Gayrimenkul malikinin tasarruf yetkisini kısıtlayan şerhlerden en yaygını aşağıda belirtilmiştir. a. Cekişmeli Hakların Korunmasına İlişkin Mahkeme Kararları Burada bahsedilen mahkeme kararları, henuz kazanılmamış ancak yakın zamanda kazanılması beklenen bir ayni hakka ilişkin ortaya cıkan ihtilaflarda verilen kararlardır. Bir ornek verelim: Bir gayrimenkulun devrine ilişkin taraflarca noter huzurunda satış vaadi sozleşmesi akdedilmiş olmasına rağmen satıcı, tapuda devir işlemini yapmaktan imtina ederse alıcı, satıcıya karşı tescile zorlama davası acabilir. Bu durumda alıcı, dava dilekcesinde aynı zamanda gayrimenkulun ucuncu kişilere devrini engellenmesi amacıyla ihtiyati tedbir konulmasını mahkemeden talep edebilir. İşte mahkemenin bu talep uzerine vereceği ihtiyati tedbir kararı, ilgili gayrimenkulun tapu kutuğu sayfasında şerh edilir. Devri kısıtlayan bu tur bir ihtiyati tedbir kararı şerh edilmişse, soz konusu gayrimenkul ucuncu kişilere devredilemez. Bununla birlikte bazı hallerde mahkeme, ihtiyati tedbir kararı vermeksizin gayrimenkulun bir davaya konu edildiğinin ilgili tapu mudurluğune bildirilmesine karar verebilir. Onceki yazımızda acıkladığımız gibi, bu tur bir mahkeme kararını alan tapu mudurluğu, ilgili gayrimenkulun tapu kutuğu sayfasında beyanlar hanesine “davalıdır” ifadesini belirtir. Bu tur beyan işlemi ise gayrimenkulun devir kabiliyetini kısıtlamaz. b. Haciz şerhi İcra mudurlukleri tarafından kesin olarak haczine veya ihtiyaten (onlem olarak) haczine karar verilen gayrimenkullerin tapu kutuğu sayfalarında haciz şerhi işlenir. Kesin haciz, kesinleşmiş icra takibinin konusu olan alacağın odenmesini sağlamak amacıyla borclunun gayrimenkulune (ve haczedilebilir diğer malvarlığı unsurlarına) el koyulmasıdır. İhtiyati haciz ise bir para alacağı hakkında acılan davada davacının dava sonunda alacağına kavuşmasını temin etmek amacıyla borclunun gayrimenkulune (veya haczedilebilir diğer malvarlığı unsularına) dava sonuclanıncaya kadar mahkeme kararıyla el koyulmasıdır. Uzerinde haciz şerhi bulunan bir gayrimenkul, ucuncu kişilere devredilebilir. Ne var ki haciz sahibi alacaklının icra kanalıyla gayrimenkulun satışını isteme yetkisi devam eder ve uzerinde haciz şerhi olmasına rağmen gayrimenkulu devralan kişi bu riske katlanmak durumunda kalır. c. Aile Konutu Aile konutu, eşlerin butun yaşamsal faaliyetlerini gercekleştirdikleri, birlikte oturdukları konuttur. Aile konutu olarak ozgulenen gayrimenkulun sahibi olan eş, diğer eşin rızası bulunmadan aile konutunu devredemez veya bu konutun uzerindeki hakları kısıtlayamaz. Bu durum tapuya şerh edilmedikce iyiniyetli olan ucuncu kişiler bunu bilmediğinden gayrimenkulu devralabilir; sınırlı haklar elde edebilirler. Bu sebeple gayrimenkulun aile konutu olduğu tapu sicilinde şerh edilir. d. İskÂn Kanunu gereğince verilen yerlere ilişkin kısıtlamalar İskan Kanununa gore, gocmenlere, gocebelere, yerleri kamulaştırılanlara, milli guvenlik dolayısıyla iskan hakkı olanlara verilen gayrimenkuller 10 yıl sureyle satılamaz, bağışlanamaz, rehin edilemez, haczolunamazlar. Bir başka deyişle ilgili gayrimenkulun tapu kutuğu sayfası 10 yıl sureyle işlemlere kapatılacaktır.