Charles Seignobos - Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi
Varlık Yayınları, 1. Basım, 1960.pdf
Borcumuzu asla odeyemeyeceğimiz ?kutuphaneci? dostumuza
?Fransız Milletinin Samimi Tarihi" adlı kitabıma Fransa?da gosterilen ilgi, hem daha curetli bir teşebbus yapmağa şevketti; en eski cağlardan gunumuze kadar butun Avrupa kavimlerinin mukayeseli tarihini bir tek ciltte toplamağı denedim. Bu kitabımı yayınlarken, boyle bir macerayı neden goze aldığım ve ve ne yapmak niyetinde olduğumu da acıkca anlatmak ihtiyacını duyuyorum.
Butun memleketlerin tarihlerini incelemek ve oğretmekle gecen 60 yıl bana, butun Avrupa kavimlerini, tarihlerinin, her safhasında birbirleriyle kıyaslamak imkÂnını verdi. Bu kıyaslama da onlarm yaşayışlarının muşterek yonlerini bana gosterdi ki bu, yalnız bir memleketi veya bir devri inceliyen tarihcilerin pek gozune carpmaz.
Cesitli kavimlerin maceralarını ve yaşayış şartlarını kıyaslarken, uzmanlar tarafından derlenen muazzam bilgi yığını icinden bazı genel benzerlikler cıkarmak ve bu benzerliklerin nasıl vucut bulduklarını ayırdetmek imkÂnına kavuştum. Bunlar arasında gozume, iki turlusu carptı: Birisi, benzer fakat bağımsız şartlardan ileri geleni, oteki de tek kavim tarafından yaratılan tek ormeğin taklidi suretiyle, edinileni idi.
Bu kıyaslamanın icine, ozel tarihlere konu olan turlu ceşit yaşayış şartlarını da sokmağa ozen gosterdim : Boylelikle halkın faaliyetlerinin ceşitli kollarını, gecim şartlarını, ekonomik catışmayı, toreleri, politik ve sosyal rejimi, dini, ilimi, edebiyat
ve guzel sanatları da bir butun halinde ele almak mumkun oldu.
Değişmelerin iki muhtelif menşeini aytrdederek, bu yaşayış şartlarının nasıl istihale gecirdiklerini anlatmağa calıştım. Bu değişikliklerin bazıları (adına tesaduf veya kaza denen ve) savaşlar, ihtilÂller, reformlar gibi tarih hÂdiselerini teşkil eden birbirlerinden bağımsız bir sıra olayların aynı Ânda rastlaşmalarının sonucu olmuştur ki, bunların koku coğu zaman fertlerin, inisyatifi ile meydana gelir, oteki değişiklikler ise, canlılarm tekÂmulune benzeyen bir teakup sırasına gore, daha onceki şartlardan doğmuşlardır ki bunlar da bir iktidarın artması, bir tekniğin ilerlemesi, bir dinin veya bir mussesenin yayılması gibi şeylerdir. (Başlarken'den)
Varlık Yayınları, 1. Basım, 1960.pdf
Borcumuzu asla odeyemeyeceğimiz ?kutuphaneci? dostumuza
?Fransız Milletinin Samimi Tarihi" adlı kitabıma Fransa?da gosterilen ilgi, hem daha curetli bir teşebbus yapmağa şevketti; en eski cağlardan gunumuze kadar butun Avrupa kavimlerinin mukayeseli tarihini bir tek ciltte toplamağı denedim. Bu kitabımı yayınlarken, boyle bir macerayı neden goze aldığım ve ve ne yapmak niyetinde olduğumu da acıkca anlatmak ihtiyacını duyuyorum.
Butun memleketlerin tarihlerini incelemek ve oğretmekle gecen 60 yıl bana, butun Avrupa kavimlerini, tarihlerinin, her safhasında birbirleriyle kıyaslamak imkÂnını verdi. Bu kıyaslama da onlarm yaşayışlarının muşterek yonlerini bana gosterdi ki bu, yalnız bir memleketi veya bir devri inceliyen tarihcilerin pek gozune carpmaz.
Cesitli kavimlerin maceralarını ve yaşayış şartlarını kıyaslarken, uzmanlar tarafından derlenen muazzam bilgi yığını icinden bazı genel benzerlikler cıkarmak ve bu benzerliklerin nasıl vucut bulduklarını ayırdetmek imkÂnına kavuştum. Bunlar arasında gozume, iki turlusu carptı: Birisi, benzer fakat bağımsız şartlardan ileri geleni, oteki de tek kavim tarafından yaratılan tek ormeğin taklidi suretiyle, edinileni idi.
Bu kıyaslamanın icine, ozel tarihlere konu olan turlu ceşit yaşayış şartlarını da sokmağa ozen gosterdim : Boylelikle halkın faaliyetlerinin ceşitli kollarını, gecim şartlarını, ekonomik catışmayı, toreleri, politik ve sosyal rejimi, dini, ilimi, edebiyat
ve guzel sanatları da bir butun halinde ele almak mumkun oldu.
Değişmelerin iki muhtelif menşeini aytrdederek, bu yaşayış şartlarının nasıl istihale gecirdiklerini anlatmağa calıştım. Bu değişikliklerin bazıları (adına tesaduf veya kaza denen ve) savaşlar, ihtilÂller, reformlar gibi tarih hÂdiselerini teşkil eden birbirlerinden bağımsız bir sıra olayların aynı Ânda rastlaşmalarının sonucu olmuştur ki, bunların koku coğu zaman fertlerin, inisyatifi ile meydana gelir, oteki değişiklikler ise, canlılarm tekÂmulune benzeyen bir teakup sırasına gore, daha onceki şartlardan doğmuşlardır ki bunlar da bir iktidarın artması, bir tekniğin ilerlemesi, bir dinin veya bir mussesenin yayılması gibi şeylerdir. (Başlarken'den)
***
Bu forumdaki arkadaşlarımı, Varlık Yayınlarının coğu en az 50 yaşındaki ve bir daha basılmaları ihtimali yok denecek kadar duşuk olan, gercekten ?Faydalı Kitaplar?ına, ozel bir ilgi gostermeye cağırıyorum. Boylece, bu guzelim kitapları eski kitapcıların tozlu raflarında sararıp curumekten, ve kendimizi de, onları okumaya calışırken kaşınıp durmaktan kurtarmış oluruz. 
