Station wagon otomobiller, tam bir aile aracıdır. Turkiye ’de cok tercih edilmezler. Hafif ticari araclar station wagonların yerini almıştır.
Wagon (SW) ifadesinin Turkce karşılığı “istasyon vagonu”, “istasyon kasası” şeklindedir. Tren istasyonlarında yuk ve yolcu taşımak icin kullanılan araclardan ortaya cıkan bir arac turudur. Aslında bir otomobil segmenti veya modelidir. Geniş ve uzun bagaj hacmi ile diğer otomobillerden ayrılan uzun araclardır. Catısı aracın arka ucuna kadar uzanır. Hatchbacklerin bagajı uzun, sedanların bagajı yuksek versiyonu da diyebiliriz. Genellikle 5 kapılı, yuk taşıma kapasitesi yuksek otomobil turudur. Arka koltukların arkasındaki geniş bagaj hacmi ile ozellikle kalabalık aileler icin ideal bir otomobildir. Bircok otomotiv firması, farklı model ve tasarımlarda station wagonlar uretiyor. Ancak ağırlığı ve yuksek yakıt tuketimi gibi faktorler sebebiyle pek tercih edilmeyen araclardır. Daha doğrusu station wagonların muşterileri ozeldir. Herkes station wagon kullanmak istemez; ancak bu modellerin tutkunları da başka arac kullanmaz. Amerika ’da cok tercih edilen bir otomobildir. Bu sebeple “Amerika otomobili” olarak bilinir. Turkiye ’de genellikle iş dunyasında rastlarız. Sanayilerde pratik bir yuk taşıma aracı olarak yaygındır. Bazı iş kollarının vazgecemediği bir tasarımdır. Kırsal kesimlerde daha sık tercih edilir. Turkler kısaca “steyşın” olarak adlandırır. Makalemizde station wagonların tarihini, diğer otomobillerden farklarını ve ozelliklerini bulabilirsiniz.
model ahşap govdeli Ford Jensen)
Tarihcesi “Station wagon” kavramı, Amerika ’da, tren istasyonları arasında yuk ve yolcu taşıyan araclardan ortaya cıkan bir ifadedir. İngiltere ’de ise “malikÂne, konut” anlamındaki “estate” kelimesine dayanıyor; malikÂneler arasında yolcu ve yuk taşımak icin kullanılan aracları tanımlayan bir kelimedir. Bu sebeple “estate wagon” olarak da biliniyor. İlk ornekleri tren istasyonları icin “taşıyıcı” veya “suburban (banliyo)” isimleri ile biliniyordu. 1930 ’lu yıllardan once uretilen bu tur araclarda ahşap karoserler kullanılıyordu. 1950 ’lerde ahşaplar terk edildi, celik govdeli SW ’ler yaygınlaştı. SW ’ler, kamyonet veya pikapların farklı bir versiyonu olarak ticari amaclarla uretilmeye başlandı. Sabit catılı ilk SW ’lerde arka koltuklarının olduğu bolumde cam bulunmuyordu. Bazı otomobil uzmanlarına gore, SW ’lerin tarihi 1923 yılında Star firmasının urettiği ilk station wagon ile başladı; 1996 yılında Buick Roadmaster Estate Wagon ile bitti.
model ahşap govdeli Pontiac Woodie)
Station wagonların tarihi sureci şoyledir;
1922 yılında Essex firması, ilk “kapalı sedan” otomobili tanıttı.
1923 yılında Star şirketi, ahşap govdeli ilk SW ’yi uretti.
1929 yılında Ford, SW tarzı otomobillerin en buyuk ureticisi haline geldi. Ford ’un SW ’lerinde karoserlerin bazı bolumlerinde ahşap malzemeler kullanıldı.
1930 ’lu yıllarda ahşap govdeli SW ’ler populerleşti. Normal otomobillerden daha pahalı olan bu modeller, prestij ve zenginlik simgesi halinde geldi.
1935 yılında General Motors, Chevrolet bir kamyona dayanan, celik govdeli, 8 kişilik bir suburban vagonu tanıttı.
1935 yılında Chevrolet, ticari bir kamyon şasesi uzerinde celik govdeli SW Chevy Suburban'ı tanıttı.
1946 yılında Willys-Overland şirketi, Jeep'e dayanan celik govdeli SW uretti.
1947 yılında Crosley şirketi, Avrupa'da otomobil tabanlı celik govdeli bir vagon tanıttı.
1950-1960 yılları arasında uretilen SW ’lerde ahşap govdeler terk edildi.
1950'lerden 1970'lere kadar SW ’ler, Amerika Birleşik Devletleri'nde en yuksek uretim seviyelerine ulaştı. 1973 yılında Amerika ’da yaklaşık 1,3 milyon adet SW uretildi. Bu rakam, en yuksek SW uretim rakamı olarak biliniyor.
1969 yılında Amerika ’da yayınlanan otomobil, bilim ve teknoloji dergisi Popular Mechanics ‘de SW ’lerle ilgili bir makalede şu ifadeler yer aldı: “Station wagon tarzı, sedan ile aynı dingil genişliğinde, aynı şanzıman ve motor secenekleri ile aynı konfor ve pratik secenekleri sunuyor.” Wagonların Ozellikleri ve Farkları SW ’lerde, ilk ortaya cıktıkları gunden beri cok buyuk değişiklikler yapıldı. Gunumuzde luks ve konforun sembolu otomobiller olarak karşımıza cıkıyor. Dinamik yol tutuşu, fazla yuk taşıma imkÂnı, esnekliği, geniş koltukları, buyuk bagaj hacmi gibi unsurlar SW tutkunlarını cezbeden onemli faktorlerdir. Guclu turbo motorlar, 4x2 veya 4x4 cekiş secenekleri, ergonomik tasarımı ve pratikliği ile meraklısının tercih ettiği otomobiller olan SW ’lerin ozelliklerine goz atalım:
Station wagonlar, “D” segmenti otomobillerdir.
Hatchback tasarımlı otomobillerden uzun, geniş bagajlı otomobillerdir.
Sedanlarla aynı uzunluktadırlar; ancak bagajları sedanlardan yuksektir.
Tavanı aracın arka ucuna kadar uzanır.
Genellikle 4x2 yani iki on tekerlekten cekişlidir. Bazı modeller, arka tekerleklerden cekişli veya 4x4 (dort tekerlekten cekişli) de olabiliyor.
Station wagonlar uzun olduğu icin daha ağırdır. Bu sebeple diğer otomobillere gore daha fazla yakıt tuketir.
Doğa gezileri, tatil, ceşitli sportif faaliyetler ve balık tutmak gibi hobi faaliyetleri, piknik ve sosyal aktiviteler icin oldukca idealdir.
Genellikle 5 kişiliktir. Bazı modellerde, bagajda acılır kapanır 2 kişilik koltuk bulunmaktadır. Beş kapılı otomobillerdir.
İc yapısı ve koltukları daha geniştir. Bagaj hacminin buyukluğu sedan ve hatchbacklere oranla daha fazla yuk taşımaya olanak sağlar. Bu sebeple kalabalık aileler icin idealdir.
SW ’ler uzun olduğu icin ozellikle virajlarda savrulma riski vardır. Ancak yol tutuşu, diğer otomobillere gore cok daha iyi duzeydedir.
SW ’ler 4-5 metre uzunluğunda, 1,5-2 metre genişliğinde olabilmektedir.
SW ’ler guclu motorlara ihtiyac duyar. Bazı modellerinde turbo motorlar bulunur. Genellikle 110-150 beygir gucundeki motorları bulunur. Dakikada 5000 devire kadar cıkabilen motorları, 200-300 Nm tork uretebilir. Motor ozellikleri marka ve modele gore değişiklik gosterir.
SW ’lerin arka suspansiyon sistemleri, bagaj buyukluğune oranla daha geliştirilmiştir.


(Turkiye'de en cok kullanılan station wagonlar; Tofaş Kartal ve Renault Toros 12 SW)
Bunları Biliyor musunuz?
Turkiye ’de en cok satılan, en fazla kullanılan ve ozellikle Anadolu ’da ilce ve koylerde hÂl sık rastlanan iki station wagon modeli vardır. Bunlar; “Tofaş Kartal” ve “Renault Toros 12 SW” marka araclardır. Bu araclar, ciftcilikten marangozluğa, hırdavatcılıktan demirciliğe kadar bircok iş kolunda kısa mesafelerde yuk taşımak icin tercih edilen otomobillerdir.
Kartal ve Toros SW modeller cok tercih edilmesine rağmen hafif ticari araclar bu araclar SW ’lerin yerini aldı. Turkiye ’de station wagonların cok tercih edilmemesinin sebebi de hafif ticari araclar olarak gosteriliyor. Hafif ticari aracların yayılması ile bu araclar “aile aracı” olarak station wagonların yerini almıştır.
Turklerin SW ’leri tercih etmemesinin nedeni olarak; arac tasarımı, Kartal ve Toros SW ’lerin iş aracı algısı, hafif ticari aracların cıkması, pahalı olması, vergi ve bakım masraflarının yuksek olması, ikinci elde satışının zor olması ve Crossover araclarla fiyatlarının yakın olması gosteriliyor.
Crossover model araclar, bir nevi station wagonlardır. Otomobillere gore daha yuksek olan Crossoverler, gunumuzde station wagonlar yerine tercih edilmeye başlanmıştır.
Yurtdışında yaşayan gurbetciler, tatil icin Turkiye ’ye gelirken genellikle station wagon otomobiller tercih eder. Bunun sebebi, daha fazla yuk ve yolcu taşımaktır.
Station wagonlar; pahalı olması, yuksek yakıt tuketimi, parca temini sorunları ve kolay satılamaması gibi sebeplerle tercih edilmiyor.
Bir istatistiğe gore, Turkiye ’de satılık ikinci el 270 bin otomobilden sadece yuzde 0,03 ’si station wagon otomobillerdir.
Son cıkan yeni tasarım SW modellerinin Turkiye ’deki pazarı hareketlendirdiği, daha fazla tercih edildikleri yonunde bazı goruşler var.
Amerika ve Avrupa ’da station wagonlara cok sık rastlanır.