Kanun koyucu, etkili bir irade beyanını, hazır olanlar ve hazır olmayanlar arasında yapılmasına gore farklı hukumlere tabi tutmuştur. BK telefon, bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araclarla doğrudan iletişim sırasında yapılan oneriyi, hazır olanlar arasında yapılmış bir oneri olarak saymaktadır. Bu hukumde dikkat edilmesi gereken husus, doğrudan iletişimdir. Yoksa bilgisayar marifetiyle yapılmakla birlikte e-posta yazışmaları hazır olanlar arasında bir irade acıklaması olarak kabul edilemez. Bir goruşe gore burada hazır olanlar ve olmayanlar arasındaki irade beyanı ayrımı, yapılan irade beyanının canlandırılıp canlandırılmamasına bağlıdır. Bir irade beyanının canlanması, irade beyanının tespit edilmesini ifade eder. İnternet uzerinden gonderilen irade acıklamaları tespit edilmiyorsa yani sonradan herhangi bir usulle tekrar okunabilecek hÂle veya yazılı forma getirilmiyorsa bu takdirde İnternet uzerinden hazır olanlar arasında irade acıklamaları soz konusudur. BK m. 4/2 ’nin olcusu son derece acıktır, eğer iletişim doğrudan sağlanıyor ise bu hÂlde hazır olanlar arasında irade beyanı vardır.
MSN, IRC (Internet Relay Chat), Gmail ya da Facebook sohbet odalarında arada herhangi bir kaydedici sistem olmaksızın irade beyanları internet altyapısı ya da telefon hattı sayesinde ekranda zaman farkı olmadan gorulebilmektedir. Bu hÂlde hazır olanlar arasında bir irade acıklaması vardır. Buna karşılık gonderici, alıcının e-posta kutusuna bir haber bıraktığında bu telesekretere benzer bir durum arz eder. Burada alıcı, gonderenin irade beyanını e-posta kutusunu actığında gorecek ve oğrenecektir. Doğrudan bağlantının olduğu hÂller hazır olanlar, diğer durumlar ise hazır olmayanlar arasındaki hukuki ilişkiye benzerlik gostermektedir.
Hazır olmayanlar arasında gonderilen irade acıklamalarının etki anının o beyanın alıcı tarafından oğrenildiği veya normal hayatın akışı icinde oğrenildiğinin kabul edildiği andır. E-postaya gonderilen irade acıklamasının oğrenildiği anın tespiti, gonderilen kimsenin (ticaret erbabı) olup olmamasına gore bir ayrım yapılarak incelenmelidir. Bir iş adamı, uzerinden ticari bağlantılar yaptığı e-postasını surekli ve duzenli olarak kontrol etmekte ve hatta kendisine yapılan yazışmaları beklemektedir. Oysa e-postasını tamamen şahsi amac ile kullanan bir kimse e-posta kutusunu duzenli olarak kontrol etmeyebilir. Bir iş adamına e-posta yoluyla mesai saatleri dışında gonderilen irade acıklamaları, gondermeyi takip eden ilk mesai gununde ulaşmış kabul edilmelidir.
E-posta yoluyla gonderilen haberin (mailin/postanın) kodlanmamış veya kodlansa bile bunu cozecek bir şifrenin alıcıda bulunması gerekir. Oneriyi yapanın postasını ozen icinde gondermesi de gerekir. Orneğin e-posta sunucuları tarafından spam mail olarak kabul edilebilecek ve bu cercevede filtrelenecek olan mailler, alıcıya ulaşamaz. Hazır olanlar arasında irade beyanı bu beyanın alıcı tarafından oğrenildiği andır. Fakat elektronik irade acıklamalarında tartışmalı olan husus, alıcının irade beyanını akustik veya optik olarak doğru oğrenip oğrenmediğidir. Burada hukuki problemlerden başka bir de teknik problemler de karşımıza cıkmaktadır. Online bağlantılarda dahi irade beyanını kendi bilgisayarına yazan kimse, bunu onaylayan tuşa (Enter veya Return tuşu) yanlış veya gec basması hÂlinde irade beyanının karşı tarafa ulaşmasında zaman bakımından bir farklılık ortaya cıkabilecektir. Kabulun makul bir sure icinde onerene ulaşması gerekir. Ancak kabul konusunda BK m. 5/3 ’de daha farklı bir duzenlemenin getirildiği soylenebilir. Zira oneriye olumlu bir cevap verilmediği surece kabul anlamına gelmez. Kabul beyanının ulaşması icin bir zaman sınırlamasına ihtiyac bulunur. İşte BK m. 5/3, kabul beyanının gec ulaşması hÂlinde onerene bir imkÂn vermiş ve kabul beyanı ile bağlı olmak istemediği takdirde durumun kabul edene derhal bildirilmesi gerektiğini hukme bağlamıştır. Elektronik ortamda yapılmış bir oneri ya da kabul geri alınabilir. Geri alma acıklaması, diğer tarafa oneri ya da kabulden once veya aynı anda ulaşmış ya da daha sonra ulaşmakla birlikte diğer tarafca oneriden ya da kabulden once oğrenilmiş olursa geri alma gercekleşmiş sayılır. Oneri ya da kabul anlık iletişim araclarında (chat, msn gibi) yapıldığında bile hemen geri alma beyanı yapılırsa ya da ilk elektronik posta okunmadan once geri almaya ilişkin irade beyanı da ulaşırsa geri alma gercekleşmiş sayılmalıdır.
E-Sozleşme Hazır Olanlar Arasında İrade Acıklamaları
Bilişim Hukuku0 Mesaj
●4 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Webmaster Kütüphanesi
- Webmaster Genel Konular - Sorunlar
- Bilişim Hukuku
- E-Sozleşme Hazır Olanlar Arasında İrade Acıklamaları
-
01-09-2022, 19:49:33