda bu yontem, başarısızlık korkusuna kapılan cocukların yaşadıkları ofke nobetlerinin de onune gecer. Daha buyuk cocuklarda ise genellikle yerleşmiş olan, yenilgiyi baştan kabullenmek olgusunun onune gecer.

19. Sınıfta şakacı, alışılmışın dışında, neşeli biri olmaya calışmalısınız. Dikkat eksikliği olan cocuklar, eğlenceye bayılırlar ve hemen katılırlar. Bu da dikkatlerini toplamalarına neden olur- hem cocuğun hem de sizin. “Tedavileri” sırasındaki hayatları baştan sona duzen, program, listeler ve kurallar gibi sıkıcı şeylerle doludur. Oysa siz Dikkat eksikliği olan oğrencilerinize; bunları uygulamak icin sizin sıkıcı bir oğretmen ya da onların sıkıcı oğrenciler olmasının şart olmadığını gostermelisiniz. Arada bir biraz neşe olcusunu kacırabilirseniz bunun cok yardımı olduğunu goreceksiniz.

20. Bu arada cocukları fazla heyecanlandırmaktan da kacınmalısınız. Unutmamalısınız ki Dikkat eksikliği olan cocuklar kaynamakta olan sut tenceresine benzerler, kaşla goz arasında taşarlar. Ateşi hemen sondurebilmek icin sutten gozunuzu ayırmamak gerekir.

21. Cocuğun başarılarını yakalamak ve ovmek icin hep tetikte olun. Dikkat eksikliği olan cocuklar, o kadar fazla başarısızlık yaşarlar ki, verebileceğiniz her turlu olumlu tepkiye ihtiyacları vardır. Goz ardı edilmemesi gereken diğer bir nokta da; bu oğrencilerin ovguye cok olumlu tepki verdikleridir. Cesarete, cok ama cok ihtiyacları vardır. Sanki ovguyle buyur ve gelişirler. Ovgu almadıkları durumda siner ve iclerine kapanırlar. Dikkat Eksikliğinin en fazla zarar verdiği alan, cocuğun kendine olan guvenidir. Onun icin bu cocukları ovgu ve cesaretle beslemeyi unutmayın.

22. Dikkat eksikliği olan cocukların en buyuk sorunu hatırlayamamaktır. Hatırlamalarına yardımcı olabilmek icin onlara kucuk hileler oğretin. Oğrenme zorluğu yaşayan cocuklar alanındaki calışmaları ile en onemli uzmanlardan biri olan Dr.Mel Levine, Dikkat eksikliğiolan cocukların “canlı hafıza” ya da başka bir deyişle: hafıza sofrasındaki mevcut yer konusunda sorunlar yaşadığını belirtmektedir. Aklınıza gelebilecek her turlu hile – ipucları, kafiyeler, kodlar ve benzerleri- hafızanın geliştirilmesine yardımcı olacaktır.

23. Oğretirken konu başlıklarını kullanın, ana fikir cıkarmayı oğretin. Bu konular dikkat eksikliği olan cocuklar tarafında kolay oğrenilmezler ancak bir kez oğrendiler mi oğrendiklerini şekillendirebilirler. Bu yontem, cocuğa oğrenmeyi başardığı bilgilerin gerekli olduğu duygusunu da aşılayacaktır. Cunku genellikle oğrendiklerinin gereksiz, hic kullanmayacakları bilgiler olduğu yonunde inancları vardır.

24. Neler soyleyeceğinizi soylemeden once anons edin, sonra soylemek istediğinizi soyleyin. Dikkat eksikliği olan cocukların coğu daha ziyade duyduklarını değil gorduklerini daha cabuk oğrendikleri icin; eğer soylemekte olduğunuzu tahtaya da yazarsanız cok yardımcı olursunuz. Bu tur bir eğitim, bilgileri hic silinmeyecek şekilde cocukların akıllarına kaydedecektir.

25. Talimatlarınızı basitleştirin. Secilecek şıkları basitleştirin. Zamanlamayı basitleştirin. Basit cumleleri kavramak daha kolaydır. Ama renkli cumleler kullanın, renkli bir dil dikkat toplamaya yardımcı olur.

26. Cocukların kendilerini değerlendirebilmeleri icin onlara yardımcı olun. Dikkat eksikliği olan cocuklar kendilerini değerlendiremezler. Coğu zaman nasıl davrandıklarının ya da bulundukları noktaya nasıl geldiklerinin farkında değildirler. Onlara bu bilgiyi yapıcı bir tavırla aktarın. Şoyle sorular sorabilirsiniz; “Şimdi ne yaptığının farkında mısın?”,”Bunu başka bir şekilde soyleyebileceğini biliyor musun?” ya da “Sen oyle dediğinde, arkadaşının neden uzulduğunu biliyor musun?” Kendi kendini tanımasına yardımcı olacak sorular sormayı denemelisiniz.

27. Ondan beklediklerinize acıklık kazandırın

28. Davranışların yonlendirilmesini sağlamak icin daha buyuk cocuklarda puanlama sistemi ve daha kucuk cocuklarda odullendirme sistemi geliştirin. Dikkat eksikliği olan cocuklar icin odul almak ya da saptanan hedeflere ulaşmak cok onemlidir.

29. Eğer cocuk sosyal işaretlerden – vucut dili, ses tonu, zamanlama ve benzerleri- anlamıyorsa; o zaman tedbirli bir şekilde bunları anlamayı ona oğretmelisiniz. Orneğin; “Sen kendi hikayeni anlatmadan once arkadaşınınkini bir dinle bakalım” ya da “Karşındaki ile konuşurken onun gozlerine bakmaya calışmalısın”. Dikkat eksikliği olan cocukların coğunluğu bencil ya da farklı olarak damgalanırlar ama onlarda eksik olan başkaları ile duzeyli iletişim kurma becerisidir. Bu beceri cocuklarda doğuştan olmaz ama oğretilebilir ya da yonlendirilebilir.

30. Sınav tamamlamayı oğretin.

31. İşleri oyun şekline getirin.

32. Cocukları cifter ya da ucer gruplar halinde ayırın. Birlikte calışabilecek grup şeklini bulana kadar denemekten vazgecmeyin.

33. Grubuna bağlı kalmasına dikkat edin. Dikkat eksikliği olan cocuklar bir gruba ait olmak ve işlev sahibi olmak ihtiyacı duyarlar. Yapacak bir işleri olduğu surece, yaptıkları işe odaklanırlar ve hayale dalmazlar.

34. Olanak buldukca cocuğa sorumluluğunu verin. Sırt cantasını nereye koyması gerektiğini hatırlayabilmesi icin kendi kendine bir yontem bulmasını sağlayın. Nelere ihtiyacı olduğunu ona dikte etmek yerine sizden yardım istemesini bekleyin.

35. Evden-okula-eve bir odev defteri tutturun. Bu yontem ev ile okul arasında surekli bir iletişim sağlanması icin en gecerli yontemdir.

36. Gunluk karne sistemi geliştirin. Cocuk kucukse karne eve gitmeli daha buyukse direkt olarak cocuğa okunmalıdır. Gunluk karne disiplin amaclı değil ama cesaret verici olmalıdır.

37. Alarmı olan saatler, cocuğun kendini zamanlaması icin cok yardımcıdır. Orneğin; ilacını almayı hatırlayamayan bir cocuk eğer alarmlı bir kol saati takarsa ya da calışma saatinde masasına bir saat konursa, zamanın nereye gittiğini gormesi cok yararlı olacaktır.

38. Dikkat eksikliği olan cocuklar, neler olacağını onceden bilmek ve kendilerini hazırlamak ihtiyacındadırlar. Eğer aniden ne yapmalarını gerektiğini bilmedikleri bir zaman dilimi ile karşı karşıya kalırlarsa sut tenceresi kaynayıp taşacaktır.

39. Ovun, sırt sıvazlayın, onaylayın, cesaret verin, umutlandırın.

40. Daha buyuk cocuklara, oğrendiklerini daha sonra hatırlayabilmek icin kucuk notlar yazmalarını onerin. Notlara yalnızca kendilerine soylenenleri değil kendi duşuncelerini de eklemeleri yararlı olur. Bu yontem soylenenleri daha dikkatli dinlemelerine neden olacaktır.

41. Dikkat eksikliği olan cocukların coğu el yazısıyla yazı yazmakta zorlanırlar. Bu yeteneklerini geliştirebilmeleri icin alternatifler yaratın. Orneğin daktilo yazmayı oğrenmesini onerin ya da yazılı sınav yerine sozlu sınav yapın.

42. Bir senfoniyi yoneten bir orkestra şefi gibi davranın. Orkestranın senfoni başlamadan once dikkatini toplamasını sağlayın. (Bunun icin sessizlik ya da el cırpma yontemini kullanabilirsiniz) Sınıfın değişik bolumlerine elinizle sinyaller vererek notaları zamanında calmalarını sağlayın.

43. Olanak buldukca, birlikte calışabilmeleri icin onları her ders icin bir calışma arkadaşı secmeye ve telefon numarasını yazmaya teşvik edin.

44. Cocuğun arkadaşları tarafından damgalanmasını onlemek icin, sınıf arkadaşlarına durumu acıklayın ve normal davranmalarını sağlayın.

45. Anne babayla sık sık goruşun. Onlarla yalnızca sorun ortaya cıktığında goruşmekten kacının.

46. Evde yuksek sesle kitap okumasını onerin. Sınıfta, olanak buldukca yuksek sesle okuyun. Cocuğun tek bir konu uzerinde odaklanma alışkanlığı kazanmasına yardımcı olun.

47. Tekrarlayın, tekrarlayın, tekrarlayın.

48. Hem cocuk hem yetişkin Dikkat eksikliği tedavisinde en etkili yontem; bol miktarda spor yapmaktır. Sportif faaliyetler, enerjinin fazlasını kullanmayı, dikkati tek bir noktaya yoğunlaştırmayı ve hormonların ve beyin hucrelerinin uyarılmasını sağlar. Basketbol, voleybol ya da futbol gibi takım sporlarını ya da yuzme, ip atlama ve koşma gibi kişisel spor faaliyetlerini teşvik edin.

49. Buyuk cocuklarla, sınıfa girmeden once, oğretilecek konuları tartışmak; stres faktorunu azaltacaktır.

50. Her an kıvılcımları yakalamaya hazır olun. Dikkat eksikliği olan cocuklar gorunduklerinden daha yetenekli ve beceriklidirler. Yaratıcı gucleri, espri yetenekleri, neşeleri ve kavrama kapasiteleri sınırsızdır. Gayet esnektirler. Yardımsever ve şefkatlidirler. İcinde bulundukları ortama, kendilerinde var olan “o ozel kıvılcım” sayesinde hayat katarlar. Unutmayın, her gurultunun icinde bir melodi ve yazılması gereken bir senfoni vardır.