Bir başka husus; yine miras yoluyla intikali mumkun olan borclar, haklar, alacaklar noktasından meseleye yaklaştığımızı goruyorsunuz. 513. maddesi vekÂlete ilişkin bir hukum Borclar Kanunumuzun. Kenar başlık yine olum, ehliyetin kaybedilmesi ve iflas kenar başlığını taşıyor.

513. madde diyor ki 1. fıkrasında: “ Sozleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkca, sozleşme vekÂlet sozleşmesi yani vekilin veya vekÂlet verenin olumu ile kendiliğinden sona ermiş olur.” Yine sadece ve sadece bizi şu an itibariyle ilgilendiren kısmını okudum maddenin, fıkranın. Sozleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkca, sozleşme vekilin veya vekÂlet verenin olumu ile kendiliğinden sona ermiş olur. Dolayısıyla vekÂlet sozleşmesinde de, orneğin; vekilin olumu halinde kural olarak vekÂlet sozleşmesi sona eriyor. Vekilin iş gorme borcu onun mirascılarına gecmiyor.

Zaten meseleyi şoyle şekillendirecek olursanız, siz bir vekÂlet sozleşmesi yaptınız. Bu vekÂlet sozleşmesinde o bir iş gorme borcu ustlendi ve siz vekÂlet sozleşmesi yaptığınızda vekilin kişisel ozelliklerinin sizin icin onem arz edeceği aşikar. Orneğin; bir avukatla sozleşme yaptınız, sizi bir davada temsil etmesi icin. Orneğin; bir hekimle sozleşme yaptınız, sizi tedavi etmesi icin. Orneğin; bir oğretmenle sozleşme yaptınız, size bir yabancı dil oğretmesi icin. Butun bu sozleşmelerden doğan borclar birer iş gorme borcudur ve butun bu orneklerde bu kişilerin kişisel nitelikleri sizin icin onemlidir. Avukat orneğine beraberce bakalım ve orneği şoyle şekillendirelim. Bir avukatla bir sozleşme yaptınız. Sizin icin onem arz eden bir davada sizi temsil etmesi bakımından. Sonra avukat vefat etti. Geriye sağ kalan eşi kaldı, hukukcu değil. Geriye sağ kalan cocuğu kaldı 3 yaşında. Bunların, bu vekÂlet akdinden doğan borcu yerine getirmelerini ister misiniz? Elbette istemezsiniz. Akıl dışı bir şey soylediğimiz aşikar. Dolayısıyla kanun koyucu da “VekÂlet akdi de kural olarak vekilin veya muvekkilin olumuyle beraber sona erer.” diyor.

Ancak altını hemen cizelim. Roma Hukukundan gelen terimleriyle olumden sonraya etkili vekÂlet terimimiz var. Mandatum post mortem terimimiz var. Mandatum post mortem olumden sonraya etkili vekÂlet anlamına geliyor. Şoyle somut ornek verebiliriz. Taraflar arasındaki vekÂlet sozleşmesinde, vekÂlet veren verdiği vekÂletin, onun olumunden sonra da devam edeceğini, bir diğer soyleyişle; vekÂlet sozleşmesinin onun olumunden sonra da devam edeceğini ongormuş olabilir. Bu tarz bir durumda vekÂlet sozleşmesi elbette muvekkilin olumuyle beraber sona ermeyecektir.

Demek ki; miras yoluyla intikali mumkun olan borcları konuştuğumuzda prensip itibariyle mirasbırakanın sağlığında, mamelekinin pasifinde yer alan borclar prensip itibariyle onun mirascılarına intikal edecektir. Ama oyle borc kalemleri vardır ki; bu borc kalemleri onun olumuyle beraber artık mirascılarına intikal etmeyecektir. Onun olumuyle beraber sona erecektir. İşte bu cercevede istisna akdindeki, eser sozleşmesindeki, vekÂlet sozleşmesindeki hukumleri sizlerle beraber irdeledik, değerlendirdik diyebiliriz.

Dikkat edecek olursanız dersin başından beri hep bir şeyi soylerken ozen gostermeye calışıyorum. Diyorum ki: “Arkadaşlar Miras Hukuku ne ile ilgilenir? Miras Hukuku miras yoluyla intikali mumkun olan haklarla ilgilenir. Borclarla ilgilenir. Miras Hukuku ne ile ilgilenir? Miras yoluyla intikali mumkun olan Ozel Hukuk ilişkileriyle ilgilenir.” Diyorum. Ozel Hukuk ilişkileriyle ilgilenir.” Diyorum. bunu soylerken tabi belli bir maksatla bunu soyluyorum. Şimdi kişinin terekesi icerisinde yer alan, kişinin sağlığında da onun mamelekinde yer alan bazı hukuki durumlar var. Bu hukuki durumları hak diye nitelendirmek, bu hukuki durumları alacak hakkı diye nitelendirmek mumkun değil. Acaba bu hukuki durumlar ne olacak diye bir soruyla karşı karşıya kalacağız kişinin vefat etmesinde. O yuzden ozel hukuk ilişkileri terimini kullanarak daha geniş bir cercevede meseleyi ele alabiliyoruz.