Ucmayı başaran ilk araclar ucaklar değil. Bugun bunu hepimiz biliyoruz. Bir cismin havaya yukselebilmesi icin havadan daha hafif olması gerektiği ve sıcak havanın da soğuk havadan daha hafif olduğu duşuncesinden yola cıkarak balonu bulanlar, Fransız Etienne ve Joseph Montogolfier Kardeşler oldu. Montgolfier Kardeşler, ipek bir balonu sıcak havayla doldurdular, sonra bunu serbest bıraktıklarında balonun yukseldiğini gorduler. Bununla ilgili bircok deneyler yaptılar. 5 Haziran 1783 ’te de ilk sıcak hava balonunu ucurmayı başardılar. Bu balon, insanın ucurduğu ilk aractı ve 2,5 km yol almıştı.

Balonların yonlendirilmesi kolay değil. Bu nedenle havacılık tarihinde yerlerini zaman icinde ucaklara bıraktılar. Bugun de balonla ucmanın gucluklerinden biri, balona yon vermek. Ayrıca, bir sıcak hava balonu ruzgarın hızına bağlı olarak ucar. Bununla birlikte ucmanın en basit yontemlerinden biridir.


Sıcak hava balonlarının calışması cok basit bir ilkeye dayanıyor: Sıcak hava ısınınca yukselir. Gunumuzde ki balonlar bu basit ilkeye gore tasarlanıyor. Balon ana govdesini oluşturan ve yanmaz kumaşlardan yapılan kısmın ici sıcak havayla dolduruluyor. Balonun ana govdesinin altında, yolcuların ve havayı ısıtmaya yarayan yakıtın yer aldığı bir sepet bulunuyor. Govdenin tepesinde yer alan ve paraşut valfı olarak adlandırılan bir delikle, balonun icindeki hava kontrol edilebiliyor. Yolcu sepetinin uzerinde bulunan havayı ısıtan mekanizmanın ateşleyici bolumu ve deliği acıp kapatmaya yarayan ipler yardımıyla, balonun alcalıp yukselmesi sağlanıyor. Balonun yukselmesi istendiğinde, ateşleyiciyi calıştıran ip cekiliyor ve ateş balonun govdesindeki havayı ısıtarak yukselmesine neden oluyor. Eğer balonun alcalması istenirse, tepedeki deliği kontrol eden ip yardımıyla delik acılıyor ve sıcak havanın balonun tepesinden ucup gitmesine izin veriliyor. Govdesindeki hava soğuyunca balon yeniden alcalmaya başlıyor. Balon yalnızca aşağı ve yukarı doğru hareket edebiliyorsa bir balon nasıl ilerliyor diye sorabilirsiniz. Bu sorunun yanıtı ruzgarda gizli. Balona yon veren şey, ruzgar. Atmosferin farklı yuksekliklerinde ruzgarlar farklı yonlere eserler. Balonu yonlendiren kişi alcalarak ya da yukselerek gitmek istediği yone doğru esen bir ruzgar yakalamaya calışır. Cok usta balon pilotları bile sıcak hava balonlarını tam anlamıyla kontrol edemez. Kimi zaman ruzgarlar istenmeyen yonden esebilir. Bu nedenle genelde ekipten birinin balonu yerden bir otomobille izlemesi ve nereye indiğini kontrol etmesi daha guvenli olur. Bunun yanında ucuştan once hava durumunun kontrol edilerek ve ruzgarların yonlerinin saptanması ve esiş hızlarının olculmesi de gerekir.

Sıcak hava balonları gecmişte keşif, gozetleme ve askeri gorevlere hizmet etmişt. Gunumuzdeyse daha cok turistik amaclarla kullanılıyor. Havada huzurlu ve sakin bir ucuş yapmak icin, cevre guzelliklerinin tadına varmak isteyenler icin, balonlar cok uygun. Ulkemizde Antalya ya da Kapadokya gibi turistik bolgelerde balon gezileri sıkca yapılıyor.