Her şey birkac kucuk onemsiz sorunla başlar: Kısa bir sure icin bir uyarı ışığı yanar, belki farlar kısılır ve birkac titreyen gosterge. Belki de arabanızdan garip bir koku gelebilir ya da kaputun altından gelen bir ses duyuyorsunuz. Buyuk olasılıkla bircok olası alternator probleminden birini yaşıyorsunuz. Alternator arızaları yavaş yavaş başlayıp sonucunda aracınızı calıştırmaz hale getirecek kadar onemli bir sistem parcasıdır.

Aslında alternator, sadece birkac parcadan meydana gelmiş nispeten basit bir parcadır, fakat herhangi bir aracın calışmasında kritik bir rol oynar. Temel olarak alternator , motorun krank milinin mekanik enerjisini enduksiyon yoluyla elektrik enerjisine donuşturur. Alternatorun icindeki teller manyetik bir alan oluşturur; bu da elektrik akımını indukler. Bu akım, arabanızın elektrikle calışan tum aksesuarlarına guc sağlamak icin kullanılır. Arabanızın farlarından cam acma mekanizmasına kadar her şey olabilir. Alternatorun en onemli gorevlerinden birisi, akuyu tam olarak şarj eder ve akunun arabayı calıştırması icin gereken gucu sağlar. (Elektrikli otomobillerin alternatorlere ihtiyacı yoktur cunku hareket enejisini sağlayan elektrikli motor ve aracın normal operasyonları icin bol miktarda enerji sağlayan aku kombinasyonları vardır. Akuye ihtiyacının dışında ekstra bir guc vermek icin genellikle rejeneratif fren sistemlerini kullanır.)

Alternator, elektrik gereksinimi duyan diğer arac sistemlerine bağlandığından, herhangi bir mekanik problemin işleyişi uzerinde etkisi olabilir. Bu yaptığımız listedeki 9 belirti, alternatorun arabada neden olduğu sorunları teşhis etmeyi biraz daha kolay hale getirecektir.

Alternatorun arabanızda neden olabileceği problemlerini oğrenmek icin yazımızı okumaya devam edin.



Uyarı ışığı​2010 sonrası bircok aracın gosterge panelinde alternator arızasını gosteren bir uyarı ışığı vardır. Bu sembol evrensel olarak tum araclarda hemen hemen aynı şekildedir, bu şekil kırmızı akuye benzer bir semboldur. Bu kırmızı aku ışığı yandığında coğumuz aku ile alakalı bir problem olduğunu duşunuruz ki bu daha sonra duşunmemiz gereken bir belirtidir, ancak ışığın devamlı yanmasının nedeni bu değildir. Bu ışık, alternatorun voltaj cıkışını takip eden arac beynine bağlıdır. Alternatorden yeterli voltaj cıkışı olmaz ya da fazla voltaj cıkışı olur ise arac beyni bunu hesaplar ve arıza ışığını yakar. Bu belirlenmiş bir limit icerisinde gercekleştiği takdirde arıza ışığı yanmaz. Alternator problemi ilk aşamasını yaşadığında bu ışığın titreyerek yandığını gorursunuz ve bu sadece 1 – 2 saniye surer ve daha sonra soner. Bunun dışında arac aksesuarları calıştırıldığında yanabilir.

Diyelim ki gece yolculuk yapıyorsunuz aracınızın farları ve diğer tum mekanizmalar duzgun calışıyor. Tam bu sırada yağmur yağmaya başlıyor ve sileceklerinizi calıştırdığınızda uyarı ışığı yanar. Silecekleri calıştırmayı durdurduğunuzda uyarı ışığı tekrar soner. Bu başta buyuk bir sorun gibi gozukmese de arıza ışığı tam tasarlandığı gibi calışarak işini yapar, bu bir uyarıdır.

Coğu alternator, 13 ile 14.5 volt arasında bir cıkışa sahiptir ve bunu sabit bir seviyede tutmaya calışırlar. Aracınızın farları, silecekleri, radyonuz, ısıtmalı koltuklar, elektrikli camlarınız, arka buz cozucusu, cakmaklığa bağlı şarj aleti ve daha fazlası calışmaya başladıkca alternator gerekli voltajı korumak icin daha fazla calışması gerekir. Aracınızın alternatoru tam verimlilik ile calışmıyorsa veya kapasitesinin uzerinde karşılayamayacağı enerji talepleri olursa, 13 – 14.5 arası olması gereken voltaj aralığının altına duşerek veya ustune cıkarak arıza ışığı yanmasına sebep olur



Loş ışıklar​Şarj dinamosu aracınızın elektrik ihtiyacını karşıladığından, potansiyelini kaybetmeye başladığında, otomobilin bu uretilen elektriğe ihtiyac duyduğu aksesuarlarında değişimler gozlenir. Aracınızda bulunan farlar ic aydınlatma lambaları v.b ışık sacan aksesuarların eski parlak performansında yanmadığını gorursunuz. Loş diyebileceğimiz ayarda gorevlerini yerine getirirler.

Yeni araclarda arac beyni, alternator zayıflamaya başladığında elektriği nereye gondereceği ve nereden kesintiye uğratacağı hakkında onceden programlanmış ve belirlenmiş bir yol haritasını takip eder. Arac ureticisi firmalar bu programlamayı onem ve guvenlik onlemlerini esas alarak planlar. Diyelim alternatorun performansı duştu aracınızda ilk elektrik kesintisi konfor alanlarında olacaktır. Ornek vermek gerekirse koltuk ısıtma calışmayacaktır. Daha da ilerleyen voltaj kayıplarında farın calışması icin radyo calışmayacak. Bunun sebebi aracınızdaki elektrik tamamen biterse en son farınız yanmalı ve guvenli bir şekilde aracınızı kenara cekebilmelisiniz. Aracı guvenli şekilde durdurmaya ve kenara cekmeye yarayacak tum sistemler birincil onem taşır. Onun dışında ısıtmalı koltuk, otomatik camlar, cakmaklık, radyo v.b aksesuarlar vazgecilecekler grubundadır.



Titrek ışıklar​Onceki belirtiler de, loş dış ve ic ışıkların alternator arızalarının yaygın belirtileri olduğunu oğrendiniz. Işıklarınız loş değilse, bunun yerine titriyor olabilirler. Bu iki belirti genellikle beraber gorulur, ancak her zaman değil. Işıklarınız parlaksa ve daha sonra loş oluyorsa ve tekrar parlak oluyorsa kesinlikle elektrik sisteminizle alakalı bir sorun vardır ve alternatorun arızalanmış olması en olası sonuctur.

Alternator, ışıkları tam gucte tutmak icin yeterli elektrik gucu uretmez ve sonuc olarak tum ışıkları karartmak yerine, uygun aydınlatmaları loş yapar ya da titrek kesik yanmasını sağlar.

Sorununun elektrik sisteminde mi yoksa alternatorde mi olduğunu anlamak icin test etmek oldukca basittir. Aracta elektrik ile calışan başka bir aksesuarı kullanmak mesela on iki camı aynı anda acmak aracınızdaki ışıkları titretiyorsa alternator arızanızın olduğuna emin olabilirsiniz.

Belirtilerin tamamını okumaya devam ettikce anlayacaksınız ki, arızalı bir alternatorun standart bir suruş sırasında aracınızdan yapmasını istediğiniz bircok komuta ayak uyduramayacağını goreceksiniz.



Bitik aku​Bitmiş bir aku teknik olarak bir alternator problemi olmasa da, calışmayacak bir araba, elektrik sisteminde arıza olduğunu gosterecek kesin bir belirtidir. Kontağı cevirdiğinizde marş motoru donmekte zorlanıyor ya da hic donmuyorsa bu bitmiş bir akuye işarettir. Peki, aku neden bitti? Omrunu doldurduğu icin mi bitti yoksa alternator gorevini yerine getiremeyip akuyu şarj edemediği icin mi bitti?

Bir şarj dinamosu arızalanmaya başladığında veya tamamen bozulduğunda, otomobilin akusu, şarj dinamosundan surekli bir elektrik gucu aktarımı yerine enerji boşluklarını doldurmaya başlar. Bununla birlikte, arabanızda sıfır aku olsa bile kısa bir sure sonra bitecek ve sizi yarı yolda bırakacak. Araba akuleri surekli guc aktarımı icin tasarlanmamıştır. Aracın ilk calıştırmasında marş motorunu dondurmek icin ve bunun dışında arac kontağınız acıkken arac aksesuarları icin kısıtlı sure elektrik sağlamak icin vardır. Bu sebepten dolayı arızalı bir alternator, akunun bir arızası olmasa bile akuyu bitirerek ilginizi cekebilir.

Omru tukenmiş bir akuyle alternator tarafından şarj edilmemiş bir akunun teşhisi nispeten kolaydır. Arabanızı takviye kablolarıyla başka bir aractan takviye guc alarak calıştırın ve sonra kutup başlarını cıkarın. Sonra bekleyin alternator sistemi şarj etmiyorsa, arac yakında tekrar stop edecektir ve sorunu tespit etmiş olacaksınız. Ancak, arac calışmaya devam ederse probleminiz akudur ve omrunu tamamlamış yenisi ile değiştirilmesi gerekmektedir.



Bozuk veya gevşek bağlantılar​Alternator urettiği elektriği buyuk kablolar ve daha kucuk kablolar aracılığıyla sistemlere iletir. Kablolar veya kabloların ucunun bağlandığı noktalardaki herhangi bir sorun elektriğin gecmesini azaltabilir veya durdurabilir. Alternator arızalı, kopuk ya da gevşek bir kablodaki direncin ustesinden gelmek icin daha fazla enerji uretmeye calışacaktır, bu sorunun bir belirtisi normalden daha parlak yanan ışıklar olabilir. Bu belirtiye genellikle ısınmış kabloların kokusu da eşlik eder. Bir kablo icindeki yuksek direnc, kablo yatağı icerisinde normalden cok fazla ısıya sebep olur.

Diğer bir problem alternatorun urettiği elektriğin iletilememe problemidir. Alternatorler uc fazda alternatif akım (AC) elektriği uretir, ancak aracların aksesuarlarının calışması icin doğru akım (DC) gerekir. Doğrultucu akımı alternatif akımdan (AC) doğru akıma (DC) donuşturerek arac icin kullanılır duruma getirebilir. Bu onemli ozelliğe sahip bileşen duzgun calışmadığı surece, alternatorun urettiği elektrik kullanılamaz.

Eskimiş veya yıpranmış kayışlar​Bazı arıza belirtileri, bir uyarı ışığından gelen sinyalden daha az belirgindir. Ancak, bu alternator arızası belirtileri, bir surucuye olağandışı bir şey olduğunu gosterebilir. Alternator kayışınızın kontrolu aracınızın icinde oturarak yapabileceğiniz bir kontrol değildir, bunun icin aracınızın kaputunu acıp kayışın bulunduğu yeri bulmak ve gozle kontrol etmek gerekir. Aslında bu işlem biraz daha teknik konulara girerek sistemi tanımak ve sistemin ne durumda olduğunu kontrol edebilecek yeterliliğe sahip olmak icin guzel bir başlangıc noktası olabilir.

Alternator kayışını bulduğunuzda gozle yapacağınız kontroller kayışın uzerinde catlak, yırtılma ya da yıpranma var mı kontrol etmek. Bu kontrol ileride doğabilecek sıkıntıları onceden tespit ederek oluşabilecek ciddi problemlerin erkenden onune gecmeyi sağlayacaktır. Bunun dışında v kayışının gerginliğini elle kontrol etmek cok onemlidir. Cunku alternatorun elektrik uretebilmesi icin kayışın gerginliğinin iyi olması gerekir. Gergin olmayan bir kayış krank kasnağından gucu eksik alır ve alternatore aldığından daha duşuk bir guc iletir boylelikle alternator cok az miktarda elektrik uretir.



Garip Sesler​Arızalı bil alternatorun verdiği tum belirtileri anlamamışsanız kaput icerisinden gelecek ses arabada bir problem olduğunu size kesinlikle bildirecektir. Arabanızın icinde otururken motor bolgesinden gelen sesin kaynağını bilebilmek cok zordur. Araclarda oluşabilecek bircok arızanın belirtileri arasında ses ile uyarı olmazsa olmazlardan diyebiliriz. Cok uzman kişiler sesin şiddetinden ve tınısından nereden geldiğini anlayabilirler fakat bizim bunu anlamamız mumkun değildir. Alternatorde, krank mili kasnağı ve alternator kayışı ile birlikte oluşturdukları calışma grupları icerisindeki dengesizliklerden oturu ses yapma eğilimine girebilir. Bunun dışında alternatorun uzerinde bulunan kasnak eskimiş olduğu icinde ses yapabilir. Bu belirtileri gosteren bir alternatorun cok az omru kalmıştır ve her an her şey olabilir.



Garip Kokular​Koku, alternator arızalarının ucuncu duyusal işaretidir ve alternatorunuz bu aşamaya gelmek icin cok fazla calışmış ve ısınmış olduğu gerceğini ortaya cıkar.

Sistemdeki eksikleri kapatabilmek icin daha fazla calışan alternator kendi icinde daha fazla ısınır ve elektriği ilettiği kabloların icinden de daha fazla direnc gecmesine sebep olur. Bu durum sonucunda ortaya garip kokular cıkması kacınılmazdır. Bu kokular yanmış lastik kokusuna eş değerdir.

Arabanızdan gelen yanmış lastik kokusu potansiyel alternator sorununu gostermez. Sistemde bircok yerde elektrik kacaklarından oluşabilecek yanık kokuları olabileceği gibi motor yağı sızıntısından oluşan ya da frenlerden dolayı oluşan kokularda olabilir. Bu kokuların hepsi birbirinden farklıdır fakat siz bunu tahlil edebilecek koku tecrubesine sahip olmayabilirsiniz. Bu yuzden bir koku algıladığınızda aracınızı bir tamirhaneye gostermek en doğrusu olacaktır.

Yavaş Aksesuarlar​Aracınızda bulunan ve elektrik ile calışan arac aksesuarlarınızdaki yavaşlama alternator arızası belirtisidir. Cam acma anahtarına bastığınızda camınız yavaş acılıyor ya da kapanıyorsa. Sunroofu acmak ya da kapatmak istediğinizde yavaş hareket ediyorsa aracınızda bir problem var demektir. Modern araclarda elektriksel sistemler elektronik kartlarla arac beyni uzerinden kontrol altında tutulduğu icin problem bircok yerden cıkmış olabilir. Temas etmeyen kablolar, elektronik kartlardaki arızalar v.b coğaltabileceğimiz arızalar bu yavaşlıklara sebep olabilir. Fakat aracınızın hem cam acma hem sunroof mekanizmasında bunun dışında sileceklerde v.b diğer sistemlerde yavaşlama aynı anda olmuşsa bunun tek acıklaması alternator arızasıdır. Yavaşlama sadece bir aksesuarda olmuşsa alternator arızası demek doğru olmaz aksesuarın kendisinde bir arıza vardır.