Meramımızı kelimelerle anlatmak zorunda bulunuyoruz; ekseri- ya da mekÂn icinde duşunuyoruz. Başka turlu soyleyelim; dil icabettiriyor ki maddi şeyler arasında bulunan ayrılıkları fikirlerimiz arasında da acıkca yapalım, bunu yapmak pratik hayatta faydalı, ilimlerin coğunda zaruri oluyor. Yalnız bazı felsefi meselelerin meydana cıkardığı aşılmaz gucluklerin hic de mekÂnla ilgisi olmayan olayları mekÂnda sıralamakta ısrar etmekten ileri gelip gelmedikleri ve kavganın etrafında donduğu kaba hayallerin bir tarafa bırakılarak bazen bu gucluklere bir son verilip verilemeyeceği suali hatıra gelebilir. Yer kaplamayan olayları yer kaplayan olaylara, keyfiyeti kemiyete cevirerek akla aykırı bir yorumla ortaya konmuş olan bir meselenin icine bu suretle evvela bir tenÂkuz sokuluyor, sonra da meselenin cozulmesinde tabiatiyle tenakuzlar oluyorsa bunda artık şaşılacak ne olabilir?

Burada secilen mesele metafizik ve psikolojide muşterek olan hurriyet meselesidir. Maksadımız deterministlere hasımları arasında yapılan butun araştırmaların sure ile zamandaşlığı, keyfiyet ile kemiyeti birbirine onceden karıştırmaktan ileri geldiğini gostermeye calışmaktır; bu iki şeyin birbirine karıştırılması bir kere ortadan kaldırılırsa, hurriyetin tarifleriyle aleyhindeki itirazların, bir mÂnada bizzat hurriyet meselesinin ortadan kalktığını gormek ihtimali vardır. Eserin son ucuncu bolumunde bu noktanın ispatına calışılacak, bu son bolume giriş mahiyetinde olan diğer iki bolumde şiddet ve sure (Durée) kavramları incelenecektir.


Ceviri: Şekip Tunc
Yayınevi: MEB
Basım Yılı:1990

Gizli İçerik:

Gizli içeriği görmek için mesaj yazmalısınız.