Bebeklerin cildi ince, duyarlı ve daha az yağlıdır. Bu yuzden tahrişlere ve mikroplara karşı direnci azdır. Tam zamanlı doğan bebeklerde cildi kaplayan mumsu madde (vernix caseosa) onemli koruyucudur. Son yıllarda bircok yenidoğan unitelerinde bebek hemen yıkanmamakta, boylece mumsu maddenin koruyucu tabaka ozelliğinden yararlanılmaktadır.
Beklenen doğum suresi gecmiş bebeklerin cildi buruşuktur ve doğumu izleyen haftalar icinde pul pul dokulur. Bu fizyolojik, normal bir durumdur.
Doğumu izleyen ilk gunlerde tıbbı onemi olmayan, anneden bebeğe gecen hormonların etkisiyle ufak sivilceye benzeyen kırmızı dokuntu ozellikle bebeğin yuzunde belirir ve yanlızca cildin temizliğine dikkat edilerek kısa surede kaybolur. Ancak, yine ilk gunlerde bebeğin yuz ve vucudunda ufak, kırmızı zemin uzerinde sarı baş veren dokuntuler deri enfeksiyonu habercisidir.
Stafilokokus aureus denilen bir bakterinin yaptığı bu dokuntu, ayırıcı tanı amacıyla mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Bebeklerin sakallı ve bıyıklı kişiler ve ıslak openler tarafından sık opulmeleri ciltte tahrişe yol acar, cildin direncini duşurur ve uzerine kolaylıkla infeksiyon binmesine neden olur. Allerjiye yatkın, atopik bunyeli bebekler de tahrişten uzak tutulmalıdır. Bebek ekzemaları atopik bebeklerin en onemli sorunudur ve mutlaka uzman değerlendirmesi istemektedir.
Bebek cilt bakımında koruma onemlidir:
* Bebeğin giysilerini deterjan ile yıkamayın. Sabun tozlarını tercih edin. Bol suyla durulayıp mumkun oldukca guneşte kurutun ve mutlaka utuleyin.
* Sık sık altını değiştirerek cildin idrar ve dışkı ile uzun sure temasını onleyin. Yeni doğan doneminde bebeğin gece altını değiştirmeme, boylece uykusunu bolmeyip buna alıştırmamak gibi, bebeğin bakımına yardımcı olan yaşlıların genc annelere onerdikleri, tembellik kokan yaklaşımlar vardır.
6-8 saat gibi uzun sure idrar veya dışkı ile temas eden cilt ileri derecede kızarmakta, cildin yapısal ozelliğine gore bazı bebeklerde yer yer catlayarak kanamakta, uzerine binen bakteri ve mantarlarla her idrar değdiğinde bebek canı cok yanarak uzun sure ağlamaktadır. Bu tip pişiklerin tedavisi uzun sure almaktadır.
Bebeğin altı her 2-3 saatte bir değiştirilmeli, her seferinde ılık suyla yıkanarak kurulanmalı, kısa sure altı acık bırakılıp havalandırılmalı, iyice kuruduğu goruldukten sonra bebek yağı ince bir tabaka şeklinde surulup kapatılmalıdır.
* Surtunme tahrişi genellikle koltuk altları, kasıklar gibi boğumlu bolgelerde bez, dar giysi, havlarını doken giysiler ve terle artmaktadır. Bebekleri giydirirken, kendi giysi katımıza bir kat daha ekleyerek giydirmeliyiz. Kendimizden bir kat eksiltiyorsak, bebeğimizden de bir kat cıkarmayı unutmamalıyız. Kabaca biz evde atlet tipi giysilerle gezerken, bebeği battaniyeye sarmamalıyız.
* Sıcak ve kuru ortamlar ve ruzgar ciltte gerilmeye ve buna bağlı tahrişe yol acar. Anne sutu almayan, ek gıdalara gecmiş cocuklarda gunluk su gereksiniminin karşılanması, cildin doğal nemini korumakta onemlidir.
* Bebeklerin cildinde, cildi guneşe karşı koruyan ''melanin'' adlı doğal koruyucu yapılar henuz oluşmaz. Bu nedenle 1 yaşın altındaki bebeği doğrudan guneş ışığından korumalıyız. Korumada aşırıya kacmak, bebeğin guneşin yararlı ve bebekler icin gerekli D vitamini metabolizması uzerindeki etkisinden faydalanmasını onler ve bu da bebeği raşitizm denilen klinik tabloya kadar goturur.
Bu nedenle el, ayaklar ve yanaklar guneş gorecek şekilde, yuksek koruma faktorlu guneş bakım urunleri surerek, kumsalda şemsiye altında, denizden ve kumdan yansıyan ışınlarla guneşin yaralı ışınlarından bebeği faydalandırmalıyız.
Bebeğin guneşle buluşmasında dikat edilmesi gereken onemli diğer nokta ise pencere camlarının yaralı guneş ışınlarını kırması ve D vitamini yapılması icin gerekli dalga boyundaki guneş ışınının camdan gecememesidir. Pencere camı bu durumda buyutec ozelliği gosterip bebeğin cildinde hafif yanığa neden olablir. Bu nedenle guneşlenme acık havada yapılmalıdır.
Uzm. Dr. Faik Kuseyri