1868-1876 yılları arasında Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir komisyon tarafından derlenen İslami ozel hukuk (medeni hukuk) kurallarıyla oluşturulan kanundur. Bir giriş 16 bolumden oluşur ve 1851 madde icerir. Asıl ismi Mecelle-i AhkÂm-ı adliye ’dir.
Kanun, 1868- 1878 yılları arasında derlendi. 1870 tarihinde ise Mecelle ile ilgili ilk kitap basıldı. Mecelle, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yarım yuzyılında şer'i mahkemelerde hukuki dayanak olarak kullanıldı.
Genelden ozele doğru giden bir sistematiği izler. Mecellenin son dort kitabı medeni kanunla ilintili değildir. Bunlarda hukuk yargılaması usullerine yer verilir. Buna karşın Mecelle ’de medeni hukukun en onemli bolumunu oluşturan kişi, aile ve miras hukukunu duzenlenmeyerek bu konuyla ilgili duzenleme İslÂm hukukuna bırakılmıştır. Mecelle tum din ve mezheplerde uygulanmaya calışıldı. Mecellenin kapsamına girmeyen konularda Muslumanlar icin Şer ’iye Mahkemeleri, oteki dinler icin de dinsel ve ruhani merciler yetkili kılındı. Mecelle, Osmanlı hukuk duzeninde onemli bir donum noktasıdır.
Mecelle Kanunu, 1926 yılında Turk Medeni Kanunu'nun kabulunden sonra kaldırıldı.