Deniz İşcileri Victor Hugo?nun yaşamında, sanatında, duşunce dunyasında en olgun cağa vardığı donemin eserlerinden biridir. Buyuk yazar bu romanında, gerek anlatım bakımından, gerek roman orgusu bakımından kendisini artık aşamayacak yuksekliğe erişmiş, sanatının doruğuna varmış bulunuyor. Bir Fransız eleştirmeninin dediği gibi, ?Victor Hugo kendisinden kalan en onemli eserleri surgun gunlerinde yazmış, Sefiller?de de Deniz İşcileri?nde de bir harika yaratmıştır?.

Ta eski cağlardan, insanoğlunun kaosun yabanıl uğultusunu vurgulaya vurgulaya sesini yukselttiği, cığlıklarını, hala tufanın balcığına bulanmış yeryuzunun uzerinden gecen esintilere, ilk ateşin parıltılarına kattığı o oluşumun bulanık şafağından gelen efsanevi bir destan; bir mitoloji masalı: İşte bu nedenle, pek coğumuzun cocukluğunda okuyup da bir daha yeniden ele almadığı bu kitap yazarı ve yazıldığı tarih bilinmeyen oykulere benziyor. Aslında zaten biz de onu toplum sahneleriyle, o otoportreleriyle karşılaştırmaktan kesinlikle kacınıyoruz. İnsanların kotuluğunun calışmaktan, uretmekten uzaklaştırıldığı gemi kalıntısını denizin, kasırganın, ahtapotun elinden cekip kurtarmaya uğraşan Gilliatt?ın akıllara durgunluk veren girişimi, genc adamın adımlarını, en eski alfabenin harflerinin okunduğu, bir duşselin koyduğu taşların sıralandığı yolu izleyerek insanoğlunun yeryuzunde belirdiği tarihin belirtilebileceği adımların icine oturtuyor. Tam tamına bir yuzyıl once kaleme alınan bu sayfalarda, doğa guclerinin butun şiddetlerini henuz olduğu gibi korudukları, dunyanın kuruluş doneminin şiirini buluyoruz. Ama, aynı zamanda insanoğlunun oğrenme, dunyaya alışma, yaşamaya başlama evresinin bir şiiridir bu. Adem gozlerini acar ve başında dunyanın hesaba katmak zorunda olduğu bir olcuyu yansıtır. Gilliat cocukluk ve doğa durumundan, yetişkin, ergin yaşamın carpışmalarına?