Plasenta, hamilelik surecinde rahim bolgesinde gelişen bir dokudur. Plasenta bu surecte anne karnındaki bebek icin oldukca sıkı calışır. Bebek icin oksijen ve besin sağlamak, kandaki istenmeyen maddeleri dışarı atmak plasentanın gorevleri arasında yer alır. Bebek icin hayati onem taşıyan bu doku, coğunlukla rahmin ustunde ya da yanlarında bulunur.
Peki plasental problemler neden ortaya cıkar? Plasenta uzerinde gercekleşen değişimler bircok faktorden kaynaklanıyor olabilir. Annenin yaşı, coğul hamilelik, ameliyat gecmişi, madde bağımlılığı, karın travması, yuksek kan basıncı ve kan pıhtılaşma bozukluğu bu faktorler arasında sıralanabilir. Plasentanın ic ya da dış etkenler sebebiyle hasar alması erken doğum, sezaryen ya da ağır kan kaybı gibi sonucların doğmasına da sebep olabilir.
Plasental problemleriniz olabilir mi? Bu semptomlara dikkat edin! Doğum oncesi ya da sonrası plasental problemlerin acığa cıkması anne ve bebek icin ciddi sonuclara yol acabilir. Bu sebeple hamilelikte vucut takibinin iyi yapılması gerekir. Karın ağrısı, rahmin cok sık kasılması, vajinal kanama ve ağır sırt ağrısı semptomları ile karşılaşıyorsanız doktorunuza başvurmanızı oneriyoruz.
Plasentada yaşanabilecek sorunların direkt olarak onune gecmek pek mumkun değildir. Fakat hamilelik suresince duzenli doktor kontrolune gitmek ve sigara gibi zararlı maddeleri vucudunuzdan uzak tutmak uygulayabileceğiniz hızlı cozumler arasında sıralanabilir.
‘Bebeğin Eşi ’ plasenta hakkında bu duyduklarınız sizleri cok şaşırtacak. Bebeklerin anne karnındaki yaşamını sağlayan plasenta dokusu, gorevleri ile bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Plasentanın gizem dolu yolculuğuna hazır mısınız?
Plasentanın oluşumu Spermin yumurtayı dolleyerek zafere ulaştığı bu hikayeyi hepimiz biliyoruz. Peki ya plasenta bunun neresinde? Sperm tarafından dollenen yumurta ikiye, dorde ve ardından sekize bolunerek buyumeye başlar.
Bu buyume evresinde ise besin ihtiyacı acığa cıkar. İhtiyac duyulan besinin kaynağı ise ‘anne ’dedir. Bir grup embriyo hucresi annenin sağladığı besinleri alabilmek icin plasentayı oluşturur.
Plasentanın yapısı: nasıl gozukur? Plasentanın nasıl gozuktuğunu hic merak ettiniz mi? İnsanlarda 22 cm uzunluğunda olan bu doku yaklaşık 2-2.5 cm kalınlığına sahiptir. 500 gram ağırlığındaki bu gecici organ, genellikle kırmızı ve mavi renklerdedir.
Fetus ile plasentayı birbirine bağlayan kordon ise yaklaşık 60 cm uzunluğundadır. Disk şeklinde gozuken insan plasentası ise diğer memelilerde farklılık gosterebiliyor.
Plasenta kan akışı sağlar mı? Plasenta gebelik hormonlarının salgılanması ile gorevlidir. Sadece hamilelik surecinde oluşan bu gecici organ anne ve bebek arasındaki iletişim aracıdır. Plasenta ile anne ve bebek arasında madde alışverişi sağlanır.
Madde alışverişi sırasında ise sanılanın aksine kan değişimi gercekleşmez. Aradaki hucre bariyeri sayesinde annenin ve bebeğin kanları karşılaşmaz ya da temas etmez. Bu mekanizma sayesinde annenin bağışıklık sistemi bebeği tanır ve kabul eder.
Anne ve bebeğin iletişimi: plasental geciş Plasenta dokusu, annenin hamileliğini fark etmesini beklemeden bebeği beslemeye başlar. Bu sebeple zararlı maddeler de anneden bebeğe aktarılabilir. Plasental gecişin başlaması ile besin, oksijen ve su aktarımı devreye girer.
Plasental gecişte aktarım iki taraflıdır. Bebek, vucudunda oluşan karbondioksit gibi zararlı maddeleri plasenta ve kordon yardımı ile anneye iletir. Yani kendi organları oluşana kadar plasentayı akciğer, karaciğer ve bobrek olarak kullanır.
Rahim icerisinde kısa bir yolculuk Plasentanın rahmin yanlarında ya da ustunde yer aldığını sizlerle paylaşmıştık. Peki ya yer değiştirebildiğini soylesek? Hamileliğin ilk evrelerinde plasenta dokusu, rahmin alt kısmına yani ağız kısmına yakın olarak konumlanabilir.
Hamileliğin ilerleyen surelerinde ise rahimde gercekleşen buyume ile ust kısımlara doğru hareket eder. Bu yer değişikliğinin yaşanması icin ise hamileliğin 24. haftasını beklemek gerekir.
Plasental komplikasyonlar: plasenta previya ve plasenta akreata Plasenta previya, plasentanın rahmin altına yerleşerek rahim ağzını kapatması olarak tanımlanabilir. ‘ ’Onde gelen plasenta ’ ’ sorunu aşırı kanama riski sebebiyle anne ve bebeğin hayatını riske atabilir.
Plasenta akreata ise plasentanın rahim duvarına yapışmasıdır. Hicbir belirti gostermeyen bu problem ultrason yolu ile acığa cıkabilir. Onlenmesi mumkun değildir. Bu sebeple tanı konulduktan sonra doğum oncesi ve sonrası icin gerekli onlemlerin alınması gerekir.
Plasenta yaşlanması Plasenta kireclenmesi olarak da bilinen bu durum plasenta uzerinde bulunan beyaz alanların genişlemesidir. Hamilelik surecinde sigara gibi yabancı maddelerin kullanılması plasenta yaşlanmasına sebep olabilir.
Sigara kullanımı; doğum sonrası aşırı kanama, duşuk, erken doğum ve plasenta yırtılması gibi bircok soruna da yol acabilir.
Plasentanın tıpta kullanım alanları Plasentanın kullanım alanları tıp camiasında sayısız tartışmalara yol acmıştır. Gunumuzde ise ceşitli hastalıkların tedavisinde plasentanın kullanıldığı bilgisi paylaşılmıştır.
Yanıkların tedavisinde, bazı goz hastalıklarında ve vajinası gelişmemiş kadınlarda vajina oluşturmak icin plasental zarlar kullanılmıştır. Fakat bu kullanımların sınırlı sayıda olduğunu belirtmeden gecmeyelim.
Plasentanın kulturlerdeki yeri Plasenta, hamilelik ile ortaya cıkar ve doğum ile vucuttaki omrunu sonlandırır. Hamileliğin kutsallığına inanan eski toplumlar, plasentayı da mucizevi bir yapı olarak gormuştur. Bu sebeple plasentaya ozel bircok rituel doğmuştur. Batılı toplumlar plasentayı dini faktorlerle ilişkilendirerek yakmıştır.
Bazı toplumlarda ise plasenta, bebeğin kardeşi olarak kabul edilmiş ve evin yakınına gomulmuştur. Doğu kulturlerinde ise plasentanın onarıcı gucune inanılmıştır. Bu nedenle anne karnından cıkan plasentalar kurutularak tuketilmiştir.
Plasentafaji: plasenta tuketimi nedir? Memeli hayvanlarda sıkca gorulen doğum sonrası plasentanın yenmesi son donemlerde insanlar arasında da populer hale gelmiştir. Medyada sıkca karşımıza cıkan bu olay bazı kulturlerde uzun yıllardır varlığını surdurmektedir. Peki plasentanın yenmesi sanıldığı gibi olumlu etkiler doğuruyor mu?
Plasenta yemenin anne sağlığına herhangi bir olumlu katkı sağladığı gozlemlenmemiştir. Doğum sonrası iyileşmeyi hızlandırdığı duşunulen plasenta tuketiminin arkasında cok buyuk riskler barındırdığını da soylemeden gecmeyelim. Hicbir etkisinin olmamasının yanında plasenta tuketimi ile bircok tehlikeli bakteri ve virusun bulaşma ihtimali de oldukca yuksektir.
Tek yumurta ikizleri aynı plasentayı paylaşabilir.
Cift yumurta ikizlerinde iki farklı yumurtanın dollenmesi ile iki farklı plasenta gelişir. Fakat tek yumurta ikizlerinde bu durum oldukca ilginc bir hal alabilmektedir. Plasentanın dollenmiş yumurtanın bolunmesinden sonra oluşması tek yumurta ikizlerinin aynı plasentayı paylaşmasına yol acabilir.
Plasenta anne ve bebeği birbirine bağlayan bir yaşam cizgisidir. Bebeğin tum ihtiyaclarını karşılayan plasenta, aslında anne ve bebek arasındaki ilk iletişim aracıdır. Yapılan tum bilimsel araştırmalara rağmen plasenta dokusu hala sayısız gizem barındırmakta. Gecici bir organ plasenta, paraşutu andıran gorunumu ile hamilelik surecinde anneye eşlik eder. Her hamilelikte yeniden oluşur ve amacını gercekleştirdikten sonra vucudu terk eder. Anne ve bebek arasındaki ilk temas, sizce de cok ilginc, değil mi?