Ata'nın alyansı... İşte Ataturk?un Latife Hanım?a taktığı nikÂh yuzuğu




[CENTER]
İsmet Paşa Lozan?daydı. Mustafa Kemal kendisini aradı. Latife Hanım ile nikÂhlanacağını soyleyerek bir yuzuk ısmarladı. O yuzuğun fotoğrafı ilk kez ?Mustafa Kemal Ataturk/Mucadelesi ve Ozel Hayatı? kitabı icin araştırma yapan İpek Calışlar tarafından ortaya cıkarıldı. Calışlar, fotoğrafı Hurriyet?le paylaştı ve hikÂyesini anlattı.

MUSTAFA Kemal Paşa ile Latife Hanım 29 Ocak 1923 gunu İzmir Goztepe?deki Uşakizade evinde, dort şahit onunde evlendi. Latife Hanım masada damatla yan yana oturdu. Evliliği kabul edip etmediği soruldu. 40 kişilik bir davetli topluluğu vardı. Kıyılan nikÂh aynı zamanda ufuktaki Medeni Kanun?un bir mujdecisiydi. Evlenme akitlerinde evrakı onaylayan merkez kadısı Omer Fevzi ibni Huseyin?in imzası vardı.

Ismarlanan gelinlik yetişmediği icin Latife Hanım?ın uzerinde, annesinin Paris?ten getirdiği gumuş iplikle işlenmiş pembe bir elbise vardı. Muftu Lutfu Efendi geldiğinde saclarını mor bir eşarpla orttu. Mustafa Kemal de koyu mavi uc parcalı takım elbisesine aynı renkte, kırmızı desenli bir kravat takmış, ceket cebine de keten bir mendil iliştirmişti. Başında gri astragan kalpağı vardı. Peki ya yuzukleri? İşte o yoktu, daha doğrusu yoldaydı.

Bugune kadar gormediğimiz nikÂh yuzuğunu ?Mustafa Kemal Ataturk/Mucadelesi ve Ozel Hayatı? kitabının yazarı İpek Calışlar?ın cabaları ortaya cıkardı. Calışlar yuzuğun hikÂyesini anlattı: ?Mustafa Kemal ikisinin de zevkine hitap edecek yuzukleri Lozan goruşmeleri icin İsvicre?de bulunan İsmet Paşa?ya ısmarlamıştı. İsmet Paşa, telgrafa cevap verirken nişan halkası icin aldığı emrin kendisini bahtiyar ettiğini yazmıştı. Lozan?a giden bir grup delege, İsmet Paşa?dan nikÂh haberini alınca okul cocuklarınınkini andıran bir heyecanla evlenecek cifte yuzukleri hediye olarak almıştı.?

[CENTER]
GELİNLE DAMADA TESLİM
İsmet Paşa, Lozan goruşmeleri kesintiye uğradığında İsvicre?den ayrıldı. Yanında İngiliz Daily Mail gazetesi muhabiri Ward Price vardı. 18 Şubat?ta Mustafa Kemal ile Latife Hanım Ankara?ya hareket etti. Eskişehir istasyonunda İsmet Paşa ve beraberindeki heyetle buluştular. 20 Şubat gunu Ankaralıların sevinc gosterisiyle karşılandılar. Ward Price?ın Mustafa Kemal ile goruşmesi ve Latife Hanım ile sohbeti 26 Şubat gunu gercekleşti.

İpek Calışlar, Price?ın, yuzuk sahnesine de tanıklık ettiğini ve ?Extra Special Correspondent? adını taşıyan kitabında bunun hikÂyesini yazdığını soyluyor: ?Biz cay icerken, İsmet Paşa geldi. Lozan?dayken, Mustafa Kemal?in kendisine sipariş ettiği izdivac yuzuklerini getirdi. Bu kucuk yuzuk, platindendi. Uzerine Turk harfleriyle ?Mustafa Kemal? kelimeleri kazınmıştı.?

Calışlar?a goreyse yuzuğun uzerine kazınan ibare ?Gazi Mustafa K. 1339? şeklindeydi. Kucuk olduğu belirtilen bu yuzuk Latife icin hazırlanmıştı.

PEMBE KÂ?IT İCİNDE
Latife Hanım ile Mustafa Kemal 5 Ağustos 1925?te boşandı. Latife İzmir?deki aile evine dondu. Boşanma yazışmalarına dair musveddesi bugune ulaşan bir belgede karşılıklı iade edecekleri değerli eşya icinde yuzuklerin iadesi notu da goze carpıyordu.

Ataturk?un olumunun ardından acılan kasasından ?Gazi Mustafa K.? yazılı bir nişan yuzuğu cıktı. Latife Hanım 1975?te vefat etti. Ozel eşyaları tasnif edilirken kasasından cıkan ve icinde ?Latife 1339? yazılı yuzuk, Mustafa Kemal?in ona nikÂh sırasında mehr-i muaccel olarak verdiği (kadın icin bir mali guvence olarak verilen mal ya da para) on gumuş parayla birlikteydi. Latife cok değer verdiği bu hatıra yuzuğu pembe kÂğıda sarıp bir mucevher kutusuna koymuş, kutuyu da tulbent bir muhafazada saklamıştı. Yıllarca Osmanlı Bankası Beyoğlu Şubesi?ndeki kasada kalan yuzuk, Latife Hanım?ın sakladığı belgelerle birlikte 1977 yılında ailesi tarafından Turk Tarih Kurumu?na emanet edildi.


[CENTER] 'PARMA?IMDAN CIKARMADIM'
BOŞANMA aşamasında Latife Hanım, Mustafa Kemal?e yazdığı mektubunda şoyle diyor: ?Kendilerini terk etmek icin ilk adımı benim attığımı soyluyorlar. Ben eğer buna karar verseydim doğrudan kendilerine soylemeye hakkım olurdu. Hicbir hanımı hicbir vazifeyle tavzif etmedim. Ve nişan yuzuğumu parmağımdan cıkarmadım. Şimdi benimkini, evvela reisicumhur hazretleri iade ettikten sonra, sizinle kendilerininkini de
iade ediyorum.?

GENELKURMAY İZNİYLE
İPEK Calışlar bugune kadar sergilenmeyen bu yuzuğun fotoğrafına nasıl ulaştığını anlatıyor: ?Mustafa Kemal Ataturk, Mucadelesi ve Ozel Yaşamı kitabını hazırlarken Ataturk terekesindeki yuzuğun fotoğrafını kullanmak istedim. Yapı Kredi Yayınları izin icin Anıtkabir?le yazıştı. Ancak surec kitap yayımlandıktan sonra tamamlandı. Gerekli izni veren ve fotoğrafın cekilmesini sağlayan Genelkurmay Başkanlığı?na ve Anıtkabir Komutanlığı?na buradan teşekkur ediyorum.?



İpek Ozbey
[email protected]

17 Ekim 2018
Hurriyet Gazetesi


Kaynak: