Yapay zek her gecen gun evrilmeye devam ederken, gunumuzde bulunduğu durum icinde insan ve yapay zekÂyı birbirinden ayıran en onemli faktor halen aşılamadı: Duygular. İnsanlığı birbirine kenetleyen bu faktor, gunumuzde cok gelişmiş ceviri teknolojilerine rağmen halen ozellikle edebi cevirilerde bir insan cevirmen olması zorunluluğunu da oluşturuyor.
Peki, insansı robotlardan soz ettiğimiz şu gunlerde robotların duygu durumları neler? Aslında yok diyecek kadar az. Zira robotlar, sadece insanların sunduğu girdilere ve bu girdiler sonucunda tasarladığımız hazır komutlara gore hareket ediyor. Robot teknolojisinde on plana cıkan Japonya ’daysa bilim insanları, bunu bir adım oteye taşıyacak yeni bir calışmaya başladı.
Robotlar gulebilir mi? Basit seviyede evet, fakat bir insan kadar hayır: Kyoto Universitesi ’nden bilim insanları, ‘Erica ’ adlı bir Android robot oluşturdu. Bu robotun oluşturulmasındaki ana sebep ise bir robota, yani yapay zekÂya ‘gulmeyi oğretmek ’ idi. Robot, insanın ‘mizah ’ algısını anlamak ve duruma ve yerine gore farklı şekillerde gulmek icin eğitilmeye başladı.
Bilim insanları, Erica ’ya gulmeyi oğretmek icin ilk once robotun insan kahkahalarına empatik bir tepki vermesini sağlayacak ‘paylaşılan kahkaha ’ modelini geliştirdi. Bu modelde robotun uygun şekilde tepki verebilmesi icin uc soru belirlendi: Kullanıcı guldu mu? Erica gulecek mi? Gulecekse, hangi tur kahkaha ile gulecek?
Erica ’nın secimine bırakılan kahkahalar, mizahın olmadığı durumlarda sohbeti doldurma gorevi gorecek kibar bir kıkırdama ve komik durumlarda kullanılacak neşeli bir kahkaha olarak belirlendi. Modelin etkin bir şekilde kullanılabilmesi icin de robot, 80 universite oğrencisiyle birlikte diyalog kurdu. Bu diyaloglarda katılımcıların ortaya cıkardığı kahkahalar, ‘tekli, sosyal ve neşeli ’ olarak kategorilendirildi.

Bunun ardından Erica ’nın henuz ilk adımı atılan mizah anlayışı, bir insanla bazı konuşmalar icin oturtularak test edildi. Her biri farklı bir kahkahaya yol acan dort farklı kısa diyalog hazırlandı. Bununla birlikte ekip, karşılaştırma yapmak icin iki model daha oluşturdu. Bu modellerden birisi konuşma suresinde asla gulmediği, ikincisiyse bağlam ne olursa olsun kişi gulduğunde sosyal kahkaha attığı bir model idi.
Robotun kurduğu diyalog ve verdiği tepkiler, 130 ’dan fazla kişi tarafından empati, doğallık, insanilik ve anlayış başlıkları altında değerlendirildi. Erica ’nın ilk geliştirilen kahkaha modeli, diğer iki modelden cok daha iyi sonuclar elde etti. Fakat bilim insanlarına gore Erica, halen sosyal ve neşeli kahkahalarla sınırlı durumda ve doğal, insan benzeri konuşmalar yapmak icin pek cok turde eğitime ihtiyac duyuyor.
Oyle ki calışmanın başındaki isim olan Dr. Koji Inoue, robotların insani duygular gosterememesi hakkında “Bunun hic de kolay bir sorun olduğunu duşunmuyoruz ve en nihayetinde bir robotla bir arkadaşımızla yaptığımız gibi rahat bir sohbet yapabilmemiz 10 ila 20 yıldan fazla surebilir.” İfadelerini kullandı.
Araştırma, Frontiers in Robotics and AI dergisinde yayınlandı.