Şimdi biz gelelim bahsettiğimiz bu olgular cercevesinde 546. maddeye. Cunku şimdi miras sozleşmesinde kişinin yapacağı bir vasiyetname ile miras sozleşmesinden donduğune tanık olacağız. Diyor ki kanun koyucu 546. maddenin 2. fıkrasında:

“Miras sozleşmesiyle mirascı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, mirasbırakana karşı miras sozleşmesinin yapılmasından sonra mirascılıktan cıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya cıkarsa; mirasbırakan, miras sozleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.”

Dikkat edecek olursanız bir miras sozleşmesiyle karşı karşıyayız. Kural olarak tek yanlı olarak buna son vermek mumkun değil. Tarafların anlaşmasıyla ortadan kaldırabiliyoruz. Şimdi ise kişinin tek yanlı olarak yapacağı bir vasiyetnameyle miras sozleşmesini ortadan kaldırmasını konuşuyoruz. Kanun koyucu diyor ki, bu miras sozleşmesiyle atanan mirascı veya lehine muayyen mal vasiyeti yapılan kişi mirasbırakana karşı ıskat sebeplerini gercekleştiren bir eylemde bulunursa yani ona karşı ağır bir suc işlerse veya ona karşı aile hukukundan doğan odevlerini onemli bir şekilde ihlal ederse Bay M soz konusu miras sozleşmesini tek yanlı olarak sonlandırabilir. Mirasbırakan, saklı paylı mirascısını dahi, kanunen miras hissesi korunmuş mirascılarını dahi mirascılıktan cıkarabiliyordu. Dolayısıyla, kanundaki şartlar varsa Bay M miras sozleşmesini elbette tek yanlı olarak sona erdirebilir.

Burada birtakım tartışmalar var. Detayını kitaplardan okumanızı rica edeceğim. Mirascılıktan cıkarma sebebi vasiyetnamede belirtilmelidir cunku kıyasen yararlanacağımız TMK m. 512 ’de bunun acıkca arandığını goruyoruz:

“Mirascılıktan cıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda cıkarma sebebini belirtmişse gecerlidir.
Mirascılıktan cıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, cıkarmadan yararlanan mirascıya veya vasiyet alacaklısına duşer.
Sebebin varlığı ispat edilememiş veya cıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirascının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu cıkarma sebebi hakkında duştuğu acık bir yanılma yuzunden yapmışsa, cıkarma gecersiz olur.”

“Bana karşı şu eylemde bulunduğu icin miras sozleşmesini sonlandırıyorum. Bana karşı şu eylemlerde bulunmadığı icin miras sozleşmesini sonlandırıyorum.” gibi sebepleri vasiyetnamede zikretmek gerekir.

Tartışmalı olan nokta; mirascılıktan cıkarma ile ilgili hukumlere baktığınızda ifadeler “mirasbırakana veya yakınlarına” karşı ağır bir suc işlerse, “mirasbırakana veya ailesi uyelerine” karşı aile hukukundan doğan odevlerini onemli şekilde ihlal ederse ifadeleridir. HÂlbuki madde 546 fıkra 2 ’de “mirasbırakana karşı” ifadesini goruyoruz. Bu da doktrinde birtakım tartışmalara neden olmuştur.

Bu tartışmaları burada cozecek değiliz. Siz okuduğunuz kitaplarda dilediğiniz goruşu tercih edebilirsiniz. Diyebilirsiniz ki ıskat sebeplerinde olduğu gibi buradaki eylemler “Bay M ’ye veya yakınlarına”, “Bay M ’ye veya ailesi uyelerine” karşı işlenmiş olabilir, o zaman miras sozleşmesinden tek yanlı donebilir. Veya diyebilirsiniz ki, ben Medeni Kanun madde 546 fıkra 2 ’nin lafzına dayanıyorum. Kanun koyucu “mirasbırakan” demiş. Dolayısıyla bu eylemler sadece ve sadece mirasbırakana karşı işlenmiş olmalıdır.

Sadece ve sadece şunu hatırlatayım: Kişi bir vasiyetname yaparak soz konusu miras sozleşmesini tek yanlı irade acıklamasıyla sonlandıracak. Nereden cıkarıyoruz? Tek taraflı ortadan kaldırma, vasiyetnameler icin kanunda ongorulen şekillerden biriyle yapılır diyen 546. maddenin 3. fıkrasından cıkarıyoruz. Dolayısıyla kişi; el yazılı vasiyetname yapabilir, resmi vasiyetname yapabilir, şartları varsa sozlu (şifahi) vasiyetname yapabilir diyoruz.

Şuna da parmak basmakta fayda var: Vasiyetname yapacağına gore bu bir olume bağlı tasarruf. Olume bağlı tasarruf olduğu icin hic tartışmasız vasiyetname yapabilme ehliyetine sahip olması gerekiyor. Yine şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hakla karşı karşıyayız. Yine kanuni temsil yasağımız ve iradi temsil yasağımız soz konusudur.