Once belirli mal vasiyetini konuşacağız. Ondan sonra diğer maddi anlamda olume bağlı tasarruflara geleceğiz. 517. maddenin ikinci fıkrasındayız. Kanun koyucu diyor ki, kişi bir muayyen mal vasiyetinde, belirli mal vasiyetinde bulunabilir. Terekedeki bir menkul veya gayrimenkul maldan soz ediyoruz. Bir taşınır veya taşınmaz maldan soz ediyoruz.

Kişi taşınmazım Bay U ’ye ait olsun veya taşınırım Bay U ’ye ait olsun dediğinde lehine mal vasiyeti yapılanlar, eski tabiriyle “musalehler”, yeni tabiriyle vasiyet alacaklıları nasıl bir hakka kavuşuyor? Aynı atanmış mirascının sahip olduğu hak gibi mi? Kulli halefin midir? Soz konusu taşınmaz kendiliğinden onlara ait olabilir mi? Hayır! Vasiyet alacaklısı, sadece bir alacak hakkına sahip oluyor ve bu alacak hakkı cercevesinde vasiyet borclusundan veya borclularından soz konusu vasiyetin yerine getirilmesini talep edebiliyor. Eğer onlar gonul rızasıyla yerine getirirlerse sorun yok. Aksi takdirde, aynen ifa icin dava acması gerekir.

Orneğin Bay M ’nin belirli mal vasiyetinde, muayyen mal vasiyetinde bulunduğuna tanık olduk. Dedi ki: “Fatih ’teki taşınmazım Bay U ’ye ait olsun”. Diyelim ki geride iki cocuk, C1 ve C2 ’yi bıraktı; iki mirascı bıraktı. Bunlar kanuni mirascıları, kulli halefleridir. Peki, Bay U, Bay M ’nin kulli halefi midir? Hayır, Bay U sadece bir alacak hakkına sahiptir. Hangi yonde bir alacak hakkına sahiptir? Kendisine vasiyet edilen taşınmazın mulkiyetinin ona nakline dair bir alacak hakkına sahiptir. Bunun ifasını vasiyet borclularından talep edecektir. Vasiyet borcluları bu borcları yerine getirmezse bir dava acacaktır ve soz konusu taşınmazın tapu kutuğunde kendi adına tescilini sağlayacaktır.

Aynı şekilde, taşınır bir nesnenin vasiyeti soz konusu olsaydı, yani kişi, “Şu anda evimdeki halıyı Bay U ’ye bırakıyorum. Oturma odasının duvarında asılı olan, ressam X ’e ait tabloyu Bay U ’ye bırakıyorum.” deseydi bir şey değişecek miydi? Hayır, Bay U yine kulli halef değildir. Bay U, sadece lehine muayyen mal vasiyeti yapılan kişidir. O, sadece bir alacak hakkına sahiptir. Bu alacak hakkının yerine getirilmesini vasiyet borclularından talep edebilir. Aksi belirtilmedikce kanuni mirascılar ve atanmış mirascılar vasiyet borclularıdır.

Bay U mademki kulli halef sıfatına sahip değildir, o zaman mirasbırakanın borclarından da elbette sorumlu olmayacaktır. Bay U sadece vasiyet alacaklısı sıfatına sahiptir, sadece musaleh sıfatına sahiptir, lehine vasiyet yapılan kişi sıfatına sahiptir.