2006 yılında her 150 cocuktan 1 ’ine otizm teşhisi Konurken , Gunumuzde Her 68 Cocuktan 1 ’inde Otizm Goruluyor.Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya cıkan karmaşık bir noro-gelişimsel bozukluk olarak tanımlanıyor. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı sanılıyor. 2006 yılında her 150 cocuktan 1 ’ine otizm teşhisi konurken , gunumuzde her 68 cocuktan 1 ’inde otizm goruluyor.

Otizm spektrum bozukluğuna neyin sebep olduğu henuz bilinmiyor. Genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular saptansa da hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu belirlenebilmiş değil.Otizmin cocuk yetiştirme şekli veya ailenin ekonomik koşullarıyla bir ilgisi olmadığı artık coğu insan tarafından biliniyor. Her toplumda, coğrafyada ve ırkta rastlanabildiği gibi, Otizm gunumuzde rastlanan en yaygın norolojik bozukluk olarak tanımlanıyor.




Hastalıkları Kontrol Etme ve Onleme Merkezi ’nin verilerine gore, 2006 yılında her 150 cocuktan 1 ’inde Otizm rastlanırken, 2012 yılında her 88 cocuktan 1 ’inde rastlanıyor. 2014 yılında ki verilerde ise her 68 cocuktan 1 ’inde goruluyor.Otizm tanısı konan cocuklarda değişik derecelerde oğrenme gucluğunun yanı sıra zeka geriliği de gorulebilir.

Otizm spektrum bozukluğunun norolojik nedenlerden kaynaklandığı ve Otizm spektrum bozukluğu tanısı konan bireylerin yaklaşık olarak yuzde 35 ’inde beyindeki anormal elektrik hareketlerine bağlı, nobet, istemsiz hareketler, bilinc yitimi gibi sorunlar goruluyor.Otizm bir ruh hastalığı olamamakla birlikte belirtileri ruh hastalığı izlenimi verebilir.Her 68 cocuktan birini etkilediği belirtilen Otizmin erkeklerdeki gorulme oranı kızlara gore 4,3 kat daha fazla.




Otizm Nedir?

Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. Otizm genellikle yaşamın ilk 2 yılında ortaya cıkar. Otizmli cocuklar genelde oğrenme zorluğu cekerler. Otizmli cocukların buyuk bir kısmında farklı seviyelerde zeka geriliği gorulse de, zeka seviyeleri normal otizmli cocuklar da vardır. Ancak genel zeka seviyeleri ne olursa olsun, Otizmli cocuklar cevrelerindeki dunyayı algılamakta ortak bir zorluk cekerler Bir annenin doğum sonrası cocuğunun (tum engel grupları dahil olmak uzere) engelli olma oranı %2dir; Otizmli olması oranı ise %0.5 ’tir (eskiden bu oran 4/10.000 olarak değerlendirilirdi). Bir otizmli cocuktan sonra, ikinci cocukta otizmin ortaya cıkması riski %3 dur. Otizm erkek cocuklarda kız cocuklarından 4 kat daha fazla gorunmektedir Her cocuktaki otizm belirtileri ve bunların seviyesi farklılık gosterebilir, bu nedenle otizmin seviyelerini kategorize etmek guctur. Ayrıca, Asperger Sendromu ve Rett Sendromu olarak bilinen otizm formları da bulunmaktadır.
Otizmin belirtileri nelerdir?

Otizm, uc alanda sorunlarla kendini gosterir. Bu alanlar ve bu alanların her birinde gozlenebilecek belirtiler aşağıda yer almaktadır.


A. Sosyal Etkileşim Sorunları

1. Sosyal etkileşim icin gerekli sozel olmayan davranışlarda yetersizlik:

Sıra dışı goz kontağı ozellikleri: Goz kontağı hic kurmamak, cok kısa sureli kurmak ya da alışılmadık bicimde kurmak. Orneğin, birden bire gozlerini karşısındakinin gozlerine dikmek ve kacırmak.

Jest ve mimik kullanımında sınırlılık: Konuşurken cok az jest ve mimik kullanmak. Başkalarına ne kadar yakın ya da uzak duracağını ayarlayamamak: Sosyal ortamların gerektirdiği uzaklıkları ayarlayamamak; başkalarına fazla yakın ya da uzak durmak. Ses kullanımında sıra dışılık: Konuşurken alışılmadık ses kalitesi ve vurgu ozellikleri gostermek.


2. Yaşa uygun akran ilişkileri geliştirememek: Arkadaşlık kurmakta zorlanmak: Cok az sayıda arkadaşa sahip olmak ya da hic arkadaş edinememek.

Akranlarla etkileşimde bulunmamak: Kendi yaşıtlarıyla oynamada, konuşmada vb. cok isteksiz davranmak; orneğin, yalnızca kendisinden cok kucuk ya da buyuk kişilerle etkileşmek. Yalnızca ozel ilgilere dayalı ilişkiler geliştirmek: Belli kişilerle, yalnızca belli ilgilere dayalı olarak (orneğin, favori konularda) etkileşimde bulunmak. Grup icinde etkileşimde bulunurken zorlanmak: Orneğin, işbirliğine dayalı oyunların kurallarına uymakta zorlanmak.


3. Başkalarıyla zevk, başarı ya da ilgi paylaşımında sınırlılık: Yalnızlığı yeğlemek: Başkalarının genellikle aile uyeleriyle ya da arkadaşlarıyla birlikte yaptığı pek cok şeyi (orneğin; TV izlemek, yemek yemek, oyun oynamak vb.) yalnız başına yapmayı yeğlemek.

Belli olay ya da durumlara başkalarının dikkatini cekme cabası gostermemek: Orneğin; şaşırtıcı bir durum karşısında başkalarına işaret etmemek, bir şey başardığında başkalarıyla paylaşmamak vb.

Sozel ovgu karşısında tepki vermemek: Başkalarının kendisine yonelttiği ovgu sozleri ya da sozel onaylamalar karşısında cok az tepki vermek ya da hic tepki vermemek. Orneğin, hoşnutluk belirtisi gostermemek.


4. Sosyal-duygusal davranışlarda sınırlılık: Başkalarının ilgisi karşısında tepkisiz kalmak: Birileri kendisine seslendiğinde ya da kendisiyle etkileşmek istediğinde tepki vermemek, duymuyormuş ya da fark etmiyormuş gibi davranmak.

Başkalarının yaptıklarına karşı ilgisizlik: Ortama birinin girmesi, ortamdan birinin cıkması, birinin konuşmaya başlaması gibi, başka cocukların cok ilgisini ceken bazı olaylar karşısında ilgisiz kalmak; boyle durumlarda, gulumseme gibi hoşnutluk ifadeleri ya da ağlama gibi hoşnutsuzluk ifadeleri gostermemek.

Başkalarının duygularını anlamada yetersizlik: Uzulen, ağlayan, kızan, sevinen vb. kişiler karşısında duyarsız davranmak; orneğin, uzgun birini rahatlatma cabası gostermemek.


B. İletişim Sorunları

5. Dil gelişiminde gecikme: İki yaşından buyuk olup da tek bir sozcuk bile soylememek. Uc yaşından buyuk olup da iki sozcukluk basit ifadeler (orneğin, ‘baba git') kullanmamak. Konuşmaya başladıktan sonra basit bir dilbilgisi yapısı kullanmak ya da belli yanlışları tekrarlamaya devam etmek.


6. Karşılıklı konuşmada zorluk: Karşılıklı konuşma başlatmada, surdurmede ve sonlandırmada onemli sorunlar gostermek: Orneğin, bir kez konuşmaya başlayınca, konuşmayı uzun bir monolog şeklinde surdurmek ve karşısındakilerin yorumlarını goz ardı etmek.

Konuşma konularında secicilik: Kendi favori konuları dışındaki konularda cok zor ve isteksiz olarak konuşmak.


7. Sıra dışı ya da yinelenen dil kullanmak: Başkalarının kendisine soylediklerini yinelemek. Televizyondan duyduklarını ya da kitaplardan okuduklarını, ilişkisiz zamanlarda ve bağlam dışı olarak yinelemek. Kendisinin uydurduğu ya da yalnızca kendisine anlam ifade eden sozleri yinelemek. Aşırı resmilik ve didaktiklik gibi konuşma ozellikleri gostermek.

8. Gelişimsel duzeye uygun olmayan oyun: Senaryolu oyunlarda sınırlılık: Oyuncaklarla evcilik, okulculuk, doktorculuk vb. hayali oyunlar oynamamak. Sembolik oyunlarda sınırlılık: Bir nesneyi başka bir nesne olarak (orneğin, kupu mikrofon olarak) kullanarak oyun oynamamak.

Oyuncaklarla alışılmadık bicimlerde oynamak: Orneğin; topu zıplatmak yerine surekli olarak bir eliyle vurmak, Legoları birbirine takıp bir şeyler yapmak yerine sıraya dizmek vb. Sosyal oyunlara karşı ilgisizlik: Kucuk yaşlardayken, ‘ce-e' vb. sosyal oyunlara karşı ilgi gostermemek.


C. Sınırlı/Yinelenen İlgi ve Davranışlar


9. Sınırlı alanda, yoğun ve sıra dışı ilgilere sahip olmak: İlgi takıntıları: Bazı konulara karşı aşırı ilgi duymak ve başka konuları dışlayarak surekli o konularla ilgili konuşmak, okumak, ilgilenmek vb. istemek.
Bazı sıra dışı konulara aşırı ilgi duymak: Orneğin; astrofizik, ucak kazaları ya da sulama sistemleri. İlgi duyduğu konularla ilgili ince ayrıntıları anımsamak: Kendi favori konularındaki en ince ayrıntıları bile ezbere bilmek.


10. Belli duzen ve rutinlere ilişkin aşırı ısrarcılık: Belli etkinlikleri her zaman belli bir sırayla yapmak istemek: Orneğin, arabanın kapılarını hep aynı sırayla kapatmak.
Gunluk rutinlerde değişiklik olmamasını istemek: Orneğin, eve gelirken hep aynı guzergÂhı izlemek ya da eve geldiğinde once televizyonu acıp sonra tuvalete gitmek.
Gunluk yaşamdaki değişiklikler karşısında aşırı tepki gostermek: En ufak bir değişiklik karşısında aşırı kaygılanmak ya da ofke nobeti yaşamak. Değişiklikleri daha kolay kabullenebilmek icin, meydana gelecek değişikliklerle ilgili onceden bilgi sahibi olmaya gereksinim duymak.


11. Yinelenen (kendini uyarıcı) davranışlar: Sıra dışı beden hareketleri: Orneğin; parmak ucunda yurumek, cok yavaş yurumek, kendi ekseni etrafında donmek, durduğu yerde sallanmak, farklı bir beden duruşuna sahip olmak vb.
Sıra dışı el hareketleri: Orneğin; ellerini sallamak, parmaklarını gozlerinin onunde hareket ettirmek, ellerini farklı bicimlerde tutmak vb.


12. Nesnelerle ilgili sıra dışı ilgiler ve takıntılar: Nesneleri sıra dışı amaclarla kullanmak: Orneğin, oyuncak arabanın tekerleklerini cevirmek ya da oyuncak bebeğin gozlerini-acıp kapamak vb. davranışları tekrar tekrar yapmak.
Nesnelerin duyusal ozellikleriyle aşırı ilgilenmek: Orneğin, eline aldığı her nesneyi koklamak ya da gozlerinin onunde tutarak ve evirip-cevirerek incelemek. Hareket eden nesnelere aşırı ilgi gostermek: Orneğin; tekerlek ya da pervane gibi donen nesnelere, akan su ya da yanıp sonen ışık gibi hızlı hareket eden goruntulere uzun surelerle bakmak.

Nesne takıntıları: Bazı sıra dışı nesneleri (orneğin, bir silgi ya da kucuk bir zincir parcası) elinden bırakmak ya da gozunun onunden ayırmak istememek.


Otistik Bozukluk Tanısına İlişkin Olcutler

Amerikan Psikiyatri Birliği, otistik spektrum bozuklukları icinde yer alan otizm tanısı icin: Cocuğun yukarıda sıralanan 12 belirtiden en az altısına sahip olmasını; Bu belirtilerden en az ikisinin sosyal etkileşim sorunları kategorisinden, en az birer tanesinin ise diğer iki kategoriden (iletişim sorunları ve sınırlı/yinelenen ilgi ve davranışlar) gelmesini kabul etmektedir. Ayrıca, bu belirtilerden en az birinin 36 aydan once varlığı da aranmaktadır. Otistik spektrum bozukluğu şemsiyesi altında yer alan diğer kategoriler icin daha farklı olcutler soz konusudur. Orneğin, Asperger sendromu tanısı icin, iletişim sorunları alanında herhangi bir belirti gorulmemesi gerekmektedir...




Ailelere yol haritası nedir?

Otizmden Kuşku Duyulması
Eğer cocuğunuzda otizm olabileceğinden kuşkulanıyorsanız, en kısa zamanda bu kuşkunuzla ilgili olarak uzman goruşu almalısınız. Bu amacla doğrudan cocuk ruh hastalıkları uzmanına ya da cocuk norologuna başvurabileceğiniz gibi, once cocuğunuzun doktoruna ya da sağlık ocağında calışan sağlık personeline de danışabilirsiniz. Otizm Kuşkusuna Yonelik Doktor ve Sağlık Personeli Goruşu Alınması Cocuğunuzun gelişimini takip eden cocuk doktoruna, Ana Cocuk Sağlığı Aile Planlama Merkezlerinde ya da sağlık ocaklarında gorev yapan aile hekimlerine, hemşirelere ve ebelere, cocuğunuzda fark ettiğiniz sorunları ve neden otizmden kuşkulandığınızı anlatabilirsiniz. Bu kişiler cocuğunuzun rutin gelişim takibini yaparken sizin otizmle ilgili kuşkularınıza da ışık tutabilirler.

Otizm Tanısına Yonelik Ayrıntılı Değerlendirme Yapılması


Ulkemizde otizm tanısı koyabilecek uzmanlar cocuk ruh hastalıkları uzmanları ve cocuk norologlarıdır. Bu uzmanlar tanı koyma amacıyla otizme yonelik ayrıntılı değerlendirme yaparlar. Cocuklarda otizm olup olmadığını, otizmin derecesini, zeka duzeyini, uyum becerilerini, iletişim becerilerini ve davranış gelişimini değerlendirmek icin ceşitli testler vardır. Cocuk ruh sağlığı uzmanları ve cocuk norologları ayrıntılı değerlendirme sırasında bu testlerin hangilerinin sizin cocuğunuza uygulanması gerektiği konusunda sizi bilgilendirirler ve cocuğunuza test uygulanması icin sizi yonlendirirler.




Ozurlu Sağlık Kurulu Raporu Cıkarılması


Eğer cocuğunuz otizm tanısı alırsa, Ozurlu Sağlık Kurulu Raporu almanız gerekir. Ozurlu Sağlık Kurulu Raporu almak icin, bunyesinde Ozurlu Sağlık Kurulu bulunan bir hastaneye başvurmalısınız. Eğitimin Planlanması Bir cocuğa otizm tanısı koyulduktan hemen sonra eğitim programının planlanması adımına gecilmelidir. Otizmin tedavisi surekli ve yoğun eğitimdir. Her cocuk gibi sizin cocuğunuzun da bu eğitime hakkı vardır. Bu haktan yararlanmak icin yaşadığınız yere en yakın Rehberlik ve Araştırma Merkezine (RAM) başvurmalısınız. Bu başvuruyla RAM icinde bulunan Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından cocuğunuza eğitsel değerlendirme ve tanılama yapılır. RAM ’da eğitsel değerlendirme ve tanılama sureci sonunda cocuğunuz icin bir yıllık bir eğitsel plan hazırlanır. Cocuğunuzun gelişimi RAM tarafından duzenli olarak takip edilir ve eğitsel plan her yıl RAM tarafından yenilenir. RAM ’da hazırlanacak eğitsel planda cocuğunuzun hangi eğitim ortamında eğitim gormesinin uygun olacağına ilişkin goruş de belirtilir.





Eğitim Ortamına Yerleştirme Yapılması

RAM ’da hazırlanacak eğitsel plandaki goruş doğrultusunda il ya da ilce Milli Eğitim Mudurluğu bunyesindeki Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu, otizmli cocuğunuz icin en uygun olan eğitim ortamına yerleştirme kararı verir.

Yerleştirme secenekleri şunlardır:

Kaynaştırma: Kaynaştırma, ozel eğitim gerektiren cocukların eğitimlerini normal gelişim gosteren cocukların devam ettiği resmî veya ozel okullarda surdurmeleridir. Ozel eğitim gerektiren cocuk okul oncesi, ilkoğretim ve orta oğretim kurumlarında kaynaştırma eğitimi alabilir.

Ozel Eğitim Sınıfı: Ozel eğitim sınıfları, resmi ve ozel okul bunyesinde ozel eğitim gerektiren oğrenciler icin acılan sınıflardır.

Otistik Cocuklar Eğitim Merkezi (OCEM): Zorunlu oğrenim cağında olup normal ilkoğretim programlarına devam edemeyecek ozelliklerde olan otizmli oğrenciler icin resmî ve ozel otistik cocuklar eğitim merkezleri (OCEM) vardır.

Otistik Cocuklar İş Eğitim Merkezi: İlkoğretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaoğretim programlarına devam edemeyecek durumda olan ve 21 yaşından gun almamış otizmli bireyler otistik cocuklar iş eğitim merkezlerine devam edebilirler.



Cocuğunuzun eğitim ortamına yerleştirilme sureci biraz zaman alabilir. Bu sureci hızlandırmak icin siz de cocuğunuza uygun eğitim ortamlarını araştırabilirsiniz. Bu arayışta karşılaşabileceğiniz sorunlar sakın sizi yıldırmasın! Ulkemizde otizmli cocuklara uygun eğitim ortamı ya da oğretmen olmaması gibi sorunların cozumu icin Milli Eğitim Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşları cok yoğun caba harcamaktadır. Bu cabalar sonucunda yarının bugunden daha guzel olacağına inanıyoruz.

Ozel Eğitim Giderlerinin karşılanması: Ulkemizde resmi eğitim kurumlarında verilen ozel eğitim hizmetleri ucretsizdir ve devlet tarafından karşılanır. Ancak; ozel ozel eğitim kurumlarından verilen ozel eğitim hizmetleri ucrete tabidir. Bu ucretin belli bir bolumunde devlet tarafından karşılanır. Cocuğunuzun bir ozel, ozel eğitim kurumundan; orneğin, rehabilitasyon merkezinden ya da ozel eğitim kursundan destek eğitim alabilmesi; ayrıca, bu hizmetin bedelinin devlet tarafından karşılanabilmesi icin de RAM ’a başvurmanız gerekir. Ozel eğitim okul ve kurumları ile ozel eğitim sınıflarındaki gunduzlu oğrencilerin okula ulaşımları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ucretsiz sağlanır. Ozel eğitim kurumlarında gunduzlu olarak okuyan parasız yatılılık şartlarını taşıyan oğrencilere genel butceden karşılanan odenekle ucretsiz olarak oğle yemeği verilir. Ağır duzeydeki engellinin evde bakımı karşılığında, ihtiyacı olan ailelere, anne-babaya ya da vasiye her ay bir asgari ucret tutarında odeme yapılır. Bakıma muhtac ozurluye ikametgÂhında bakım hizmetinin verilmesi durumunda, bakım ucreti, hizmetin verilmesini takip eden ay icinde Sosyal Hizmetler İl Mudurluğu tarafından aileye odenir.

Engelli/Ozurlu İbaresi Alınması: Cocuğunuzun nufus cuzdanına ekleteceğiniz ‘engelli/ozurlu ’ ibaresi ile bircok kolaylık ve indirimden faydalanabilirsiniz.


YASAL HAKLAR OTİZMLİ COCUĞUNUZUN EĞİTİM HAKKI VAR!

Her cocuğun yeterli beslenme, barınma, dinlenme, oyun olanakları ile gerekli tıbbi bakım hakkı vardır (Cocuk Hakları Bildirgesi, İlke 4). Fiziksel, zihinsel ya da sosyal bakımdan ozurlu cocuğa gerekli tedavi, eğitim ve bakım sağlanmalıdır (Cocuk Hakları Bildirgesi, İlke 5). Cocuğunuzun eğitim hakkı, anayasamız ve kanunlarla belirlenmiş, guvence altına alınmıştır. Anayasamızın 42. maddesi ‘Hicbir birey eğitim ve oğrenim hakkından yoksun bırakılamaz ’ der.

Anayasal Duzenlemeler

Anayasamızın 41., 42., 49., 50., 60., ve 61. maddeleriyle ailenin eğitim-oğretim ve calışma hakkı ve sorumluluğu ile sosyal guvenlik hakkı konularında herkesin yasa onunde eşit olduğu ifade edilmiştir. 61. maddede ise ‘Devlet sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirler alır ’ ifadesi yer almaktadır. Anayasamızın bu maddeleri engelli bireyler icin oluşturulması gereken duzenlemelere ışık tutmuştur. Yani devletimiz, sizin otizmli cocuğunuz da dahil olmak uzere her cocuğa ihtiyaclarına en uygun eğitimi ucretsiz olarak vermekle yukumludur. Bu El Kitabının amacı, cocuğunuzun eğitim hakkını kullanabilmesinde size bir yol haritası cizmektir. Otizmli cocuğunuz eğitim hizmetlerinden nasıl yararlanabilir? Ozel eğitim gerektiren cocukların eğitim hizmetlerinden yararlanabilmeleri iki aşamada mumkun olur: Birinci aşamada, Milli Eğitim Bakanlığı ’na bağlı olarak her ilde ve buyuk ilcelerde bulunan Rehberlik ve Araştırma Merkezi ’ne (RAM) başvurmak gerekir. Bu başvuruyla, RAM bunyesindeki Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından eğitsel değerlendirme ve tanılama gercekleştirilir. İkinci aşamada ise, Milli Eğitim Mudurluğu bunyesindeki Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu tarafından cocuğun eğitim ortamına yerleştirilmesi kararı alınır.Bu aşamalar ve kurullar aşağıda ayrıntılı olarak acıklanmaktadır.

1. Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Rehberlik ve Araştırma Merkezine (RAM) eğitsel değerlendirme ve tanılama icin başvurun. Eğer cocuğunuza otizm tanısı konmuşsa; eğitsel değerlendirmesinin yapılması, eğitim ortamına yerleştirilmesi ve devletin sağlayacağı ozel eğitim desteğinden yararlanması icin ilinizdeki ya da ilcenizdeki RAM ’a başvurmanız gerekir.

Eğitsel değerlendirme ve tanılama nedir?

Eğitsel değerlendirme ve tanılama surecinde, cocuğun tum gelişim alanlarındaki ozellikleri ve akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri ile eğitim ihtiyacları belirlenir. Ayrıca, cocuğun hangi ortamda eğitim gormesinin uygun olacağına ilişkin oneride bulunulur. Cocuğun eğitsel değerlendirme ve tanılaması RAM ’da oluşturulan Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından ceşitli testler ve bireyin ozelliklerine uygun diğer olcme araclarıyla yapılır. Tanılamada cocuğun tıbbî değerlendirme raporu ile zihinsel, fiziksel, ruhsal, sosyal gelişim oykusu, tum gelişim alanlarındaki ozellikleri, akademik alanlardaki eğitim performansı, ihtiyacları, eğitim hizmetlerinden yararlanma suresi ve bireysel gelişim raporu dikkate alınır. Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda ozel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen cocuklar icin Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu ve Eğitim Planı hazırlanır. Bu belgeler, ozel ozel eğitim kurumlarından eğitim ve destek eğitim hizmeti alan oğrenciler icin her yıl yenilenir.


Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulunda kimler yer alır?

Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu, RAM muduru ya da gorevlendireceği bir mudur yardımcısının başkanlığında; a) RAM ’daki ozel eğitim hizmetleri bolum başkanı, b) Psikolojik olcme araclarını kullanabilen bir rehber oğretmen, c) Gorme, işitme ve zihinsel engelliler sınıf oğretmenlerinden bir oğretmen, c) Gezerek ozel eğitim gorevi yapan bir oğretmen, d) Bireyin velisi, e) Varsa, bir cocuk gelişimi ve eğitimcisinden oluşur. Ozel Eğitim Değerlendirme Kuruluna gerektiğinde; eğitim programcısı, odyolog, psikolog, psikometrist, sosyal calışmacı, dil ve konuşma terapisti, fizyoterapist, uzman hekim gibi diğer meslek elemanlarından secilecek birer kişi, cıraklık ve yaygın eğitime gidecekler icin ilgili kurum temsilcisi, ozel eğitim gerektiren bireyin calıştığı kurumdaki iş yeri temsilcisi de katılabilir. Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulunca, bilgilerine başvurulmak uzere; ozel eğitim gerektiren bireyin sınıf ve alan oğretmeni, sınıf rehber oğretmeni, kayıtlı olduğu okulun veya kurumun muduru, başvuru yapan kurum temsilcisi, ozel eğitim hizmetleri kurul uyesi, universitelerin ilgili bolumlerinden oğretim uyesi ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi de cağrılabilir.Cocuğunuzun eğitsel değerlendirme ve tanılamasının yapılması icin bir dilekce yazmanız gerekir (Ek 1, dilekce orneği). Dilekcenizin ekine aşağıdaki evrakları koymayı unutmayın!




Eğitsel değerlendirme ve tanılama icin RAM ’a verilecek Dilekce ile birlikte gereken evraklar nelerdir? a) Bireyin, velisinin yada okul/kurum yonetiminin yazılı başvurusu b) Okula/kuruma kayıtlı oğrenciler icin bireysel gelişim raporu c) Herhangi bir okula/kuruma kayıtlı olmayan bireyler icin başvurduğu RAM ’ın sorumluluk bolgesi icinde ikamet ettiğini gosteren belge c) Gerektiğinde tıbbî tanılama ile ilgili sağlık kurulu raporu d) Cocuğun 3 adet fotoğrafı e) Cocuğun T.C. kimlik numaralı nufus cuzdanı fotokopisi RAM bunyesindeki Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu, 60 gun icinde Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporunu ve Eğitim Planını hazırlamakla yukumludur. Bu belgeler doğrultusunda Kurul ayrıca cocuğun hangi eğitim ortamında eğitim almasının uygun olduğuna ilişkin oneride de bulunur. Bu surecte
ailenin goruşu cok onemlidir. Kurula cocuğunuz hakkında bilgi verebilir ve nerede eğitim almasını istediğinizi bildirebilirsiniz.

2. Eğitim Ortamına Yerleştirme Milli Eğitim Mudurluğu bunyesindeki Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu, Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu ve Eğitsel Plan doğrultusunda ozel eğitim gerektiren cocukları en uygun resmi okul veya kuruma yerleştirir. Cocuğun yaşına ve ozelliklerine gore yerleştirilebileceği eğitim ortamları ilerleyen bolumlerde ayrıntılı olarak acıklanmaktadır. Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulunda kimler yer alır? Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu, ilgili il yada ilce Milli Eğitim Mudurunun gorevlendireceği mudur yardımcısı veya şube mudurunun başkanlığında bir ozel eğitim ya da kaynaştırma kurumu muduru, bir rehber oğretmen ve gezerek ozel eğitim hizmeti veren bir oğretmenden oluşur. Gerektiğinde Ozel Eğitim Hizmetleri Kuruluna oğrencinin velisi, RAM temsilcisi, oğrencinin yerleştirilmesi duşunulen kurumun temsilcisi gibi kişiler de katılabilir. Otizmli cocuğunuzu en iyi siz tanıyorsunuz. Dolayısıyla, cocuğunuzun en uygun eğitimi alması icin mutlaka bu kurula katılın.

Yaşlara Gore Eğitim Olanakları


Eğer cocuğunuz 3 yaşından kucukse ve otizm ya da YGB tanısı almışsa, erken cocukluk donemi eğitimi alabilir. Bu eğitim, cocuğun doğrudan eğitimi, cocuğun eğitimine katkı sağlamak amacıyla ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi yoluyla okul ve kurumlarda veya gerektiğinde evde yurutulur. Eğitimin planlanması ve koordinasyonu RAM bunyesindeki Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu tarafından yapılır.

Eğer Cocuğunuz 3-6 yaşları arasındaysa, okuloncesi ozel eğitim alabilir. Ozel eğitim gerektiren cocukların okul oncesi eğitimi zorunludur. Ancak, cocukların gelişim ve bireysel ozellikleri dikkate alınarak okul oncesi eğitim donemi suresi bir yıl uzatılabilir. Okuloncesi eğitim, mumkunse normal gelişim gosteren cocukların devam ettiği yuva ya da anaokulu gibi okuloncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma yoluyla sağlanır. Kaynaştırmadan yararlanamayan cocuklar ise okuloncesi duzeyde eğitim veren ozel eğitim kurumlarına ya da ozel eğitim sınıflarına devam etmelidir.

Eğer cocuğunuz 7-14 yaşları arasındaysa, normal gelişim gosteren cocuklarla birlikte bir ilkoğretim okulunda kaynaştırma eğitimi alabilir. Bunun mumkun olmadığı durumlarda ise, bir otistik cocuklar eğitim merkezine (OCEM) ya da normal ilkoğretim bunyesinde bir ozel eğitim sınıfına devam edebilir. Okul oncesi eğitimini tamamlayan veya zorunlu ilkoğretim cağına gelmiş ozel eğitim gerektiren cocukları devam edecekleri eğitim ortamına hazırlamak amacıyla ilkoğretim okullarında ve ozel eğitim kurumlarında hazırlık sınıfları acılabilir. Hazırlık sınıfında oğrenim suresi bir yıldır.


Eğer cocuğunuz 15-21 yaşları arasındaysa ve ilkoğretim diplomasına sahipse, ortaoğretimini oncelikle kaynaştırma uygulamaları yoluyla akranları ile bir arada genel ve mesleki ortaoğretim kurumlarında surdurmelidir. Ancak, cok gerekirse, sayıları cok sınırlı olan ozel eğitime ihtiyacı olan bireyler icin acılmış ortaoğretim kurumlarına da gidebilir. İlkoğretimlerini tamamlayan ancak ceşitli nedenlerle ortaoğretime devam edemeyen bireyler, uzaktan oğretim yoluyla Millî Eğitim Bakanlığı Acık Oğretim Lisesi veya Millî Eğitim Bakanlığı Mesleki Acık Oğretim Lisesinde eğitimlerini surdurebilirler. Zorunlu oğrenim cağı dışında kalan ve genel eğitim programlarından yararlanamayacak durumda olan otizmli cocuğunuz; temel yaşam becerilerini geliştirmek, topluma uyum sağlamak ve iş ve mesleğe yonelik beceriler kazanmak amacıyla farklı konu ve surelerde meslek kurslarına ya da otistik cocuklar iş eğitim merkezlerine devam edebilir. Halen Turkiye ’de otizmli cocuklar icin iki adet resmi iş eğitim merkezi bulunmaktadır ....Ayrıca, aileler otizmli cocukları icin halk eğitim merkezlerinde meslek kursu acılması talebinde bulunabilirler.




Eğitim Ortamları 1. Kaynaştırma


Kaynaştırma, ozel eğitim gerektiren cocukların eğitimlerini normal gelişim gosteren cocukların devam ettiği resmî veya ozel okullarda surdurmeleridir. Ozel eğitim gerektiren cocuk okul oncesi, ilkoğretim ve orta oğretim kurumlarında kaynaştırma eğitimi alabilir. Kaynaştırmaya devam eden ozel eğitim oğrencilerine ve bu oğrencilerin oğretmenlerine gerekli destek hizmetler devlet tarafından sağlanmalıdır. Destek hizmetler, ozel eğitim oğrencilerinin kaynaştırma ortamlarına uyum sağlamalarına ya da ders programlarında gerekli uyarlamaların yapılmasına yonelik hizmetlerdir. Ozel eğitim gerektiren cocuğunuz okuldaki zamanının tumunu normal gelişim gosteren akranlarıyla aynı sınıfta gecirebileceği gibi (tam zamanlı kaynaştırma), okuldaki zamanının bir bolumunu ozel eğitim sınıfında da gecirebilir (yarı zamanlı kaynaştırma). Cocuğunuzun tam zamanlı olarak mı yoksa yarım zamanlı olarak mı eğitim almasının daha uygun olacağına, cocuğunuzun eğitim performansına ve oncelikli ihtiyaclarına gore ilgili kurullar ve aile tarafından karar verilir.Cocuğunuzun takip ettiği program temel alınarak eğitim performansı ve ihtiyacları doğrultusunda Bireysel Eğitim Programı (BEP) hazırlanır. BEP hazırlanması amacıyla cocuğunuzun devam ettiği okul ya da kurumda bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) geliştirme birimi oluşturulur. BEP geliştirme birimi, okul/kurum muduru veya gorevlendireceği bir mudur yardımcısının başkanlığında; a) Bir gezerek ozel eğitim gorevi yapan oğretmen (varsa), b) Bir rehber oğretmen, c) Bir eğitim programları hazırlamakla gorevlendirilen oğretmen, c) Oğrencinin sınıf oğretmeni, d) Oğrencinin dersini okutan ilgili alan oğretmenleri, e) Oğrencinin velisi ve f) Oğrenciden (katılabilecek ozelliklerdeyse) oluşur. BEP geliştirme birimine, gerektiğinde goruşlerine başvurulmak uzere RAM ’daki ozel eğitim değerlendirme kurulundan bir uyenin katılımı da sağlanır. BEP geliştirme biriminin calışma esasları okul/kurum yonetimince belirlenir. Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda oğrencinin yetersizliğine uygun fiziksel, sosyal ve psikolojik ortam duzenlemeleri yapılır. Bu okul ve kurumlarda oğrenciye verilen eğitim hizmetlerinin etkin bir bicimde yurutulebilmesi amacıyla ozel arac-gerecler, eğitim materyalleri, oğretim yontemleri ve oğrenci başarısını değerlendirme yontemleri kullanılır; ayrıca, destek eğitim odası acılır. Kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlardaki personel, diğer oğrenciler ve onların aileleri; ozel eğitime ihtiyacı olan bireylerin ozellikleri hakkında RAM ve okuldaki BEP geliştirme birimindeki ilgili kişiler tarafından bilgilendirilir. Okul ve kurumlarda, kaynaştırma yoluyla eğitim alacak oğrencilerin bir sınıfa en fazla iki oğrenci olacak şekilde eşit olarak dağılımı sağlanır. Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden oğrencilerin destek eğitim hizmeti almaları icin gerekli duzenlemeler okul tarafından yapılır. Bu doğrultuda destek eğitim hizmetleri, sınıf ici yardım şeklinde olabileceği gibi destek eğitim odalarında da verilebilir


2.Ozel Eğitim Sınıfı Ozel eğitim sınıfları, resmi ve ozel okulların bunyesinde ozel eğitim gerektiren oğrenciler icin acılan sınıflardır. Hangi okullarda hangi engel gruplarına yonelik ozel eğitim sınıfları acılacağına Milli Eğitim Mudurlukleri karar verir. Otizmli cocuklar icin acılan ozel eğitim sınıflarında sınıf mevcudu en fazla 4 oğrencidir. Ozel eğitim sınıfını tamamlayan oğrencilere diploma verilmez, okur-yazarlık belgesi verilir.


3. Otistik Cocuklar Eğitim Merkezi (OCEM) Zorunlu oğrenim cağında olup normal ilkoğretim programlarına devam edemeyecek ozelliklerde olan otizmli oğrenciler icin resmî ve ozel otistik cocuklar eğitim merkezleri (OCEM) acılır. OCEM ’ler gunduzlu eğitim kurumlarıdır. Bu kurumlarda eğitim-oğretim hizmetlerinin yurutulmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır: OCEM ’lerde bireylerin oz bakım ve gunluk yaşam becerileri ile işlevsel akademik becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla Bakanlıkca hazırlanmış ozel eğitim programı uygulanır. Bu program temel alınarak her cocuk icin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanır. Bu bireylerin başarılarının değerlendirilmesinde Bireysel Eğitim Planlarında yer alan amac ve davranışlar dikkate alınır. OCEM ’lerde; tuvalet eğitimini kazanamamış, yoğun davranış problemleri gosteren ve grup eğitimine uyum sağlayamayan oğrencilerin grup eğitimine hazırlanması amacıyla bire bir eğitim uygulaması yapılır. Bire bir eğitim uygulaması kapsamındaki oğrenciler grup eğitimine katılmazlar. Bu oğrencilere verilecek eğitimin suresi ve haftalık ders saati sayısı Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulu tarafından belirlenir. Zorunlu oğrenim cağı sonuna kadar sekizinci sınıfı bitiremeyen OCEM oğrencilerine en cok iki oğretim yılı daha okula devam etme hakkı verilebilir. OCEM ’e devam eden her oğrenci icin yılda iki defa olmak uzere bireysel gelişim raporu hazırlanır. Bu rapor yarıyıl ve oğretim yılı sonunda karneyle birlikte oğrenci velisine gonderilir. Oğrencinin gelişiminin ailesi tarafından izlenerek eğitimde surekliliğin sağlanması amacıyla hazırlanan raporda; oğrencinin bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alan bilgi ve becerileri kazanım duzeyi ayrıntılı olarak gosterilir. Karneler ve bireysel gelişim raporları sınıf oğretmenleri tarafından hazırlanır. OCEM ’lere devam eden oğrenciler başarısız notla değerlendirilemez. OCEM ’lere devam eden oğrencilerin kaynaştırma uygulamaları kapsamında, yetersizliği olmayan akranlarının devam ettiği okul ve kurumlarda bazı derslere ve sosyal etkinliklere katılması mumkundur. Bu amacla otizmli cocuğunuz icin RAM ’a başvurabilirsiniz.


4. Otistik Cocuklar İş Eğitim Merkezi İlkoğretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaoğretim programlarına devam edemeyecek durumda olan ve 21 yaşından gun almamış otizmli bireyler otistik cocuklar iş eğitim merkezlerine devam edebilir. Bu merkezlerde, akademik bilgi ve becerilerin yanı sıra iş eğitimi uygulamaları da yer alır. Turkiye ’de İzmir ’de Sabahat Akşiray İş Eğitim Merkezi ve İstanbul ’da Hamit İbrahimiye Otistik Cocuklar Eğitim Merkezi ve İş Eğitim Merkezi olmak uzere iki adet İş Eğitim merkezi bulunmaktadır.


Yasal Duzenlemeler


1475 sayılı İş Kanunu (1971) ve 1615 sayılı Gumruk Kanunu (1972) 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu (1973) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Cocuk Esirgeme Kanunu (1983) 2916 sayılı Ozel Eğitime Muhtac Cocuklar Kanunu (1983) 3308 sayılı Cıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu (1986) 3360 sayılı İl Ozel İdare Kanunu (1987) 573 sayılı Kanunu (1997) 5378 sayılı Ozurluler Kanunu (2005) Ozel Eğitim Hizmetleri Yonetmeliği (2006)


573 Sayılı Ozel Eğitim Hakkında Kanun Hukmunde Kararname hukumlerine gore:
• Ozel eğitim gerektiren tum bireyler, ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve olcusunde ozel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.
• Ozel eğitime erken başlamak esastır.
• Ozel eğitim hizmetleri, ozel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel cevrelerinden mumkun olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yurutulur.
• Ozel eğitim gerektiren bireylerin, eğitsel performansları dikkate alınarak, amac, muhteva ve oğretim sureclerinde uyarlamalar yapılarak diğer bireylerle birlikte eğitilmelerine oncelik verilir.
• Ozel eğitim gerektiren bireylerin her tur ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz surdurulebilmesi icin her turlu rehabilitasyonlarını sağlayacak kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılır.
• Ozel eğitim gerektiren bireyler icin bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirilerek uygulanması esastır.
• Ailelerin, ozel eğitim surecinin her boyutuna aktif katılmalarının sağlanması esastır.
• Ozel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, ozel eğitim gerektiren bireylerin orgutlerinin goruşlerine onem verilir.
• Ozel eğitim hizmetleri, ozel eğitim gerektiren bireylerin toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama surecini kapsayacak şekilde planlanır.
• Tanısı konmuş ozel eğitim gerektiren cocuklar icin okul oncesi eğitim zorunludur. Bu eğitim ozel eğitim okulları ve diğer okul oncesi eğitim kurumlarında verilir.
• Her aşamadaki tanılamada, bireyin eğitsel performans duzeyi belirlenir, gelişim alanlarındaki ozellikleri değerlendirilir ve bu değerlendirme sonucları dikkate alınarak eğitim amacları ve hizmetleri planlanır, en uygun eğitim ortamına yerleştirilmesine karar verilir.


Ozel Eğitim Hizmetleri Yonetmeliği Ozel eğitim gerektiren bireylerin zorunlu oğrenim cağı, okul oncesi donemi de icine alan 3-14 yaş grubunu kapsar. Ozel Eğitim Hizmetleri Yonetmeliği, bu yaş grubuna yonelik olan ozel eğitim hizmetleriyle birlikte, 0-3 yaş ve 15 yaş sonrası gruba yonelik ozel eğitim hizmetlerini de duzenlemektedir.

İtirazlar ve İşleyiş

• Milli Eğitim Mudurluğu bunyesindeki Ozel Eğitim Hizmetleri Kurulundan 15 gun icinde cevap alamazsanız İdare Mahkemelerine başvurabilirsiniz.

• Aile, eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarının her birine birer defa olmak uzere, kararın kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gun icinde itiraz edebilir.

• Okul ve kurumlardaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yurutme komisyonu, okula/kuruma kayıt tarihinden itibaren en az 70 iş gunluk izleme sureci sonucunda, oğrenciyle ilgili eğitsel değerlendirme ve tanılama ya da yerleştirme kararının uygun bulunmaması hÂlinde, yeniden değerlendirilmesi isteğiyle Ozel Eğitim Hizmetleri Kuruluna itiraz edebilir.

• Eğitsel değerlendirme ve tanılama ile yerleştirme kararlarıyla ilgili Ozel Eğitim Hizmetleri Kuruluna yapılacak itirazlar incelenerek, en gec 30 gun icerisinde sonuclandırılır. Sonuc, veliye, okula/kuruma ve RAM ’a yazılı olarak bildirilir. 30 gun icinde cevap verilmemesi halinde, idare mahkemesine başvurabilirsiniz.

• Ozel Eğitim Hizmetleri Kuruluna yapılacak itirazların değerlendirilmesinde, gerektiğinde universitelerin ilgili bolumleri ile ilgili meslek elemanlarının goruş ve onerileri dikkate alınır.

• Ozel eğitim gerektiren bireylerin okul ve kurumlara kayıtlarında ozel eğitim hizmetleri kurulu tarafından yerleştirme kararı alınmış olması şartı aranmaz. Ancak, bu oğrenciler icin yerleştirme kararı alınması konusunda okul/kurum yonetimi gerekli resmî işlemleri başlatır. Oğrencinin kayıtlı olduğu okul veya kurum, yerleştirme kararına uygun ise oğrenci bulunduğu okul ya da kurumda oğrenimine devam eder. Farklı bir yerleştirme kararı olması hÂlinde ise oğrencinin yerleştirme kararına uygun okula nakli konusunda gerekli işlemler yapılır.

• Zorunlu oğrenim cağındaki ozel eğitim gerektiren bireyler icin, gunduzlu okul ve kurumlara kayıtta tuvalet eğitimi kazanmış olma şartı aranmaz.

• OCEM ’lere ve iş okullarına devam eden oğrencilere, okul yonetiminin en az iki defa yazılı uyarısına rağmen mazeret gostermeksizin 70 iş gunu surekli devamsızlık yapmaları durumunda devamsızlıklarından dolayı sınıf tekrarı yaptırılır. İki yıl ust uste devamsızlık nedeniyle sınıfta kalan oğrencilerin kaydı silinir. İş eğitim merkezlerinin kurs programına mazeret gostermeksizin 70 iş gunu surekli devam etmeyen kursiyerler ise, izleme ve yoneltme kurulu tarafından programdan cıkartılır.


Cocuğunuzun Ozel Eğitim Giderlerinin Karşılanması

Resmî eğitim kurumlarında verilen ozel eğitim hizmetleri ucretsizdir. Ancak, ozel ozel eğitim kurumlarında verilen ozel eğitim hizmetleri ucrete tabidir. Bu ucretin belli bir bolumu devlet tarafından karşılanır. Cocuğunuzun bir ozel ozel eğitim kurumundan, orneğin rehabilitasyon merkezinden ya da ozel eğitim kursundan destek eğitim alabilmesi ve bu hizmetin bedelinin devlet tarafından karşılanabilmesi icin RAM ’a başvurmanız gerekir. Bu başvuruda RAM ’a sunulması gereken dilekce orneği Ek 2 ’de yer almaktadır. Başvurunuz RAM bunyesindeki Ozel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından karara bağlanır. Destek eğitim kararı cıkması durumunda cocuğunuzun bir ozel ozel eğitim kurumundan alacağı ayda en fazla 6 saat bireysel, 4 saat grup eğitiminin ucreti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanabilir. Ancak, bunun icin, cocuğun hem bireysel hem de grup eğitimine ihtiyacı olduğu, RAM tarafından hazırlanan Eğitsel Planda belirtilmelidir. Ozel eğitim okul ve kurumları ile ozel eğitim sınıflarındaki gunduzlu oğrencilerin okula ulaşımları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ucretsiz sağlanır. Gerektiğinde bu konuda yerel yonetimler ve eğitim kurumları arasında işbirliği yapılabilir. Ozel eğitim kurumlarında gunduzlu olarak okuyan ve parasız yatılılık şartlarını taşıyan oğrencilere genel butceden karşılanan odenekle ucretsiz olarak oğle yemeği verilir. Ağır duzeydeki engellinin evde bakımı karşılığında, ihtiyacı olan ailelerde, anne-babaya ya da vasiye her ay bir asgari ucret tutarında odeme yapılır. Bakıma muhtac ozurluye ikametgÂhında bakım hizmetinin verilmesi durumunda, bakım ucreti, hizmetin verilmesini takip eden ay icinde Sosyal Hizmetler İl Mudurluğu tarafından aileye odenir.


Engelli/ozurlu ibaresi neler sağlar?


Cocuğunuzun nufus cuzdanına ekleteceğiniz ‘engelli/ozurlu ’ ibaresi ile bircok kolaylık ve indirimden faydalanabilirsiniz. Orneğin: • Ceşitli kurum ve kuruluşlardan istenen rapor yenileme işlemlerinden kurtulabilirsiniz. • Gelir Vergisi indiriminden yararlanabilirsiniz (Gelir vergisi indirimi, engelli bireyin herhangi bir sosyal guvenlik kuruluşuna bağlı olmaması durumunda kendisine bakmakla yukumlu olan kişi icin de gecerli olacaktır). • Devlet Demir Yolları ile seyahat etmesi ve ozur oranının %40 veya ustu olması halinde cocuğunuz %50 indirimden yararlanabilir. • Havayolları ile seyahat etmesi ve ozur oranının %50 veya ustu olması halinde cocuğunuz %40 indirimden yararlanabilir. • Yerel Yonetimlerin alacağı kararla cocuğunuz ve cocuğunuza eşlik eden kişi belediye otobuslerinden ucretsiz yada indirimli olarak yararlanabilir. • Sinema, tiyatro vb. etkinlikler icin cocuğunuz indirimli bilet alabilir.


Ek 1: Rehberlik ve Araştırma Merkezi Mudurluğune eğitsel değerlendirme ve tanılama icin vereceğiniz dilekce orneği:


Tarih T.C. VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI Rehberlik ve Araştırma Merkezi Mudurluğune Velisi bulunduğum [cocuğun TC kimlik numarası] TC kimlik numaralı kızım/oğlum [cocuğun adı] hakkında ekte yer alan Sağlık Kurulu raporu duzenlenmiştir. Kurumunuz tarafından cocuğum hakkında eğitsel değerlendirme ve tanılama yapılması ve cocuğumun ikametgahımıza en yakın eğitim kurumuna yonlendirilmesi icin gereğinin yapılmasını arz ederim. Saygılarımla, İsim Soyadı İmza Adres Telefon Numarası


Ek 2: Rehberlik ve Araştırma Merkezi Mudurluğune cocuğunuzun ucretsiz destek eğitimden yaralanması icin vereceğiniz dilekce orneği:

Tarih T.C. VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI Rehberlik ve Araştırma Merkezi Mudurluğune İlgi: Ozel Eğitim Masraflarının Karşılanması Velisi bulunduğum [cocuğun TC kimlik numarası] TC kimlik numaralı kızım/oğlum [cocuğun adı] Milli Eğitim Bakanlığınca yayınlanan Ozel Eğitim Hizmetleri Yonetmeliği uyarınca, ozel eğitime muhtac bir kız/erkek cocuğudur. Kendisinin eğitimi [Ozel Eğitim Kurumu ’nun adı] nezdinde gercekleştirilmektedir. [Ozel Eğitim Kurumunun adı] ’n aylık eğitim masrafı [eğitim ucreti tutarı] YTL ’dir. Soz konusu meblağı karşılayacak ekonomik guce sahip bulunmamaktayım. Bu sebeple, ilgili mevzuat uyarınca velisi bulunduğum [cocuğun adı] ’un ozel eğitim masraflarının devletce karşılanmasını arz ederim. Saygılarımla, İsim Soyadı İmza Adres Telefon Numarası


Diğer Onemli Hususlar Cocuğunuzu yılda en az bir kez duzenli olarak doktor kontrolune goturmeyi ihmal etmeyin. İnternetten ve cevrenizde buluna dernek ve vakıflardan otizm hakkında bilgi edinmeye devam edin.Ulkemizde otizmle ve ozel eğitimle ilgili duzenlenen konferans, kongre ve sempozyum gibi bilimsel toplantıları takip edin. Bu toplantılarda otizmle ilgili bilgilerinizi artırabilirsiniz; ayrıca, eğitmenlerle, uzmanlarla ve diğer ailelerle tanışabilirsiniz.



otizmvakfi/otizm.org