Cok Bilen Cok Yanılır
Tek Perde Oyun
COK BİLEN COK YANILIR
(Perde acılınca tiyatro Azmi Efendi? nin hanesinde bir gelin odasının durumunu gosterir. Minderin uzerinde koşede sumuklu Ayşe yuzunde duvak oturur. Yenge kadın ayakta durur. Ortada bir masa uzerinde iki mum yanar. Oda oldukca karanlık yerde bir seccade serilmiş.)
SUMUKLU AYŞE
Ayol !.. Artık gelmez mi?.. Hani babam!..
YENGE KADIN
Biraz daha?.. Hatırım icin.. bak şimdi kim gelecek!?. Hele azıcık sabır et!..
SUMUKLU AYŞE
(Duvağını acarak)
Ay!.. İcim sıkıldı!..
YENGE KADIN
(Koşup duvağı kaparak)
A kızım!.. Ayıptır!.. Kapalı dursun!.. Bak butun kızlar kapıya birikmişler.. Sonra sana gulerler..
SUMUKLU AYŞE
Haniya!.. Bebeğim nerede?.. ben eve gitmeyecek miyim!..
YENGE KADIN
(kendi kendilerine )
LÂ havle!.. Hakim efendi de koca memlekette kız bulamadı da! Gitti bunu aldı.. Sabahtan beri cektiğimi ben bilirim.
SUMUKLU AYŞE
Artık kalkacağım!.. Otura otura ayaklarım ağrıdı..
YENGE KADIN
Sabret benim hanım kızım!..Sabret
(gizlice)
Kızım demeğe de adam utanır... Kırk beş elli yaşında var. Ben daha kırkıma yeni bastım!..
SUMUKLU AYŞE
Ayol!.. Mumların hepsi birden neye yanıyor?.. Bir tanesi ışık verir. Gunah değil mi?..
(Kalkıp mumların ziyadesini sondurur)
Babam evde bir tane bile yaktırmaz.. biz her gece karanlıkta otururuz.
YENGE KADIN
(Ayşe?yi tutup yerine oturtmak icin yanına giderek)
Cıs!..Cıs!.. Sonra donuna edersin, mumla oynama! Ayıptır. Hadi yerine otur bakayım...
SUMUKLU AYŞE
(yerine oturup kahkaha ile gulerek)
Yalancı!.. Hic adam mumla oynarsa donuna mı kacırır. Dun akşam da o kadar oynadım hic kacırmadım. Evvelki gece karanlıkta yattım kacırmışım!..
YENGE KADIN
(Gayr-ı ihtiyari gulerek)
Sakın bu gecede kacırayım deme!..
(Bu aralık haricte bir gurultu olur)
YENGE KADIN
Sus!..Sus!.. Otur orada hic kımıldama ha!..
SUMUKLU AYŞE
(Yenge Kadın?a koşarak)
Ay!..Ummacı mı geliyor?..Ben korkarım!..
YENGE KADIN
(Berikini yerine oturtarak)
Değil!.. değil!.. Yarabbi sen bilirsin!.. Otur şurada.
(Bu aralık kapı acılır. Azmi Efendi duzgun bir kıyafetle iceri girer.)
SUMUKLU AYŞE
(Azmi Efendi? yi gorunce oturduğu yerde bağırarak)
Anne!..Anne!..Annemi İsterim...
YENGE KADIN
Sus!..Ayıptır ayıp!..
(Azim Efendi Sumuklu Ayşe?nin yanına doğru gider. Yenge Kadın Efendi?yi tutup ceker.)
YENGE KADIN
(Azmi Efendi? ye)
Namazı unutmayınız!..
AZMİ EFENDİ
Hayır!.. Hic namazı unutur muyum!.. Fakat tazeciğimin bir kere yuzunu goreyim!..
SUMUKLU AYŞE
(Bağırarak)
Anne!..Şimdi bağırırım ha!.. Bu herif kim!..
AZMİ EFENDİ
(Yenge Hanıma donerek)
Bu ne ?! Acep nazar mı değdi?..
YENGE KADIN
(Gulerek)
Yok efendim!.. Kim bilir? Birden bire sizi gorunce korktu besbelli...
AZMİ EFENDİ
(Ayşe?nin yanına minder uzerine oturarak)
Elmasım!..Yavrum!..Canım!.. Ne oldu sana bakayım?..
SUMUKLU AYŞE
Anne!.. Baba!.. hadi git yanımdan!..
AZMİ EFENDİ
(Yengeye)
Ne idi hanımın ismi?..
YENGE KADIN
Kendine sorun!.. Adet oyledir!..
AZMİ EFENDİ
Ha gercek!
(Ayşe? ye)
Elmasım!..İsminiz!..
(Sumuklu Ayşe Sukut eder)
AZMİ EFENDİ
Adımız nedir? Elmasım!..
AYŞE
Sumuklu Ayşe !.. Hic işitmedin mi?..
AZMİ EFENDİ
Estağrufullah!.. Sizden başkası halt etmiş!..
(Gelin hanımın duvağına el atarak)
Ayşeciğim!. Ac da bir kere gul yuzunu goreyim
SUMUKLU AYŞE
Anne!.. Hadi git ordan!... Babacığım!.. baba!..
AZMİ EFENDİ
(Yenge hanıma donerek)
Vah ! vah!.. Nazır değmiş.. Dur okuyum bari!..
(Azmi Efendi kendi kendine birşeyler okuyup gelin hanımın yuzune ufledikten sonra)
hadi elmasım!.. Ac şunun duvağını!..
SUMUKLU AYŞE
Hayır!..Acmayacağım işte!..
AZMİ EFENDİ
(Yenge Kadın? a)
Yenge hanım!.. Gelin de siz acın bari...
YENGE KADIN
(Duvağını acmak isteyerek)
Dur benim kızım!... Bak hakim efendi sana cici bebekler getirmiş.
SUMUKLU AYŞE
(Sıkı sıkı duvağını tutup )
Actırmayacağım işte!... Haniya bebekler?..
YENGE KADIN
Sen yuzunu ac da!.. Efendinin koynunda imiş bebekler...
AZMİ EFENDİ
(kendi kendine)
Acayip!..Ne olmuş buna!.. Bu mahkemede nasıl makul soyluyordu.
Bugunku hali cocukca şeyler!..
SUMUKLU AYŞE
Goreyim!.. Bebeği goreyim!.. acarım!..
YENGE KADIN
(Azmi Efendi? ye bakarak)
Aldanmıyor!.. Azıcık gosterin bari!..
AZMİ EFENDİ
Neyi?
YENGE KADIN
Koynunuzdakini!.. Hanıma bebek getirmediniz mi?..
AZMİ EFENDİ
Buna ne olmuş?.. buna bir şey olmuş... Nazar mı değmiş?...
YENGE KADIN
(Gulerek) Bazı vakit tutturur... Cocuk değil mi?..
AZMİ EFENDİ
Ac Allah?ı seversen!..Şunun yuzunu ac!...
YENGE KADIN
(Zorla Ayşe? nin duvağını acarak)
Buyurun!..Amma cok bakmayın nazar değmesin!..
(Sumuklu Ayşe Azmi Efendiye dilini cıkarır)
AZMİ EFENDİ
(Gozlerini silerek baktıktan sonra)
Bu ne?.. Bu ne?.. Aman bu ne ?..
(Yenge Kadına donerek)
Aman!.. Allah aşkına bu ne?..
YENGE KADIN
(Gulerek)
İşte boyle
SUMUKLU AYŞE
Hani bebek!..Bebek isterim!..
AZMİ EFENDİ
(Ayağa kalkarak)
Aman bu ne?.. Bu o degil.. Bu başkası.. Bu gormediğim bir şey. Vallahi bu o değil..
SUMUKLU AYŞE
Beni aldattınız oyle mi?..Sanki benim evde bebeğim yok mu?
YENGE KADIN
Yemin etmeyin beyefendi!..İşte bu odur. Hasan Ağa? nın kızı Ayşe Hanım işte budur.
AZMİ EFENDİ
Hayır!..bu bana mahkemeye gelen değil... Vallahi değil...
YENGE KADIN
Artık orasını bilmem!..
AZMİ EFENDİ
Eyvah!.. Şimdi anladım!..
(Elini alnına koyup ayakta ve me?yus bir halde duşunur)
SUMUKLU AYŞE
(Ayağa kalkarak)
Bebek vermiyorsanız... ben de babama giderim.
YENGE KADIN
Aslı da oyle olacak... Hadi kızım git!..
(Sumuklu Ayşe gider)
AZMİ EFENDİ
(Yenge kadına bakarak)
Anladım!.. Eyvah ettiğimi buldum. Gafil avlandım..Cok bilirken cok yanıldım.. Kazdığım kuyuya duştum.. A keşke etmeyeydim.. ah hangi derdime yanayım. Ah!..Nikahı da cok kıydırdım..Varım gidecek!..Aman!..İstemem!..Bu sumuklluyu gonderin babasının evine..Ah!..Edib?e yaptığımın aksi başıma geldi. Mutlak o yaptı...Aman durmayacağım!..aman aklımı bozacağım!..
(Uzgun bir halde cıkar)
YENGE KADIN
(Yalnız kendi kendine)
Canım ben de duşunuyordum.. Hakim efendi kahveci Hasan? ın kızını alsın. Olacak şey değil..Evet kız yuzune bakılacak bir şey olsa hani ayıp değil..Lakin sumuklu Ayşe..Adı ustunde..Mutlak bunda bir şey var diyorum..İşte cıktı..Anlaşılan zavallı adama bir başkasını bu diyerek gostermişler..aldatmışlar..bı care adamcağız eski haremini alıp alacağına bıraktığına mı yansın...buna on bin kuruş nikah kıydırmış. Şimdi onu verecek ona mı yansın..Ey!..Rabbının her işinde bir hikmet var... Elbet sebebsiz değil varsa, amma aslı olmalı demin kendi de Edip medib diye bir şey cıtlattı...Ah işte kendini de boyle altatırlar..Etme bulma dunyası bu!?...Elbet fenalık edenlere fenalık ederler...Kaz kuyuyu boyunca. Ne ise ben de kalkayım gec olmadan evime gideyim!...
(Yenge kadın gider. Perde iner)
(Cok Bilen Cok Yanılır,S.67-72)