Turkiye'nin en onemli teknoloji projelerinden Milli Muharip Ucak (MMU) icin ulkedeki tum kabiliyetler bir araya getirilerek, kapsamlı bir calışma yapılıyor.

Turk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Muduru Temel Kotil, 3'uncu Verimlilik ve Teknoloji Fuarı'nda AA muhabirine yaptığı acıklamada, MMU Projesi'nin ilerlediğini, 18 Mart 2023'te aviyoniklerin, kontrol ve hidrolik sistemlerin yer aldığı prototipin ilk kez motor calıştıracağını ve yer testlerine başlanacağını soyledi.

Proje icin "cok sıkı" bir takvim yaptıklarını ve bunu takip ettiklerini dile getiren Kotil, proje kapsamında hem kendilerinin oğrendiği hem oğrettikleri bir surec yuruttuklerini belirtti.

Kotil, projede gorev alan muhendis sayısının 1000'e ulaştığı bilgisini vererek, şirketteki toplam muhendis sayısının ise 4 bini gectiğini kaydetti.

MMU icin hazırlanan hangarın bu yıl biteceğini ifade eden Kotil, şoyle konuştu:

"Gizli proje olduğu icin ozel bir hangar. Muhendislik binasıyla ic ice olacak. Dışarıdan izole, kendi iletişim altyapısı, yuksek hesaplamalı bilgisayarları bulunan bir yapı olacak. Ruzgar tunelimiz 2022 sonunda devreye girecek. Bizim icin, Turkiye icin, ulkenin bekası icin en onemli proje 5'inci nesil savaş ucağı. Bu nedenle titizlikle calışıyoruz. İş yoğunluğumuz bizi 'olduruyor' ama iş yoğunluğundan dolayı urettiğimiz sinerji butun problemleri rahatlatıyor."

Projeler birbirini destekliyor​Hurjet'in de 2022 sonunda ucacağına dikkati ceken Kotil, bu ucağın yer testlerinin yapılacağı sistemin MMU testlerini kolaylaştıracağını, Gokbey helikopterinin tam olcekli yorulma test altyapısının da once Hurjet, sonrasında MMU icin kullanılacağını bildirdi. Temel Kotil, "Butun projelerimiz birbirine destek veriyor. Aksungur'da elde edilen ucuş kontrol sistemi, F-16'da oğrendiğimiz ucuşla ilgili tecrubelerimiz MMU'da kullanılacak. Her bir proje zorluk getirse bile birbirine destek olduğu icin kolaylık da sağlıyor." değerlendirmesinde bulundu.

MMU'nun parcalarının uretiminin 2022 sonuna kadar tamamlanacağını belirten Kotil, şunları soyledi:

"2022'de ucağı gosteririz. Şu anda parca uretimi başladı. MMU'nun en onemli parcası motorları tutan 5 metreye 3 metre titanyumdan parcalar. İmalatı en zor parca bu. İmalat konusunda biz cok iyiyiz. F-35'in orta govdesini yapıyoruz, imalat acısından bundan kolay bir proje değil. İmalatta sıkıntı yaşamayacağımızı duşunuyoruz. Buna rağmen ekstra tedbirlerle gidiyoruz. Motor calıştırmadaki 18 Mart 2023 hedefini tutturmak bizim icin cok değerli."

20 bin parca icin gorev dağılımı​Temel Kotil, MMU'nun 20 bin parcadan oluştuğuna işaret ederek, başlangıcta hazır motor kullanılacağını daha sonra TRMotor tarafından geliştirilecek motorun ucağa entegre edileceğini aktardı.

İnişte ortaya cıkan kuvvetle 60 tona ulaşacak yuku taşıyacak iniş takımlarını geliştirip uretmek icin bir ortaklık oluşturduklarını ifade eden Kotil, "Altınay, TUSAŞ ve bir İtalyan şirketiyle kurdumuz ortaklığımız var. İtalyan şirket aynı zamanda Altınay ile birlikte Hurjet'in iniş takımlarını yapıyor. Turkiye burada iniş takımı yeteneği kazanmış oldu." dedi.

İklimlendirme sistemi icin Turk firmalarıyla ortak şirket kurulduğunu ve bu ihtiyacın yerli imkanlarla karşılanacağını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:

"Aviyonikleri, bilgisayar donanımlarıyla ilgili ASELSAN'ımız var, yazılımıyla ilgili HAVELSAN'ımız var, TUSAŞ'ın kendi yazılım ekibi var. Savaş ucaklarında kanatların, kontrol yuzeylerinin hareketlerini sağlayan aktuatorleri TUSAŞ, Altınay ve bir Ukrayna firmasının kurduğu ortaklık yapıyor. Kokpiti saran saydam kanopiyi yerli olarak uretmek icin calışıyoruz. Ucağın burnunda cok etkili bir radar var. Bu gorevi ASELSAN'a verdik, yapıyor. Ucak uzerinde sensorler, algılayıcılar var, ASELSAN'a, HAVELSAN'a verdik. Merkez bilgisayarları TUBİTAK BİLGEM yapıyor. Guc dağıtım sistemini Pavotek geliştiriyor. Bu ucakta Turkiye'deki butun kabiliyetleri devreye almış durumdayız. Savaş ucağı yapmak demek, katkı verebilecek tum unsurları devreye almak anlamına geliyor. Kim ne yapmak istiyorsa iş veriyoruz. TUSAŞ'ın buradaki ana rolu tasarım, geometriyi bitirmek. Dış geometri bitti, kontrol yuzeyleri bitti, şimdi yapısal iskeleti, şekillendirmeyi yapıyoruz. Bunu bizden başkası yapamaz. Bunun icine giydireceğimiz butun ekipmanları bize başkaları yapıyor. Bunların yerli ve milli olması gerekiyor. Savaş ucağı demek, yerli ve milli demek oluyor. A'dan Z'ye motor dahil her şey zamanı geldiğinde yerli ve milli olacak. Bu nedenle Turk firmalarını olabildiğince projeye dahil ediyoruz, kontrat veriyoruz. 'Yapabilecek kim varsa gelsin' diyoruz."

Temel Kotil, projedeki insan kaynağını da artırmayı surdureceklerini, MMU icin 3 bin muhendis istihdam etmeyi planladıklarını soyledi. Kotil, "Bu bir maraton, bu ucakla Turkiye savaş ucağı uretebilen ulkeler arasına giriyor. Genclerin bu heyecana ortak olmasını istiyoruz. Gelin, bizimle calışın, bir tarafından dokunun." diye konuştu.