Şimdi olume bağlı tasarruflarda koşullar ve yuklemelerden soz edeceğiz. Eski Medeni Kanunda koşul icin kullandığımız tabir “şart” tabiriydi. Aynı şekilde, eski Medeni Kanununda yukleme icin kullanılan tabir de “mukellefiyet” tabiriydi.

Medeni Kanunumuzun Miras Hukuku kitabının “Mirascılar” başlığını taşıyan birinci kısmının “Olume Bağlı Tasarruflar” başlığını taşıyan ikinci bolumunun “Olume Bağlı Tasarrufların Ceşitleri” başlığını taşıyan ucuncu ayrımındayız. “Genel olarak” kenar başlığını taşıyan 514. maddenin arkasından, 515. maddenin duzenlendiğine tanık oluyoruz. “Koşullar ve yuklemeler” kenar başlığını taşıyan (yani “şartlar ve mukellefiyetler”) 515. madde diyor ki:

“Mirasbırakan olume bağlı tasarruflarını, koşullara veya yuklemelere bağlayabilir. Tasarruf, hukum ve sonuclarını doğurduğu andan itibaren, her ilgili koşul veya yuklemenin yerine getirilmesini isteyebilir.”

Bu madde bize genel bir fikir veriyor fakat maddenin icerisindeki bazı ifadelerin dikkatle ele alınması lazım. Bizler biliriz ki Borclar hukuku alanında geciktirici şart ve bozucu şart kavramları vardır. Yani bir hukuki işlemin hukum ifade etmesi bir şarta bağlanıyorsa, gelecekte gercekleşip gercekleşmeyeceği belirli olmayan şupheli bir olayın ortaya cıkmasına bağlanıyorsa bir geciktirici şartın varlığından soz edilir. Şart, gelecekte gercekleşip gercekleşmeyeceği belirsiz olan bir olaydır. “Hukuk fakultesini dort sene icerisinde bitirirsen.” “Universite sınavlarında İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesini kazanırsan.” Butun bunlar gelecekte gercekleşip gercekleşmeyeceği belirsiz birtakım olaylardır.

İşte biz bir hukuki işlemin hukum ifade etmesini geciktirici şarta veya bozucu şarta bağlı kılabiliriz. Bozucu şart varsa hukuki işlem baştan itibaren gecerli olacaktır, baştan itibaren hukum ifade edecektir ama bozucu şart gercekleştiğinde o hukuki işlem sona erecektir, hukumsuz hale gelecektir. Medeni Kanunumuz geciktirici şartlar bakımından, bozucu şartlar bakımından veya şart kavramı bakımından birtakım ozel duzenlemeler getirmemiştir. Tahmin edileceği uzere, Borclar Kanununda duzenlenmiş olan şart kavramına ilişkin hukumler buraya kıyasen uygulanacaktır.

Ozetle şunu soylemek istiyoruz. Kişi, yaptığı olume bağlı tasarrufun, yani orneğin; mirascı atamasının, orneğin; yaptığı vasiyetin, muayyen mal vasiyetinin hukum ifade etmesini geciktirici şarta bağlayabilir mi? Bağlayabilir. Yani bir vasiyet yapar veya bir mirascı atar. Ama der ki, şu şart gercekleştiğinde mirascım olsun veya şu şart gercekleştiğinde vasiyet alacaklısı olabilsin, der. İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ’ni kazanırsa mirascım olsun der mesela değil mi veya İstanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ’ni kazanırsa taşınmazım onun olsun der. Butun bunlar birer geciktirici şarta bağlı olume bağlı tasarruflardır.

Aynı şekilde, kişi olume bağlı tasarrufunu bozucu şarta da bağlayabilir. Benim olumumde derhal mirascım olsun ama şu eylemi gercekleştirirse o zaman bu mirascılık sıfatı sona ersin diyebilir. Orneğin, benim olumumde taşınmazım Bay A ’ya kalsın ama hukuk fakultesini dort sene icersinde bitiremezse yaptığım bu vasiyet sona ersin diyebilir. Dolayısıyla, borclar hukuku alanından bildiğimiz geciktirici şart ve bozucu şart kavramları Miras hukuku alanında uygulanır.