​
Vucutta kok hucresi dışında yeniden oluşabilen ya da farklılaşabilen hucre yoktur.

Kok hucreler, vucudun ana hucreleridirler. Butun diğer hucreler, ozel fonksiyonlar kazanarak bunlardan oluşturulurlar. Vucutta uygun şartlarda ya da laboratuarda, kok hucreler bolunerek daha fazla sayıda hucre oluştururlar. Bunlara da yavru hucreler adı verilir. Bu yavru hucrelerden yeni kok hucreler oluşabildiği gibi farklı fonksiyonlara sahip yeni ozel hucreler de (kan hucresi, beyin hucresi ya da kemik hucresi gibi) oluşabilir.

Kok hucre kaynakları nelerdir?

Dort tane kok hucre kaynağı vardır.

1) Embriyonik kok hucre. Bu kok hucreler, dort ya da beş gunluk insan embriyosundan kaynaklanır. Bu donemde embriyoya blastokist adı verilir ve yaklaşık 50 ile 150 hucreden oluşur.

2) Erişkin kok hucresi. Kemik iliği gibi bazı erişkin dokularında az miktarda bulunurlar. Bu hucrelerden cocuklarda ve plasenta ile gobek kordonunda da bulunur. Son zamanlara kadar kemik iliğindeki erişkin kok hucrelerinin sadece kan hucrelerini oluşturduğu duşunuluyordu. Oysa şimdi yeni bir goruşe gore duşunulenin aksine cok daha farklı hucrelerin de oluşturabildiği savunulmaktadır. Orneğin, kemik iliği kok hucrelerinden bobrek hucreleri de oluşabilmektedir. Fakat bu araştırmalar halen devam etmektedir.

3) Embriyonik tohum hucreleri. Bu kok hucreler, embriyo ya da fetustaki testis veya yumurtalık olacak kısımdan gelirler. Tıpkı embriyonik kok hucreler gibi her tur hucreyi oluşturabilirler. Ancak bunlarda yapılmış calışmalar daha azdır.

4) Amniotik sıvı kok hucreleri. 2007 nin ilk aylarında yapılan calışmalar, amniotik sıvıda da ilave bir kok hucre kaynağı olduğunu gostermiştir. Amnion sıvısı, annenin rahminde gelişen kese icindeki fetusu sarar ve korur. Araştırmacılar, amniosentez denen gebe kadının amniotik sıvısından alınan orneklerde yaptıkları incelemelerle kok hucreleri tespit etmişlerdir. Bu test sırasında doktor, gebe kadının karnına uzun ve ince bir iğne sokarak amnion sıvısını alır. Down sendromu gibi bazı anormallikleri saptamada yardımcı olan bir testtir. Hem anne hem de bebek icin guvenilir bir yontemdir.

Kok hucreler, kişinin kendisinden ya da vericiden alınan kemik iliği veya kanı olabildiği gibi gobek kordonu kanı da olabilir.Bunların hepsi erişkin tip kok hucredir.

Kok hucre hangi hastalıkları tedavi edilebilir?

Erişkin kok hucreleri, losemi gibi pek cok kanser hastalığı yanında aplastik anemi gibi kanser olmayan hastalıklarda tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Losemide kemik iliği calışamaz, cunku kanser hucreleri tarafından istila edilmiştir. Aplastik anemide ise kemik iliği yeterince calışmaz ve yeni kan hucresi uretemez. Kok hucre nakliyle gorevini yapamayan iliğin yerine yenisi gelmiş olur. Her şey yolunda giderse yeni kok hucreler kemik iliğine gider ve normal calışmaya başlar. Ayrıca şeker hastalığı ve kalp hastalığı gibi pek cok başka hastalıkların tedavisi icin de kullanılması amacıyla calışmalar devam etmektedir. Ote yandan embriyonik kok hucrelerin tedavide kullanımıyla ilgili hayvan deneyleri de vardır.

Kordon kanının kullanımındaki sorunlar nelerdir?

Kordon kanı kok hucreleri cok değerli oldukları ve sadece doğumda toplanabildikleri icin toplama işleminin bu konuda uzman hekimler tarafından yapılması, toplanma sonrası işlemlerin uzman kişilerce yurutulmesi ve orneklerin uygun koşullarda saklanması gerekir.

Kordon kanı nasıl saklanır?

Kordon kanı bankasına ulaşan kordon kanı, ilerde olası bir kok hucre nakli icin kullanılmak uzere, miktar, kok hucre sayısı ve mikrobik tetkikler acısından tetkik edilir. Daha sonra, değişik dondurma formullerinden biri kullanılarak dondurulur ve sıvı azot tanklarına yerleştirilerek -196°C ’de saklanır. Saklama suresi olarak belirlenmiş bir zaman bulunmamaktadır.

Kordon kanı bankacılığı nasıl olmalı?

Kordon Kanı Bankası, bebeğin kordon kanını gelecekte olası tıbbi gereklilikler icin saklayabilme olanağını sunmalıdır. Doğumdan sonraki ilk 10 dakika icinde alınan kordon kanı uygun şartlarda dondurulmalı ve kordon kanı bankasında saklanmalıdır. Boylece bu değerli kok hucreleri gerektiğinde cozulerek kullanılabilir.

Cocuklarının kordon kanına ihtiyacı olan ve/veya ileride ihtiyac olduğunda kullanılmak uzere bebeklerinin kordon kanını saklamak isteyen aileler icin kordon kanı bankasında belirli bir ucret karşılığında saklama işlemi yapılır. Aile bir sure sonra saklama işleminden vazgecerse kendilerinden izin alınarak kordon kanları imha edilebilir veya kok hucre nakli ihtiyacı olabilecek hastaların tedavisi icin kordon kanı bankası tarafından saklanmaya devam edilebilir.

Kordon kanı saklanmak isteyen ailelere ne onerilmeli?

Kordon kanı saklanmasının kimler icin uygun ve gerekli olduğu konusunda bilim cevrelerinde henuz tam bir fikir birliği oluşmamıştır. Ailede kok hucre tedavilerine ihtiyac gosterebilecek bir hastalık yok ise saklanan kana ihtiyac olasılığı yaklaşık 1 / 100,000 olarak bilinmektedir. Bu nedenle bazı araştırmacılar sadece ailelerinde ilik nakli gerektirebilecek hastalık oykusu bulunan ailelerin bebeklerinde bu uygulamanın yapılmasını savunurken, diğer araştırmacılar kok hucre calışmalarındaki hızlı gelişimi goz onunde bulundurarak herkesin bu alternatifi kullanmasını onermektedirler.

Kordon Kanı Bankacılığı gitgide yaygınlaşmakta, anne ve anne adaylarının oldukca buyuk bir kısmı kordon kanını saklama konusunu, bu kanın tam olarak ne zaman ve nasıl kullanılacağını merak etmektedirler.

Kordon Kanı Bankası nedir?

Doğum sonrası, plasenta ve gobek kordonunda bulunan kanı, uygun koşullarda toplayıp ozel tesislerde işleyen ve gelecekte kullanılmak uzere saklayan bankadır.

Neden kordon kanı?

Kordon kanının oncul hucreler acısında zengin olması ve kolaylıkla dondurulup saklanabilmesi, ayrıca yaşam boyunca sadece bir kez elde edilebiliyor olması bu kanın değerini bir kat daha arttırmıştır. Gobek kordonu kanından elde edilen oncul hucrelerin gerek sayısı gerek elde edilebilirliği gerekse depolanıp saklanması diğer yontemlere gore cok daha kolay ve ucuzdur.

Kordon kanınız nasıl alınır?

Aile kordon kanını saklatmaya karar verdikten sonra beklenen doğumdan en az 3 hafta once Kordon Kanı Bankası ile goruşup gerekli hazırlıkları tamamlaması gerekmektedir. Bu şekilde gerekli ekipman ve kişilerin doğum sırasında hazır bulunmaları da sağlamış olur.
Yapılan işlemin bebek ve onun doğum anıyla hicbir ilgisi yoktur. Doğumdan sonra plasentaya bağlı olarak bulunan gobek kordonuna, plasenta rahimden atılmadan once ozel bir kan toplama kiti bağlanır ve kan cok kısa bir surede kordondan alınır. Anne ya da bebek bu işlemden dolayı zarar gormez ya da acı cekmez.

Kordon kanı nasıl ve hangi şartlarda saklanmaktadır?

Kordon Kanınız ceşitli incelemelerden gecirilir ve ileride olası hucre naklinde kullanılabilmesi icin ihtiva ettiği oncul hucre miktarı ve canlılık acısından tetkik edilir. Daha sonra kademeli olarak ozel teknikler uygulanarak dondurulur ve -196 °C ’de saklamaya alınır.

Kordon kanını saklamanın amacı

Kordon kanını esas saklama amacı, ileride ortaya cıkabilecek olası şimdilik 40 ceşit hastalığın tedavisinde kullanabilmektir. Bu hastalıklar gunumuzde kordon kanının yararlı olduğu bilinen hastalıklar dışında halen araştırılmakta olan pek cok rahatsızlığı da kapsamaktadır. Boylece ileride ortaya cıkabilecek ceşitli hastalıklar acısından bebeğinizin sağlığı garanti altına alınmış olmaktadır.

Boylece bebeğinizin ileriki yaşlarda hucresel tedavi gerektiren bir durumla karşılaşması halinde doku uyumlu bir verici aramaya veya beklemeye gerek kalmadan kendine ait sağlıklı oncul hucreleri kullanılarak tedavisi mumkun kılınmış olacaktır ki bu da cok buyuk bir avantajdır.

Kordon kanını saklamanın bir diğer amacı ise bebeğin kardeşlerinde veya doku uyumu olan yakın akrabalarında ortaya cıkabilecek hastalıkların tedavisinde kullanılabilmesidir. Kordon kanı bankacılığı sayesinde yuzlerce hasta tedavi imkÂnına kavuşmuştur.

Anne adayları;

Hastaneye gelirken doğum cantanızda bulunması gerekenler:

Bebek icin;

– 2-3 takım bebek giysisi
– Su bazlı ıslak mendiller ve bebek bezi
– Bebek battaniyesi (hastane cıkışı icin)
– Bebek puseti
– Kordon kanı kiti (Kordon kanını saklatmayı duşunuyorsanız)

Anne icin;

– 5-6 takım gecelik veya pijama takımı, sabahlık, ic camaşırı
– Terlik, corap
– Şampuan, sac fırcası, toka, havlu, pet
– Kulak cubuğu, parfum, diş macunu ve diş fırcası
– Makyaj cantası
– Emzirme sutyeni, goğus kalkanı (meme uclarında oluşabilecek yaraları engellemeye yardımcı olur.)
– Goğus kremi
– Fotoğraf makinesi ve kamera (bataryaların kontrol edilmesi onerilir)
– Eve donerken giyilecek rahat kıyafet