Guncelleme Tarihi: Eylul 01, 2022 07:18
SOVYETLER Birliği ’nin yaşayan son lideri 91 yaşındaki Mihail Gorbacov ’un onceki gece duyurulan vefatı tum dunyada yankı uyandırdı. Bircok ulke lideri Gorbacov ’un ardından taziye mesajları paylaştı. Sovyetlerin başında olduğu 1985-1991 yılları arasındaki siyasi reformlarıyla Soğuk Savaş ’ın bitmesine onculuk eden Gorbacov, 20 ’nci yuzyılın en onemli ve tartışmalı siyasi figurlerinden biriydi.
GENC YAŞTA POLİTBURO ’DA
Gorbacov, 2 Mart 1931 ’de Rusya ’nın guneyindeki Stavropol ’de yer alan Privolnoye koyunde ciftci bir ailenin cocuğu olarak dunyaya geldi. 1952 yılında Sovyetler Birliği Komunist Partisi ’ne (SBKP) uye olan Gorbacov, 1955 yılında Moskova Devlet Universitesi Hukuk Fakultesi ’nden mezun oldu. Partinin genclik yapılanmasında yer alan Gorbacov, 1971 ’de partinin Merkez Komitesi uyeliğine secildi. 1978 ’de komitenin Tarım Sekreterliği ’ne giren Gorbacov, iki yıl sonra ise partinin ust karar organı olan Politburo ’ya atandı. Gorbacov, 1985 ’te Konstantin Ustinovic Carnenko ’nun olumu uzerine partinin genel sekreteri olarak secilirken bu gorevi 1991 ’e kadar surdurdu.
REFORMLAR SONUCSUZ
1988-1991 yılları arasında devlet başkanlığı gorevini yuruten Gorbacov, bu donemde gercekleştirdiği reformlarla dunya siyasetindeki gidişatı değiştirdi. Birtakım siyasi ve toplumsal ozgurlukler getirilmesini ongoren ve bu kapsamda kısıtlı da olsa akademik ve basın ozgurluğu getirilmesini sağlayan “glastnost” (acıklık) reformu ile devlet kontrolunu tamamen kaldırmadan ekonomiyi serbestleştirmek ve siyasi sistemi yeniden kurmayı amaclayan “perestroyka” (yeniden yapılanma) reformlarını hayata gecirdi. Ancak reformlar başarılı olmadı.
DAĞILMA HIZLANDI
Bu donemde Letonya, Litvanya ve Estonya ’nın bağımsızlık taleplerine guc kullanmadan yaklaşan Gorbacov, 1986 ’da donemin ABD Başkanı Roanald Reagan ’la silahsızlanma anlaşması imzaladı. 1988 ’de Sovyetlerin Afganistan ’dan cekilmesi emrini veren siyasetci, 1989 ’da Berlin Duvarı ’nın yıkılarak Almanya ’nın birleşmesini “Almanya ’nın ic meselesi” olarak gorup mudahale etmedi. Bu surecte kendisine karşı yukselen memnuniyetsizlik sonucunda 1991 ’de duzenlenen darbe başarısız olsa da bundan kısa sure sonra Sovyetler Birliği dağıldı. Dağılmaya rağmen catışmaların yaşanmasını engelleyen Gorbacov, 1990 ’da “Doğu-Batı ilişkilerinde radikal değişikliklere onculuk ettiği” gerekcesiyle Nobel Barış Odulu ’ne layık goruldu. 1997 ’de de Amerikan Pizza Hut şirketinin reklamında rol alan Mihail Gorbacov, 1996 ’da Rusya Devlet Başkanlığı icin yarışmış fakat yalnızca yuzde 0.5 oranında oy alabilmişti.
LİDERLER GORBACOV ’U ANDI
Mihail Gorbacov ’un olumunun ardından bircok lider, anma ve taziye mesajları paylaştı:
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen: “Gorbacov guvenilir ve saygı duyulan bir liderdi. Ozgur bir Avrupa ’nın yolunu actı. Huzur icinde uyu Mihail Gorbacov.”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres: “Mihail Gorbacov tarihin akışını değiştiren, eşsiz bir devlet adamıydı. Vefatından derin uzuntu duyuyorum.”
ABD Başkanı Joe Biden: “Onlarca yıl suren acımasız siyasi baskı doneminin ardından o, demokratik reformları benimsedi. Dunya onun sayesinde daha guvenli bir yer haline geldi ve milyonlarca insan daha buyuk ozgurluklere sahip oldu.”
Almanya Başbakanı Olaf Scholz: “Mihail Gorbacov oldu, cesur ve reformcu bir devlet adamıydı. Almanya ’nın birleşmesini ve Demir Perde ’nin ortadan kalkmasını perestroykanın mumkun kıldığını unutmayacağız.”
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron: ”Tercihleriyle Ruslara ozgurluk yolunu acan bir barış adamı olan Mihail Gorbacov ’un olumu nedeniyle başsağlığı diliyorum. Avrupa ’da barışa olan bağlılığı ortak tarihimizi değiştirdi.”
TURKİYE ’DE SOSYAL MEDYA İKİYE BOLUNDU
Sovyetlerin son lideri Mihail Gorbacov ’un olumu sosyal medyada da gundem oldu. Sosyal medya kullanıcıları Gorbacov ’un arından ikiye bolundu. Bazıları Gorbacov ’u “sosyalizmi bitiren siyasetci” olmakla suclarken, bazıları da dunya barışına yaptığı katkıyı ovdu. İşte bazı kullanıcıların tepkileri:
“Stalin ahirette Gorbacov ’u fena sıkıştıracak.”
“Mihail Gorbacov ’u Pizza Hut reklamında oynatan kapitalizm bize neler etmez.”
“Mihail Gorbacov olmasaydı, Soğuk Savaş sıcak savaşa donuşmeden bitmezdi.”
“Gorbacov, Sovyetler Birliği ’nin dağılmasına neden olan Glasnost ’un mimarıydı.”