Joseph Kessel, Golgeler Ordusu, Orijinal Adı:L'armée des ombres; Ceviren: İlksen Tuncay, İkinci Baskı: Kasım 1990 (Birinci Baskı: Aralık 1974, Bilim ve Sosyalizm Yayınları), Belgesel Roman Dizisi, e Yayınları, İstanbul.
Her olayın doğru, her kişinin gercek olduğu bir belgesel. Guvenlik gerekcesiyle yuzler golgeli yalnızca.
Yazarın da icinde yaşadığı Fransız Direniş Hareketi'nin romanı. (On Kapak)
Etkileme adına bir soz yok bu kitapta, duzmece olay da. Hicbir ayrıntı zorlanmadı. Hicbir şey uydurulmadı. Yalnızca, gercekliği belgelenmiş, denenmiş, denetlenmiş, kısacası, gundelik olayların tasarlanmadan, genellikle rastgele toplandığı gorulecektir burada. Fransız yaşamının gunluk olaylarıdır bunlar. Kaynaklar pek cok ve guvenilir. Karakterler, durumlar, en yalın acı, en basit yureklilik konusunda yalnızca icburkucu bir secim kaygısı vardı. Bu koşullardaki bir girişim cok kolay gibi gorunuyordu.
Oysa, uzun sayılan yaşamım boyunca yazabildiğim yapıtlardan hicbiri bunun kadar gucluk vermedi bana. Hicbiri beni boylesine hoşnutsuz bırakmadı.
Ne denli cok şey anlatmak istiyorduysam, o denli az şey anlatabildim.
Doğal olarak guvenlik sorunu ilk engeldi. Direnişcinin buyuk haklan, romansı olmayan bir anlatımla, imgeye bile kacmadan direnişi anlatmak isteyeni kıskıvrak bağlıyordu. Romanın ya da şiirin gerceğe bağlı bir oykuden daha az doğru olması demek değildir bu. Daha cok bunun karşıtına inanırım ben. Ama korkunc olaylar icinde sımsıcak kanın orta yerindeyiz biz. Tarih olguları notlarının yalınlığını, belgelerin alcakgonulluğunun aşma hakkını ya da gucunu bulamadım kendimde.
Boylece, her şeyin doğru, hem de en titiz, en sofu bir bicimde doğru olması gerekliydi. Yanlış tek bir renk bu kutsal savaş tablolarına Saint-Sulpice Kilisesi gibi yapmacıklı bir hava verme tehlikesini taşıyordu.
Her şeyin doğru olması gerektiği gibi, hicbir şeyin de tanınmaması gerekiyordu.
Duşmana, onun casuslarına ve uşaklarına karşı yuzleri boyamak, kişileri oldukları yerden sokup alarak başka yerlere koymak, ikinci derecedeki olguları karıştırmak, sesleri boğuklaştınnak, bağlan koparmak, saldın ve savunma sırlanın gizlemek gerekiyordu (Onsoz ve Arka Kapak'tan)
Bir direnişci tarafından yazılan Golgeler Ordusu kendisi de bir direnişci olan yonetmen Jean-Pierre Melville tarafından filme alınmıştır. Nazilere karşı Fransız direnişini anlatan bircok filmde kopruler ucurulur, trenler bombalanır. Boylelikle direniş ruhu aksiyon icerisinde yiter gider. Kendisi de bir direnişci olan Melville yonettiği filmin bir aksiyon filmine donuşmesini istememiş ve bunu başarmıştır. Ustelik heyecandan taviz vermeden. Heyecan aksiyona değil, varoluşcu karar sureclerine dayanmaktadır. Boylelikle yaşadığı donem boyunca gereken ilgiyi gormemiş olan Melville ne kadar usta bir yonetmen olduğunu bu filmde gostermiştir. Bugun artık Melville'in, Godard, Truffault, Malle gibi Fransız Yeni Dalga yonetmenlerinin oncusu, fikir babası sayılabileceğini biliyoruz. Lino Ventura, Paul Meurisse, Jean-Pierre Cassel ve Simone Signoret filmin başlıca oyuncularıdır. Fakat oyunculuğu ile Simone Signoret on plana cıkmaktadır.
Bir direnişcinin aksiyon tuzağına duşmeden nasıl direniş filmi yonetebildiğini gormek icin izlemediyseniz filmi izlemenizi oneririm.
Genelde roman uyarlaması filmler beğenilmez. Roman uyarlaması olduğu halde beğenilen bir film (IMDB Rating:8,1; Metascore:99/100) izlemek icin izlemediyseniz filmi izlemenizi oneririm.
