Cumle Muhendisi bu sozleri nasıl yazıyor ?" diye kendi kendimize bir cok defa sorarız. Peki Ustad bunu nasıl yapıyor ? cumlelerindeki sihir nedir ?

Sago, gunumuz divan edebiyatı temsilcisidir. ( her ne kadar kendisi mutavazı bir tavırla bunu inkar etse de.. - Fox Tv'yi hatırlayalım.. )

Divan edebiyatı, Farsca ve Arapca'nın etkisinde gelişmiştir. Malum, Sago "Fars Dili ve Edebiyatı"nı bitirmiş bir insandır. Boyle olunca da Ustad, ister istemez Divan Edebiyatı'ndaki "Edebi Sanatları" Liriklerine gizemli bir şekilde yansıtıyor.

Ben de, biz "bilincli dinleyici kitlesi"ni temsilen Yunus'un liriklerinde kullanmış olduğu bu edebi sanatları araştırdım. İşte birkacı;

"Senden once yağdı saclarıma cennet kışı"
Ustad'ın burada "cennet kışı" derken kastetmiş olduğu şey "Sacların beyazlaması ve olumun yaklaşması"dır. Bu sanat divan edebiyatında "teşbih-i beliğ" olarak adlandırılır. Aynı şekilde " Dunya malı ucan halı" sozunde de dunyayı ucan halıya benzeterek bu sanat kullanılmıştır.

"Terapi ordularınızı geri cekin artık savaşın galibi bendim."
Kuheylan, bu sozunde "bendim" kelimesiyle iki anlam kastetmektedir. Birincisi, savaşın galibinin kendisi olduğu, ikincisi savaşın galibinin "bent"leri olduğudur. Bu edebi sanatın adı ise "tevriye"dir.

"Başım zindan yokluk var"
Sago bu sozunde de "tezat" sanatını kullanmıştır. "yok-var" zıtlığına sozunde bu şekilde yer vermiştir. Aynı şekilde bağdat şarkısındaki "solumda katliam nerede sağduyu?" sozunde de bu sanatı kullanmıştır. (sağ-sol zıtlığı) " "Yoksulluk korkusuyla omrunu servet peşinde harcayanda gordum fakirliğin ozunu" sozunde de O'nun yoksulluk-servet tezatını kullandığını goruyoruz.

"Yağmur sakladı goz yaşlarımı, kopya kalplere damladı dam dam.."
Kajmer, bu sozunde ise "yağmur sakladı gozyaşlarımı" derken yağmuru kişileştirmiştir. Bu sanatın adı "teşhis"tir.

"Dunyanın ninnisi olmuş sirenler, yarab bizi ozler."
Bu sozde ise Rap'inoğlu, "yarab bizi ozler" derken olumu guzel bir nedene bağlamıştır. Bu sanatın adı "husn-i talil"dir.

"Dunya donmez yaremsiz"
Sago bu sozuyle de dunyanın yare (sevgili)siz donmeyeceğini soylerek mubalağa (abartma) sanatını kullanmıştır.

"Kimim ki ben kimim ?", "ben insanmışım.." "nereye yuruyorum?" sozlerinde de Kajmer, O'nun deyimiyle "bilip de bilmezden gel"me sanatını kullanmıştır. Bu sanatın adı da "Tecahulu Arif"tir.
__________________