Venedik Kur'an'ı: Alcoranus Arabice

Aksiyon * Sayı 1026 * 4 - 10 Ağustos 2014
SEBAHATTİN CELEBİ

İtalyan Matbaacı Allessandro Paganino 1537 yılında Kur?an-ı Kerim?i Arapca harflerle ilk kez bastığında niyeti bu baskıyı Osmanlı İmparatorluğu?na satıp ticari bir başarı elde etmekti. Ama baskı kalitesi kotu ve kitapta cok sayıda yanlış olunca dunyanın matbu ilk Kur?an?ı sadece bir hatıra olarak kaldı.

Avrupa?da ilk Kur?an?ın hikÂyesi aslında biraz huzunle ve sonu bilinmeyen bir deneme ile başladı. 16. yuzyıl başlarında Venedikli bir matbaacının ahşaptan Arap harflerini yaparak, tarihe ?Venedik Kur?an?ı? diye gecen ve icinde buyuk hataların bulunduğu Kur-an?ı Kerim?i basması sadece Allessandro Paganino?nun hayalperestliğinin bir sonucuydu, deyip gecmek yeterli mi?

Venedik Kur?an-ı Kerim?inin uzerindeki başlık, Latinceydi ve ?Alcoranus Arabice? adını taşıyordu. Venedik Kur?an?ına gelmeden once Avrupa?da Kur?an?a ve İslami ilimlere ilgiyi irdelemek gerekiyor aslında.

Kayıtlara gore, Roma?da Arapcaya ilginin kayda değer gozlendiği yıl 1530. Arapca konusunda bilgili ve ileri tarihlerde de Latince bir Kur?an ozeti yayımlayan diplomat, teolog ve filolog Johann Albrecht Widmanstetter?in 50 kadar Arapca ve 100?un uzerinde de İbranice el yazmasına sahip olduğu biliniyor. Bugun Munchener Hofbibliothek?te saklanan bu eserlere sahip olan Widmanstetter?in donemin fenomeni Arapcaya alakası ilginc bir davet almasına sebep oluyor. Kardinal yardımcısı Egidio da Viterbo tarafından Vatikan?a davet edilen Widmanstetter?den cok onceden başladığı Arapca ile ilgili calışmalarına devam etmesi isteniyor. Daha sonra Kardinalliğe yukselecek olan Egidio da Viterbo, Arapca ? Latince bir Kur?an hazırlanması icinWidmanstetter?e gorev veriyor.