KUNYE: Edwin A. Abbott - Acıklamalı Duzulke; Ian Stewart'ın Onsoz ve Notlarıyla; Ayrıntı: 523; "Ağır" Kitaplar: 22; Ozgun adı: The Annotated Flatland A Romance of Many Dimensions; Introduction and Notes by Ian Stewart; ISBN: 975-539-487-7; 400 sayfa; Birinci Basım: 2008; Ayrıntı Yayınları, İstanbul
Rahip, oğretmen, okul muduru, Shakespeare ve Bacon uzmanı, dilbilim ve teoloji alanlarında ellinin uzerinde kitabın yazarı Edwin A. Abbott'ın en “tanınmış” yapıtı Duzulke Turkcede! Ustelik kısa, neşeli, bir ayağı matematiğe bir ayağı toplumsal eleştiriye basan, zamana başarıyla direnen ve bu ozellikleri bir arada taşıması nedeniyle az rastlanır turden bir yapıt olan bu oncu-klasik, Ian Stewart'ın sunusu, kapsamlı acıklamaları ve kitabın sonuna eklediği “Matematikte Dorduncu Boyut” başlıklı yazısıyla zenginleşmiş olarak karşımızda: Acıklamalı Duzulke.
Akıllı geometrik şekillerin, karelerin, ucgenlerin, beşgenlerin, cemberlerin yasadığı bir duzlemde gecen bir macerayı anlatan Duzulke, bilimkurgunun oncusu yapıtlardan biri. Boyut, duzlem, uzay, cok boyutluluk gibi kavramlar uzerine zihin acıcı ve duşundurucu bir oyku.Oykunun anlatıcısı Bir Kare once bize ikiboyutlu ulkesini tanıtıyor; sonra birlikte Cizgiulke ve Noktaulke'yi ziyaret ediyor, Uzayulke'de bir ust boyutu anlamaya calışmanın gucluklerini tadıyor ve daha yuksek boyutlar uzerine kafa yoruyoruz. Bunun yanı sıra, modern cağın temellerinin atıldığı bir donem olan Victoria cağının İngiliz toplumuna yonelik zekice bir hicve de tanık oluyoruz. Abbott'ın icinde yaşadığı topluma ilişkin kaygılarının bir izduşumunu Duzulke'de bulmak mumkun:Kadın haklarından, dar kafalı tutuculuğa, sınıfsal ayrımlaşma ve ayrıcalıklardan, farklılıklara tahammulsuzluğe kadar pek cok konu, kimi zaman soyutlamalarına sarılıp sarmalanmış olarak, kimi zaman acımasız bir ironiyle ele alınıyor.Yaşayan en saygın populer bilim yazarlarından olan matematik profesoru Ian Stewart'ın ozgun metne duştuğu notlar ise yalnızca metnin yaslandığı matematiksel kavramları acıklamakla kalmıyor, okurun Duzulke'yi daha geniş, daha kapsayıcı bir bakış acısıyla ele almasının da yolunu acıyor: Abbott'ın Victoria cağına ilişkin sayısız gondermesini acıklayıp, yaşamı ve entelektuel cevresiyle ilgili bilgiler veriyor; H.G. Wells'den, Karl Marx'a, Victoria cağı ispritizmacılarından, İslam matematikcilerine kadar pek cok farklı konu ve figure değiniyor; ve en onemlisi de matematiğin ve fiziğin cok boyutluluk kavramına ulaşana dek gecirdiği aşamaları gozler onune seriyor. Acıklamalı Duzulke, bir yandan matematiksel duşuncenin gundelik duşunuşun uzağında, kendine ozgu bir bicimde işleyişini butun acıklığıyla ortaya koyan, bir yandan da matematikle diğer disiplinler arasındaki ilişkiyi derleyip toparlayan bir yapıt.
Stewart'ın notları zaten bir klasik olan ve ilk basımından beri kitapcılardan eksik olmayan bu yapıta eğlendirici ve oğretici bir katkı sağlamıs. Hem Abbott hayranlarının hem de Abbott'la yeni tanışacak olanların edinmesi gereken basım işte bu. Gregory McNamee, Publishers Weekly
