​
Bu soruyu daha iyi yanıtlayabilmek icin, cocuğun hayatında kısa bir yolculuğa cıkalım. Once, bebeğin dunyasını ziyaret edelim. Anne karnından dışarıya adım attığı anda ağlar bebek. Her şey yabancıdır, yenidir. Nefes almak bile bir ilktir onun icin. Zamanla teması oğrenir. Onceleri kendi uzantısı zannettiği anne, babasının aslında ayrı birer birey olduğunu, hatta onlarla da kalmayıp başka insanlarında var olduğunu anlar.

Cocukluğa ilerlerken, dil, hareket, duşunce kabiliyetleri geliştikce, kendini tanımaya başlar. Nelerden hoşlanır, nelerden korkar, neleri sever, nelerden haz etmez, hepsini tek tek kazır zihnine. Ama oyle bir cumlede gecilecek kadar kolay oluşmaz bu yargılar ve fikirler. Cocuk, neyin iyi, neyin kotu, hatta zamanla neyin doğru, neyin yanlış olduğunu oğrenmek icin guvendiği kaynaklara başvurur. En başta anne ve babasına bakar, onları gozlemler.

Dunyaya dair algısı gelişirken, cocuk kendine de pay cıkarır her oğrendiğinden. İyi-kotu-doğru-yanlışların icine kendini de yerleştirir. Yani kendini ne kadar sevip sevmeyeceğini ve kendine ne derece guvenip guvenemeyeceğini anlama cabasıyla kanıtlar toplar etrafındaki olanlardan ve anlatılanlardan.

Yetişkinler, coğu zaman “cocuklar anlamaz”, “şifreli konuşalım”, “yabancı dilde konuşalım” der, cocukların farkında olduğunu gozden kacırırlar. Oysa dunyayı ve kendini tanımaya ac, bembeyaz bir sayfa olan cocuk, pur dikkat incelemektedir. Belki anlayamadığı zor kelimeler gecer cumlelerde, ama cocuk, mimiklere bakar, bebekliğinden beri yakın temasta olduğu anne, babasının hislerini sezer. Yani cocuk anlar ama yetişkin gibi anlamaz. Kendince bir yorum katar ve duyduğunu, hissettiğini, kendine de pay cıkararak, zihin deposuna atar.

Burada cocuğun kendince yorumlar yapması yerine durumu yetişkince anlayabilmesini sağlamak icin, anne, baba olarak, aile icinde ya da sosyal cevrede yaşanan ve eve yansıyan olumsuz yaşantıları cocukla acık konuşabilmek cok onemlidir. Orneğin, yaşanan finansal zorlukları, kayıpları, yas sureclerini, cocuklara anlayacakları basit, yalın ve gercekten sapmayan bir bicimde izah etmek gerekir.

Kendine guvenen ve kendini seven bir birey olmanın en temel gostergesi duygularla barışık olabilmektir. Bu da cocukluk cağında, duyguları tanımayı ve yaşamayı oğrenmekle başlar. Cocukları, koruma icgudusuyle yaşanan olumsuz deneyimlerden uzaklaştırmak, aslında onları hissettikleri ama anlamlandıramadıkları olumsuz duygular ve sezgilerle baş başa bırakmak demektir. Yani ebeveynlerin, duygularını tartabilen, anlayabilen ve sağlıklı yaşayabilen cocuklar yetiştirebilmeleri icin, cocuklarına yol gostermeleri, kendi deneyimleri ile orneklemeleri ve onlarla paylaşım icinde olmaları gerekir.

Ozguveni geliştiren bir diğer onemli etken, gercekci benlik algısıdır. Bir başka deyişle, kişinin artı ve eksilerini gercekci bir gozle değerlendirebilmesidir. Cocuklarda her konuya iştah vardır. Cekingenliğini attığı andan itibaren polis, doktor, muhendis, oğretmen, piyanist, şarkıcı yani her şey olmak ister cocuk. Ama bazı konularda daha yeteneklidir.

Doğuştan sahip olduğu becerilerin ve buyuduğu cevrenin etkileşimi ile bu cok ceşitli alanlardan bazılarında sivrilir, diğerlerinde etkisizleşir. Anne, baba cocuğun yoneldiği alanı keşfeder ve beslerse, cocuk hem başarı hissini tadar, hem de kendini geliştireceği yonlerini daha iyi tanır. Bu da ozguvenini olumlu etkiler.

Başarı herkes icin, her alanda mumkun değildir. Her birey farklı ozellikler ve becerilerle dunyaya gelir. Bazı konularda daha uzman olunacak, bazı konularda ise başarısızlıklar yaşanacaktır. Bunu oğrenerek ve anlayarak buyuyen cocuklar, gelecekte hayal kırıklıklarıyla baş edebilen, azmini koruyabilen ve başarısız olduğunda ozguveni sarsılmayan yetişkinler olurlar.

Anne ve babasının koşulsuz sevgisi ile buyuyen ve kendi sınırlarını ve becerilerini anne, babasının kanatları altında guven icinde oğrenen cocuklar, kendilerini sever ve kendilerine guvenirler. Başarıya ulaşmayı arzular, yapamadıklarında yıkılmaz ve başardıklarında keyif alırlar. Kendine guvenen bir cocuk yetiştirmek, cocuğa duyguları gercekci bir gozle tanıtmak, cocuğun kendisini iyi tanımasına yardımcı olmak ve bunları aile ilişkilerinde guven hissini yaşatarak yapmakla mumkundur.