Kozmetikler ve allerji
formda Hatırı sayılır miktarda para odeyerek bir nemlendirici aldınız... Urun size “hipoallerjenik” olarak sunulduğu ve “kaliteli” bir marka olduğu icin tereddut etmeden kullanmaya başladınız. 2-3 gun sonra yuzunuzde kızarıklık ve kaşıntı başladı ve gittikce artan bir dermatit (egzama) tablosu ortaya cıktı... Bu durum ozellikle hanımlar arasında oldukca sık rastlanan bir talihsizliktir. Kullanılan kozmetik madde allerji yapmıştır. Hem de “hipoallerjenik” (allerji yapma ihtimali zayıf) olduğu halde. Kullanılan urun hipoallerjenik değil ise, ciltte dermatit oluşturma riski şuphesiz daha da fazla olacaktır.
Kozmetikler nicin dermatit yapıyor?
Sağlık ve guzelleşmek icin kullanılan bu urunlerin cilde zarar vermeyecek şekilde uretilmesi gerekmez mi? Bu maddelerin denetimi yok mu? Ne yazık ki ulkemizde gıda maddelerinin uretimi bile kontrol ve denetim altına alınamamıştır ve kozmetikler icin boyle bir beklenti icinde olmak fazlaca “iyimserlik” olacaktır. ABD ‘de yapılan araştırmalarda kozmetik maddeler icinde 2983 adet kimyasal madde olduğunu ve bunların 884 tanesinin toksik ozellikte olduğu belirlenmiştir.
Kozmetiklerle allerji nasıl gelişir?
Bu konu tamamen kişinin cilt yapısı ve bağışıklık sistemi ile ilişkilidir. Bağışıklık sistemi organizmayı yabancı maddelerden korumak uzere programlanmıştır. Bunlar genellikle bakteriler, virusler ve tumorleşen hucrelerdir. Bağışıklık sistemi hergun hucrelerimizi adeta tek tek kontrol ederek vucudun “sağlık durumunu” idame ettirir. Maalesef bazı kişilerde kozmetikler ve sanitasyon maddeleri (or: sabun) icindeki partikuller zararlı madde olarak algılanır ve vucutta bunlara karşı “dermatit” ile sonuclanacak reaksiyon (tepkime) başlatılır.
Kozmetikler 2 farklı dermatite neden olur:
“Allerjik kontakt dermatit” ve “İrritan kontakt dermatit”. Birincisi adın da anlaşıldığı gibi doğrudan doğruya kozmetiklere allerji gelişmesiyle ortaya cıkar. Onceden herhangi bir allerjen maddenin teması ile duyarlanmış deriye aynı maddenin tekrar temas etmesi ile ortaya cıkan bağışıklık sistemi aracılıklı bir reaksiyondur. Kontakt dermatit tanısı konan hastaların yaklaşık % 25-30 kadarını allerjik kontakt dermatit oluşturmaktadır. Allerjene karşı gelişen duyarlılık haftalarca, yıllarca hatta coğu kez butun bir omur boyu devam edebilir. Allerji gelişmiş olan maddeye her temas edildiğinde, dermatit bulguları ortaya cıkar İrritan kontakt dermatit ise kozmetik ve sanitasyon urunleri icindeki “tahriş edici” maddelere bağlı olarak ortaya cıkar. Deriye dışardan temas eden bir takım tahriş edici maddelerin oluşturduğu immunolojik olmayan, yani bağışıklık sistemi tarafından başlatılmayan reaksiyonlardır. Tum kontakt dermatit olgularının ortalama %70’ini oluşturur. Maddelerin toksik etkisine bağlı olarak ortaya cıkar. Onceden duyarlılık kazanılmış olması gerekmez ve maddeyle ilk kez temas edilmesi sonrasında bile meydana gelebilir.
Kozmetik allerjilerine nasıl tanı konur?
Bu tur kontakt (temas) allerjilerinde uyglanan ozel bir tanı yontemi vardır. Yama testi (patch test) adı verilen ve vucutta temas allerjilerine neden olduğu bilinen temel maddeleri iceren bu test sırt bolgesine uygulanır ve kişinin allerjik olduğu maddeler belirlenir. Bu tespit cok onemlidir, cunku temas allerjilerinin “kalıcı” bir tedavisi yoktur. Tek tedavi yontemi allerji yapan maddelerden uzak kalınmasıdır. Birden fazla kozmetik urun kullanıyorum, acaba allerjimin sebebi hangisi? Bu durumda bir allerji uzmanına başvurmanız gerekir. Kullanmakta olduğunuz kozmetik maddeler yama testine benzer bir metodla değerlendirilerek hangisinin allerji nedeni olduğu tespit edilebilir.
Kozmetik allerjilerinden korunmak mumkun mu?
Oncelikle kaliteli ve markalı urunler tercih edilmelidir. Daha once kullanılmamış olan bir urun ilk kullanımda yuze ya da ellere değil, vucudun başka bir bolgesine (or: kolun ic kısmına) ve cok az miktarda 2-3 gun sureyle uygulanmalıdır. Sozkonusu urun uygulama bolgesinde herhangi bir reaksiyona neden olmuyor ise kullanılmaya başlanmalıdır. Bu konuda emin olunamıyor ise bir uzman doktordan yardım alınmalıdır.
Kozmetikler ve sanitasyon urunleri, modern dunyada gunluk hayatın vazgecilemez bir parcasıdır. Bazen istenmeyen etkilere neden olsalar da onları kullanmaya devam edeceğiz. Bu nedenle, her konuda olduğu gibi kozmetikler konusunda da “bilgili” birer tuketici olmak ve sağlığımızın icin en doğrusunu uygulamayı bilmek zorundayız.