​
Cocuk sahibi olan her anne baba, cocuğunun sağlıklı olduğu kadar zeki olmasını da arzular. Hemen her anne baba da cocuğunun zekÂsını merak eder. Cocuğun her becerisi, değişik durumlardaki problem cozme ve akıl yurutme tarzı, hep zek belirtisi olarak yorumlanır. Peki ama zeka testleri ne zaman gereklidir ya da gerekli midir? Hangi durumlarda yapılması uygun olur?

Zeka Nedir?

Zek dendiğinde, aklımıza genellikle zihinsel yetenek gelir ancak zekÂnın tanımlanması guctur ve olculmesi ile ilgili olarak da cok sayıda kuram vardır. Uzmanlar zekÂyı yaratıcılık, kişilik, karakter, akıl ve bilgi gibi değişik sınıflara ayırırlar.ZekÂ, beynin oğrenme, anlama, kavrama, yorumlama, ilişkilendirme, soyut duşunme, problem cozme ve planlama gibi zihinsel işlevlerine verilen isimdir.

Zeka Testleriyle Ne Anlaşılır?

Zek testi olarak adlandırılan olcme aracları, zihinsel yeteneği olcmeyi amaclar. Zek testleri, klinikte değişik amaclarla kullanılır. Zek testleri aracılığıyla zihinsel gelişim geriliği veya ustun zihin gucu ortaya cıkarılabilir. Ayrıca zihinsel yetilerin ne kadar gelişmiş olduğu ve hangi alanlarda daha fazla gelişmiş, hangi alanlarda daha az gelişmiş olduğu saptanabilir.

ZekÂnın, beynin iki yarım kuresinin bazı fonksiyonlarının toplamı olduğu varsayımıyla, her iki yarım kureye ait bazı fonksiyonları olcen testler geliştirilmiştir. Kavrama, akıl yurutme, yargılama gibi bazı sozel yeteneklerin, beynin sol yarım kuresinin fonksiyonu olduğu, gorsel mekÂnsal yetiler gibi performans yetilerinin de sağ yarım kurenin fonksiyonu olduğu bilinir. Zek testleri, bircok uzman tarafından ceşitli yonleriyle eleştirilmekle birlikte, klinikte cocuk ve genclerin zihinsel gelişim duzeylerini belirlemek konusunda etkili testlerdir.

Her Anne Baba Cocuğunun Ne Kadar Zeki Olduğunu Bilmek İster Ama…

Zek testi uygulamaya ancak bir uzman karar verebilir. Cocuk sahibi olan her anne baba, cocuğunun sağlıklı olduğu kadar zeki olmasını da arzular. Hemen her anne baba da cocuğunun zekÂsını merak eder. Cocuğun her becerisi, değişik durumlardaki problem cozme ve akıl yurutme tarzı, hep zek belirtisi olarak yorumlanır.

Ozellikle de becerileri ve farklılığı ile cevresi tarafından fark edilen cocukların aileleri, uzmanlara başvurup, cocuklarının zeki olduğunu duşunduklerini ve zekÂsını olcturmek istediklerini soylerler. Ancak boyle meraklar, bir cocuğu zek testi uygulanması icin yeterli bir neden değildir. Sadece cocuğunuzun ne kadar zeki olduğunu duşunduklerini ve zekÂsını olcturmek istediklerini soylerler. Ancak boyle meraklar, bir cocuğa zek testi uygulanması icin yeterli bir neden değildir. Sadece cocuğunuza zarar verebilir.

Cocuğunun ustun niteliklere sahip olduğu duşuncesi ile zek testi yaptırmak isteyen ebeveyn, aslında kendi beklentisini doğrulama arzusu icindedir. Bu arzuyu karşılayamama durumu, cocuğun ebeveynini hayal kırıklığına uğrattığı duygusuna neden olur.

Zeka Surekli Değişim İcindedir

ZekÂnın olculmesi, diğer fiziksel ve fizyolojik olcumler kadar somut değildir. Sayısal bir veri elde edilse de, bu veri daha cok klinik değerlendirme icin bir anlam ifade eder. Uygun eğitim ve yaşam koşulları, zekÂyı oluşturan unsurlar da ve zekÂnın butununde değişimlere olanak sağlar. Yani zek değişmez bir butun değildir. Surekli bir değişim icindedir.

Cocuğunuz okulda, evde veya başka sosyal ortamlarda, okul başarısı, uyum ve davranış problemleri yaşıyorsa, yapılacak bazı değerlendirmelerle (projektif ve zihinsel testler) cocuğun bilişsel ve ruhsal yapılanmaları hakkında bilgi sahibi olunabilir. Her iki test turu birbirini tamamlayıcı niteliktedir.

Zek testine ihtiyac duyulmasının nedeni, cocuğunuzun olası oğrenme gucluğunun saptanması gerekliliği olabileceği gibi, ustun zihin gucune sahip oluşunun saptanması gerekliliği de olabilir; cunku her iki ucta da cocuğunuz uyum ve davranış sorunları yaşayabilir. Bu sorunların nedenlerinin neler olabileceğinin saptanması aşamasında, zek testleri bir arac olarak kullanılabilir.

Zek testlerinin, bu konuda profesyonelleşmiş uzmanlarca yapılması, yapılan testin guvenilirliğini artırır.

Cocukların zek testlerinin sonucları anne babalarla paylaşılırken, testle olculen yetenekler tek tek incelenir. Cocuğun hangi yeteneğinin yaşından beklenilen duzeyde gelişmiş olduğu, hangi yeteneğinin yaşının uzerinde geliştiği, hangi yeteneğinin yaşından beklenilen duzeyde gelişmediği acıklanır. Bu yeteneklerinin ozguven, başarı ve oğrenmesini nasıl etkileyeceğin uzerinde durulur. Anne babaların bu veriler ışığında cocuklarına nasıl davranacakları konusunda rehberlik edilir ve beraberinde gerekli gorulen alanlarla ilgili uzmanlar tarafından yapılacak ozel eğitim calışmaları planlanır.

Anne Babalara Oneriler

• Cocuğunuza zek testi yaptırmak istiyorsanız, bunun nedenini duşunun. Bu konuda başvurduğunuz uzmanın onerisini dikkate alın.

• Cocuğunuz okulda bazı sorunlar yaşıyorsa (arkadaşlarıyla uyumsuzluk, dersi takip etmekte gucluk, okul başarısızlığı gibi) bir uzmana başvurun.

• Zek testi sonuclarını, cocuğunuzun zihin yapısındaki farklılıkları ve oğrenme bicimlerini keşif icin fırsat olarak kullanın. Cocuğunuzun zihinsel ozelliklerine uygun aktiviteler ve hedefler belirleyin.

• Yapılan değerlendirmeler sonucunda, cocuğuna test yapılması gerekli gorulduyse, bu testi uygulayacak profesyonellerin testler konusunda yeterli olduklarından emin olun. Aksi halde testin guvenilirliği azalacaktır.