Başlıktan da anlaşılacağı uzere Bitcoin icin cıkan aslında Ponzi projelerden farklı olmadığı yonundeki soylemlere bir cevap niteliği taşımasını umduğum bir yazı ile uzun bir aradan sonra temel kripto paralara yonelik bir icerik hazırlama ihtiyacı hissettim. Ozellikle de cevremde zamanında Bitcoin ve diğer altcoin'lerden guzel paralar kazanmış, bu işte bilgisiz ve tecrubesiz tamamen sağdan soldan duyduğu bilgilerle işlem yapan insanların yine sağdan soldan duyduğu, Bitcoin ponzi soylemini acıklamak istiyorum.

Aslında duşunduğumde, biraz daha eskilere gitmenin konunun daha anlaşılır olmasını sağlayacağını duşunuyorum. Hani surekli sağdan soldan duyuyoruz. Şu proje ponzi, Ponzi sistemler vs. Peki bu Ponzi tam olarak ne? Ponzi adı nereden geliyor? Bunun icin gelin bir zamanda yolculuk yapalım ve bilinen ilk ponzi sistemine bir goz atalım.

İlk Ponzi Sistem

Bilinen ilk ponzi sistem, bu sistemlere adını veren Charles Ponzi tarafından tasarlanmıştır. 1900 lu yılların başında Amerikan ruyasının meşhur olduğu yıllarda Amerika'ya goc eden Charles Ponzi, burada cebinde beş kuruş olmadan ceşitli işlere girip cıktı. Daha sonrasında ise bir iş fikri dikkatini cekti. Posta Kuponları. o zamanların uluslararası hisse senedi gibi olan Posta Kuponları, ulkelerin yaptığı anlaşmalar gereği parasal karşılığı olan kuponlardı. Ancak bu kuponlarda onemli bir detay vardı; Bir ulkede 1 dolara karşılık gelen kuponlar başka bir ulkede 10 dolara bozdurulabiliyordu. Yani ulke icindeki arz talep dengesine bağlı bir sistemi mevcuttur. İşte bu noktada Charles Ponzi'nin aklına bir fikir geldi. Proje; Posta Kuponlarının ucuz olduğu yerlerden kuponları alarak pahalı olan yerlerde bozdurmak. Gunumuzde kripto para piyasasında "arbitraj" adıyla duyduğunun olayı gercekleştirmek.

Oncelikle tuttuğu dukkanın camına " 45 gunde %50, 90 gunde %100 faiz" yazan Charles Ponzi, ilk baştaki sınırlı sayıdaki katılımcısının 45 gunluk faizini zamanında odeyince, kapısında kuyruklar oluşmaya başladı. yaptığı iş dilden dile yayıldı. Sonunda da başka şubeler acmak durumunda kaldı. Ancak bir sorun vardı. Charles Ponzi aslında Posta Kuponu alıp satmıyordu. Erken gelenlerin faizini sonradan gelenlerle oduyordu. En başta guzel giden bu sistem elbette tıkanmaya mahkumdu ve zaman icerisinde oluşan şupheler ile birlikte hakkında acılan soruşturmayla Charles Ponzi tutuklandı. Bir cok kişinin parası odenemedi. Kısaca bu saadet zincirinin ilk kazığını yiyenler mertebesine erişme şerefine nail oldular.

Bitcoin Ponzi mi?

Bitcoin'i incelemek gerekirse, ozellikle en cok takınılan nokta fiziksel bir şeyin olmaması. Ancak Ponzi sistemlere bakıldığında gozle gorulur hicbir şey olmazken, burada ceşitli kural ve sistemi olan bir yazılımdan soz ediyoruz. İcerisinde ne işleminin yapıldığını anlık olarak gorulebildiği bir sistem, bir proje. Charles Ponzi'nin ilk Ponzi sisteminde de goreceğiniz uzere, Ponzi sistemlerde tamamen lafta bir iş mevcutken, gunumuz şartlarında her ne kadar fiziksel gibi gorunmese de gunumuzun fiziksellerinden biri olma ozelliğini taşıyor Bitcoin. Yoksa bakıldığında bankadaki paran fiziksel mi? Evet diyenlerin olacağını duşunuyorum. Ancak tum dunya uzerinde herkes parasının karşılığını almak istese buna ne mevcut basılmış banknotlar yeter ne de basılacaklar diyebilirim. Yani mevcut bankacılık sistemimiz de fiziksel bir yapıya dayanmazken, gunumuzun fizikseli statusu taşıyor.

Ponzi sistemler ile Bitcoin'i karşılaştırdığımızda bir başka sonuca daha varıyoruz Ponzi sistemler yenilikci değildir. İnsanların alıştığı ama ir turlu hayata geciremediği fikirlerin kurumsallaştırılmış halidir. Ciftlik Bank, Dana Bank buna en guzel orneklerdir diyebilirim. Surekli soylenir bu hayvancılıkta cok para var diye. Ama hayvancılık işi zordur. Hem kim işini bırakıp sabahın korunde tezek temizlemesi gereken bir işe girmeye can atacak. İşte bu fikirden yola cıkılarak, "biz sizin yerinize bu karlı işi yapıp size pay veririz" duşuncesini insanlara aşılamaya calışan sistemlerdir Ponzi sistemler. Bitcoin ise bircok ulke tarafından sevilmese de uzerinde kurulmuş olduğu blockchain teknolojisinin geleceğin teknolojisi olduğunu soylemekte ve Finanstan, gıdaya pek cok sektorun yavaş yavaş entegre olduğu bir teknoloji haline gelmektedir. Kısaca Bitcoin var olmayan bir sistemin temelinden doğmuştur diyebilirim. Zaten bu sebeple ozellikle eski nesil olarak tabir edilen kesim tarafından mantıksız bulunmaktadır. Yeni neslin ise cok kolaylıkla ilgisini cekmiştir.

Bitcoin Ponzi mi? sorusunu sorarken ozellikle Bitcoin icin dikkat ceken noktalardan biri de merkeziyetsizlik. Ponzi projeleri yoneten bir kesim soz konusuyken, Bitcoin icin bu durum tamamen arz talep dengesine bağlıdır.

Benzer tarafına gelecek olursak; Ponzi projeler size kısa zamanda cok ciddi karlar vadeder. Bitcoin icin bu durum her ne kadar arz talep dengesine bağlı olsa da sessiz bir vadediliş soz konusudur.

Ozetlemek gerekirse; Bitcoin icin Ponzi demenin mumkun olmadığı bir ortamda yaşamaktayız. Hem gunumuz fiziksellerinden yani dijital cağın bir gerceğinden doğmuştur hem de yenilikci bir teknolojiyi uzerinde barındırmaktadır. Bu sebeple her ne kadar Bitcoin'de bir duşuşun başlamasıyla birlikte Bitcoin'in bir ponzi olduğu yonunde cok sayıda soylem ortaya cıkmış olsada, yapı itibariyle Bitcoin bir Ponzi sistem değildir.