Binance akıllı zincir nedir ve Ethereum'dan farkı nedir?
Cedefi ne demektir?

Oncelikle Binance akıllı zincirin nasıl ortaya cıktığına bir bakalım.

Nisan 2013 - En buyuk kripto para borsalarından biri olan Binance, kendi blok zincirini başlatmaya karar verdi. Bu zincir şuan bildiğimiz Binance smart chain. Binance zincirinin arkasındaki ana fikir, buyuk işlem hacmini destekleyebilen, yuksek hızlı bir blok zinciri oluşturmaktı. Bunu başarmak icin Binance zincirinin arkasındaki ekip, anında kesinliğe sahip teklif verme fikir birliği modelini secti ve birden fazla uygulamayı desteklemek yerine kendi birincil uygulamasına odaklanmaya karar verdi; buna da Binance dex diyoruz.

Defi ethereum'un daha cok gelişmesi ve Binance dex'in beklendiği kadar ilgi gormemesi ile birlikte, Binance cok hızlı bir şekilde, Binance zincirinde eksik olan ana ozelliğin akıllı sozleşmeler yurutme ve diğer ekiplerin kendi uygulamalarını dağıtmalarına izin verme yeteneği olduğunu fark etti. Bu noktada Binance ilginc bir sonuca vardı. Binance zincirine akıllı sozleşme yetenekleri eklemeye calışmak ve performansından odun vermek yerine, Binance zincirine paralel başka bir zincir başlatmaya karar verdiler ve işte burada Binance akıllı zincir devreye girdi.

Binance smart chain Eylul 2020'de piyasaya suruldu ve Binance zincirinin aksine, tamamen programlanabilirdi ve aktif olur olmaz akıllı sozleşmeleri destekledi. Sıfırdan tamamen yeni bir akıllı sozleşme platformu oluşturmak yıllarca calışma ve araştırma gerektirir. Bunu yapmak yerine Binance, kullanıcıların ve geliştiricilerin ethereum ve fork ethereum ’un goclient aşinalığı olan geth ’i guclendirmeye karar verdi.

Tabii ki, herhangi bir değişiklik yapmadan bu noktaya ulaşmak pek mantıklı değil. Bu nedenle Binance, ağın merkeziyetsizlik ve sansur direnci ozelliklerinden odun vererek yeni yontemi duşuk ucretler ve daha yuksek işlem hacmi icin optimize etmeye karar verdi. Bu, ethereum ’un proof-of-work fikir birliği modelini Stake Authority modelinin kanıtıyla değiştirerek ve blok suresi ve blok başına gaz limiti gibi diğer birkac parametreyi değiştirerek başarıldı.

Binance akıllı zincirinin detaylarına gecmeden once ağın bazı ozelliklerinin neden ilk etapta feda edilmesi gerektiğini duşunelim. Unlu olceklenebilirlik uclemesini hatırlayarak bunu daha iyi anlayabiliriz. Olceklenebilirlik uclemesi, Vitalik Buterin tarafından sunulan ve farklı blok zinciri mimarileri soz konusu olduğunda hangi takasların yapılması gerektiğini gorselleştirmeye yardımcı olan kullanışlı bir modeldir. Her Blok Zincirinin uc temel ozelliği vardır; guvenlik, olceklenebilirlik ve merkeziyetsizlik.

Dolayısıyla, bu ozelliklerden birini onemli olcude iyileştirmek icin diğerlerinin feda edilmesi gerekir. Parcalama, yani mini parcalar, bir blok zincirini birden cok kucuk zincire bolerek bu sorunu temel katmanda cozme girişimidir. Parcalama, ethereum tarafından secilen olceklendirme yaklaşımlarından biridir. Ne yazık ki parcalama tek başına uclemi tam olarak cozemez ve parcalanmış blok zincirleri bile merkeziyetsizlik ve guvenlikten odun vermeden saniyede yuz binlerce hatta milyonlarca işlemi işleyemez. Ethereum Topluluğunun, diğer ozelliklerden odun vermeden bir blok zincirinin olceklenebilirliğini onemli olcude artırabilen katman 2 cozumlerini kullanmaya karar vermesinin nedeni de budur. Bu durumda bir suru başka projenin ortaya cıkması buyuk bir surpriz olmamalı. Olceklenebilirlik uclemesine rağmen, diğer iki ozelliği feda ederek olcek buyutmeye karar verdiler. Buna en dikkat cekici orneklerden biri EOS oldu. Bu aynı zamanda Binance akıllı zincirinin benimsemeye karar verdiği yaklaşımın aynısıdır. Binance akıllı zinciri, proof of work veya proof of stake konsensus mekanizmasını kullanmak yerine, state authority kullanır.

Bu modelde tum işlemler, doğrulayıcılar adı verilen bir dizi duğum tarafından doğrulanır. Bir doğrulayıcı aktif veya pasif olabilir. Aktif doğrulayıcıların sayısı yirmi bir ile sınırlıdır ve yalnızca aktif doğrulayıcılar işlemleri doğrulamak icin uygundur. Aktif doğrulayıcılar, tum doğrulayıcıları tuttukları BNB token miktarına gore sıralayarak belirlenir. En yuksek BNB miktarına sahip ilk 21 doğrulayıcı aktif hale gelir ve blokları sırayla onaylar. Bu, gunde bir kez belirlenir ve tum doğrulayıcılar grubu, Binance zincirinde ayrı ayrı depolanır. BNB tokenlerini stake etmenin yanı sıra doğrulayıcılar, BNB sahiplerini, doğrulayıcı işlem ucretlerinden bir pay almak, icin BNB tokenlerini kendilerine devretmeye teşvik edebilir. Bu duğumde Binance zincirindeki tum işlem ucretleri, zincirin yerel belirteci olan BNB ile odenir. Bu aynı Ethereum blok zincirinin Ethereum'a ozgu olmasına benzer şekilde işler. Ethereum ve Bitcoin'in aksine Binance akıllı zincirinde blok subvansiyon odulu yoktur. Bu, doğrulayıcıların yalnızca BNB ile odenen işlem ucretlerini aldığı ve blok başına başka sabit odul olmadığı anlamına gelir.

Başka bir ozellik de blok suresi Ethereum'da yaklaşık 13 saniyeden Binance akıllı zincirinde yaklaşık 3 saniyeye duşuruldu. Bu, daha fazla veri depolamak pahasına daha yuksek işlem hacmi ve daha hızlı onay suresi sağlar. Ethereum uzerinde uygulandığında, birden fazla farklı coğrafi konumdan ağ boyunca gecerli blokları yaymak icin yeterli zaman olmayacağından orphan bloklarının sayısını da artıracaktır. Ancak, Binance akıllı zincir soz konusu olduğunda, bu bir sorun değil, cunku doğrulayıcılar sadece sırayla blokları onaylıyor. Blok gaz limiti ise başka bir makalede tartışmamız gereken bir diğer onemli parametredir.

Bu parametre temelde tek bir bloğa kac işlemin sığabileceğine karar verir. Ethereum madencileri bir fikir birliğine varmalı ve bunu hangi değere ayarlamak istediklerine karar vermelidir. Blok gaz limitini artırmak, blok suresini azaltmak gibi, blok zinciri tarafından uretilen veri miktarını arttırır ve bu da bireysel kullanıcıların kendi duğumlerini calıştırmasını zorlaştırır. Yine bu, Binance akıllı zincirinde bir sorun teşkil etmiyor, cunku 21 doğrulayıcı duğumleri, blok zincirinin durumu tuketici sınıfı donanımla idare edilebileceklerin otesine gectiğinde, kurumsal donanım uzerinde calıştırabiliyor.

Ben makalemi yazarken blok başına gaz limiti ethereumda 12 bucuk milyon gaz ve Binance akıllı zincirinde 30 milyon gaz oranındaydı. Hem blok suresini hem de blok başına gaz limitini bilerek, Binance akıllı zincirindeki veri miktarının, Ethereum blok zincirindeki durumdan on kat daha hızlı arttığını hızlıca hesaplayabiliriz. Şu anda ortalama blok boyutu 40 bin bayt olan Binance akıllı zinciri, gunde yaklaşık 1,15 GB buyuyor, bu da yılda 420 GB civarında buyumeye tekabul eder. Birkac yıl sonra bu, elbette, tuketicinin buyuk donanımının coğunu ortadan kaldırır.

Şimdi Binance zincir mimarisini biraz daha anladığımıza gore, bakalım Cedefi tam olarak nedir?

Bildiğimiz gibi Defi, merkezi olmayan finans anlamına gelir. Cefi, defi'nin tersidir; tahmin edebileceğimiz gibi, merkezi Finans anlamına geliyor.
Cedefi, Binance CEO ’su tarafından temelde merkezi ve merkeziyetsiz finans arasında karma bir cozumu tanımlayan bir terim olarak acıklandı.

Oyleyse, boyle bir cozumun faydaları nelerdir?


Cedefi, kullanıcıların yuksek işlem ucretleri odemeden defi kullanmak icin bir alan elde etmelerini sağlar. Duşuk ucretler, kullanıcıları merkezi olmayan borsalar, borc verme protokolleri, likidite toplayıcıları gibi birden cok farklı defi protokolu, yield farming ve diğer bircok ozellik ile ilgilenmeye teşvik eder. Ustelik bu cedefi, kullanıcıları metamask ve blockexplorers gibi yaygın defi araclarına aşina kılar. Ayrıca, yeni ekiplerin akıllı sozleşmelerini, Ethereum blok zincirinde odemek zorunda kalacaklarına kıyasla sadece maliyetin bir kısmına yerleştirmelerine olanak tanır. Bu şekilde projelerini kolayca test edebilir ve geri bildirim alabilirler. Bir ekosistem icinde gercek ekonomik teşviklerle test etmek genellikle sadece test ağında test etmekten cok daha iyi sonuc verir.

Binance akıllı zincir ve cedefi son zamanlarda cok fazla populerlik kazanmaya başladı. Bu, esas olarak, bazı kullanıcıları fiyatlandıran ethereum'daki yuksek işlem maliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Bildiğimiz gibi, Binance akıllı zincir bir ethereum catalıdır ve bu nedenle Ethereum'dakilerle tamamen aynı akıllı sozleşmelerin yurutulmesine izin veriyor. Bu, ağın esasen tum populer ethereum hizmetlerini ve uygulamalarını kullanarak veya catallayarak ekosistemini hızlı bir şekilde onyuklemesini sağlar. Kullanıcılar, Metamask'ta Ağlarını değiştirerek Binance akıllı zincir tabanlı dapp'lara bağlanabilirler. Hemen hemen etherscan.com'un bir kopyası olan, Bscscan.com'da işlemlerine bakabilirler. Bir uniswap catalı olan pancake swap ’ta ticaret yapabilirler.

Ethereum'a benzer şekilde Binance akıllı zinciri, BEP-20(ethereum ’un ERC-20 muadili) standartlarını kullanarak yeni tokenler oluşturmaya da olanak tanır. Ethereum tabanlı bazı projeler, minimum maliyetle Binance akıllı zincirine erişimi genişletmenin onemini hızla gordu ve likidite toplayıcı kısa sure once Binance akıllı zincirinde de başlatmaya karar verdi.

Binance akıllı zincirin cok kısa surede oldukca fazla ilgi cektiği, makul sayıda kullanıcıyı ve işlem hacmini cekebildiği acıkca goruluyor. Ethereum'u catallama ve kullanıcıların ve geliştiricilerin zaten aşina oldukları defi aracları ve protokolleri ile etkileşime girmesine izin verme kararı oldukca akıllıcaydı. Doğrusu zamanlama da son derece iyiydi. Ethereum'un popularitesi, hala devam etmekte olan coğu ethereum olceklendirme cozumu ve ortalığı yıkan boğa piyasası ile birleştiğinde, yuksek ucretlerle fiyatlandıran daha kucuk kullanıcıları hala defi'ye katılmak istiyorlarsa farklı secenekler bulmaya zorladı. Bunun da otesinde Binance, en iyi kripto para borsalarından biri olarak konumunu guclendirdi ve milyonlarca kullanıcısının BNB'yi ve diğer tokenleri doğrudan Binance akıllı zincirine kolayca cekmesini kolaylaştırdı.

Burada sorulması gereken asıl soru şudur: Kısa vadeli buyume maliyeti sadece Ethereum'da yuksek işlem ucretlerini gecici cozmek icin mi yoksa daha uzun vadeli bir kullanıcı edinimi migerekli ?

Bu noktada cevap vermek zor. Ancak iki ana nokta dikkat cekiyor: Ethereum ’un 2. katman olceklendirme cozumleri ve Eth to scaling yol haritası. Bunların her ikisi de, guvenlik ve merkeziyetsizlik gibi diğer ozelliklerden odun vermeden ethereum uzerindeki işlem ucretlerini onemli olcude azaltabilir. Matic (polygon) ve daha fazla kullanıcıyı ve işlem hacmini ceken dongu ile bunu şimdiden hissedebiliyoruz. Bu eğilim, diğer 2. Katman cozumlerinin daha fazla ilgi gormesi ve yenilerinin birkac hafta icinde tam anlamıyla piyasaya surulmesiyle artmaya devam etmelidir.

Kripto para birimi piyasasına giren milyonlarca yeni kullanıcının Defi ve Cedefi arasındaki farkların farkında olmaları ve kendi kararlarını verebileceklerine emin olmaları da son derece onemlidir.

Gunun sonunda kendimize şu soruyu sormalıyız. Tamamen merkezi olmayan bir blok zinciri kullanmanın ana amacı nedir? Defi ve Cedefi'nin nasıl ilerleyeceğini gormek kesinlikle ilginc olacak.

Siz Binanca akıllı zinciri hakkında ne duşunuyorsunuz?

Cedefi'nin bir geleceği var mı?